علمی-پژوهشی
حبیب اله اسماعیلی؛ جمشید نوروزی
چکیده
تبارشناسی تفسیر نوروزنامه‌های عهد صفوی از نوروز گرانیگاه نوشتار حاضر است. منظور از تفسیر از نوروز آن که در متون تاریخی و ادبی، دوره های مختلف تا پایان روزگار صفویان، به تناسب گفتمان غالب، نوروز مقارن با روزهایی بزرگ فرض شده که به زعم نگارندگان این متون، بر دیروز و امروز و فردای ساکنان ایران زمین اثر گذاشته یا خواهد گذارد. شواهد این ...
بیشتر
تبارشناسی تفسیر نوروزنامه‌های عهد صفوی از نوروز گرانیگاه نوشتار حاضر است. منظور از تفسیر از نوروز آن که در متون تاریخی و ادبی، دوره های مختلف تا پایان روزگار صفویان، به تناسب گفتمان غالب، نوروز مقارن با روزهایی بزرگ فرض شده که به زعم نگارندگان این متون، بر دیروز و امروز و فردای ساکنان ایران زمین اثر گذاشته یا خواهد گذارد. شواهد این سخن در رسالهای از عهد ساسانی، آثارالباقیه بیرونی و روایات مندرج در چند نوروزنامه روزگار صفوی آمده است. علاوه بر متون یاد شده، با توجه به گستره جغرافیایی فرهنگ نوروز، چند نوروزنامه تالیف شده در فرارودان نیز بررسی شد و تفاوت نگاه غالب از منظر جغرافیایی نیز آشکارشد. تفاوت تفسیر از نوروز در نوروزنامه‌های دوره صفویه، با تفسیر از نوروز در نوروزنامه‌های موجود در دیگر حوزه فرهنگی نوروز یعنی فرارودان، وجود گونه‌ای ایرانی از نوروزنامه را گواهی میدهد. در چارچوب گفتار بالا، با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی مقایسهای، تبارشناسی، سه تفسیر متفاوت از نوروز، از حیث تصور تقارن با روزهای بزرگ تاریخی مقایسه شدهاست.
علمی-پژوهشی
فرشته اکبریان؛ عبدالرحمن حسنی فر؛ محمد سالار کسرایی
چکیده
پرداختن به «مردم» در معنایی جدید که دال بر تعیین جایگاه و نقش مهم آنها در عرصه سیاسی و اجتماعی باشد با شروع جریان مشروطیت و در نمود بارز در آراء متفکران برجسته ای چون نائینی قابل مشاهده است.این ظهور و نمود اندیشگی در قالب جدید به نوعی در نسبت همراهی با جهان مدرن تلقی می شود.اما مسئله ای که در مورد نائینی به طور عام و نظر وی درباره ...
بیشتر
پرداختن به «مردم» در معنایی جدید که دال بر تعیین جایگاه و نقش مهم آنها در عرصه سیاسی و اجتماعی باشد با شروع جریان مشروطیت و در نمود بارز در آراء متفکران برجسته ای چون نائینی قابل مشاهده است.این ظهور و نمود اندیشگی در قالب جدید به نوعی در نسبت همراهی با جهان مدرن تلقی می شود.اما مسئله ای که در مورد نائینی به طور عام و نظر وی درباره جایگاه مردم به طور خاص وجود دارد دو دیدگاه متفاوت است؛دیدگاه اول، نائینی را اندیشمندی میداند که آراء او را در مورد نقش و جایگاه مردم با جهان مدرن یکی می داند؛ و دیدگاه دوم، نائینی را عالم دینی نو اندیشی میداند که بر اساس اصول و مبانی اندیشه در ایران(ایرانی- اسلام شیعی)با توجه به شرایط و مقتضیات زمان، اندیشه جدیدی را در خصوص نقش و جایگاه مردم طرح کرده است.در دیدگاه اول جهان مدرن را درک کرده و در دیدگاه دوم صرف یک همسوی است و بن مایه دوران مدرن را درک نکرده است.در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی نسبت آراء نائینی در مورد مردم با اصول و مبانی دولت مدرن پرداخته میشود.
علمی-پژوهشی
شمس الدین امرایی؛ عباس اویسی؛ سید صاحب برزین؛ صالح امین پور
چکیده
با توجه به اقلیم جغرافیایی خاص و زندگی کشاورزی، و شبانیمحوری که در ایران و لرستان نهادینه و رایج بود، زمین و مالک و رعیت، مناسبات سیاسی و اقتصادی هر منطقه را مشخص میکردند. اصلاحات ارضی که با فرمان شاه در سال 1341 برای برونرفت از بسیاری تنش‌های اجتماعی داخلی و بیرونی جهت رشد و توسعه و پیشرفت و بهبود شاخص‌ها طراحی و اجرا شد، در ...
بیشتر
با توجه به اقلیم جغرافیایی خاص و زندگی کشاورزی، و شبانیمحوری که در ایران و لرستان نهادینه و رایج بود، زمین و مالک و رعیت، مناسبات سیاسی و اقتصادی هر منطقه را مشخص میکردند. اصلاحات ارضی که با فرمان شاه در سال 1341 برای برونرفت از بسیاری تنش‌های اجتماعی داخلی و بیرونی جهت رشد و توسعه و پیشرفت و بهبود شاخص‌ها طراحی و اجرا شد، در استان‌های مختلف با واکنش‌های گروه‌های مختلف همراه بود. این مقاله به‌روش توصیفی -تبیینی و با اتکاء به کتب، اسناد آرشیوی و انجام مصاحبه در صدد پاسخ به این پرسش میباشد که اجرای قانون اصلاحات ارضی در مناطق تابعه لرستان چون رومشگان چه پیامدهای اقتصادی به همراه داشت؟ یافته‌ها حکایت از آن دارد که در رومیشگان ساختار ناهمگون اجتماعی- اقتصادی و سیاسی با توجه به قدرت منطقه‌ای زمین‌داران و رعیت باعث شد آنچه که به‌عنوان قانون و نحوه اجرا و تقسیم املاک بین مالک و رعیت از تهران تا رومشگان اجرا شد، تفاسیر مختلفی بر اساس منفعت مادی و معنوی طرفین صورت گرفت و عدم آگاهی مأموران اجرایی و رعیت در مقابل قدرت مالکین باعث تنش‌های زیادی در منطقه رومشگان شد. مالکین با آگاهی از این موضوع که با اجرای قانون اصلاحات ارضی و از دستدادن زمینهای زراعی به نفع کشاورزان از تعدیات و مزایای قبل، چون بهره مالکانه و پیشکشهای مرسوم محروم می‌شوند، با تهدید و سوءاستفاده از قانون اصلاحات ارضی و دورزدن قوانین به نفع خود از ثبت زمین‌ها به نفع زارعین خودداری نمودند. این موضوع شکایت کشاورزان و دادخواهی آنان به مقامات مختلف استانی و کشوری را به همراه داشت که در بسیاری موارد به سرانجام نرسید و این زمین‌ها همچنان در اختیار مالکان قرار گرفت و مناقشات زیادی را به همراه داشت. در جریان اصلاحات ارضی مالکان فقط زمینهای اطراف روستا که به‌اصطلاح مردم رومشگان"خرچری" و قابل کشت نبودند را به رعایا واگذار نمودند. در مرحله دوم و سوم نیز واگذاری قابل توجهی صورت نگرفت و بیشتر مأموران اصلاحات ارضی و ژاندارمری های منطقه در پی حل و فصل نزاع‌ها و درگیری بین طرفین بودند.نظامیان با حمایت از مالکان و اعمال نفوذ طبقه مالک بر مراجع ذی صلاح چون دادگستری لرستان از عوامل سلب مالکیت بر کشاورزان تا سالهای پایانی حکومت پهلوی بود.
علمی-پژوهشی
هادی بیاتی؛ احمد برجلو
چکیده
رقابتهای شدید اقتصادی ایران و عثمانی در دوره صفوی از جمله مباحثی است که مناسبات دو سرزمین را تحت شعاع قرار داد؛ به طوری که حاکمان دو سرزمین به طور پیوسته و گسترده از سیاستهای اقتصادی به عنوان اهرم فشار بر یکدیگر استفاده میکردند. یکی از سیاستهای اقتصادی که نقش مهمی در مناسبات سیاسی و اقتصادی حکومت صفوی و عثمانی داشت، تحریم ...
بیشتر
رقابتهای شدید اقتصادی ایران و عثمانی در دوره صفوی از جمله مباحثی است که مناسبات دو سرزمین را تحت شعاع قرار داد؛ به طوری که حاکمان دو سرزمین به طور پیوسته و گسترده از سیاستهای اقتصادی به عنوان اهرم فشار بر یکدیگر استفاده میکردند. یکی از سیاستهای اقتصادی که نقش مهمی در مناسبات سیاسی و اقتصادی حکومت صفوی و عثمانی داشت، تحریم تجارت ابریشم بود. در این دوره ابریشم به عنوان یکی از مهمترین کالاهای درآمدزا، همواره در تجارت داخلی و خارجی حکومتهای صفویه و عثمانی نقش اساسی داشت. بر این اساس، پژوهش پیشرو با روش توصیفی- تحلیلی درصدد است به بررسی نقش تجارت ابریشم در مناسبات دولت صفوی و عثمانی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دولتهای صفوی و عثمانی در تلاش بودند با استفاده از کارکردهای مختلف ابریشم و محروم کردن دشمن از منابع درآمدی آن، دولت مقابل را با فشار و محدودیتهایی به تغییر در رفتارهای سیاست خارجی و تسلیم شدن در مقابل خواستههای خود وادار کنند. از آنجایی که صنعت ابریشم مهمترین تولیدات دو کشور بود و یکی از مهمترین منابع درآمدزا در این دوره به شمار میرفت، تحت تأثیر این سیاستها، از جهت تولید و فروش تحت تأثیر منفی قرار گرفت؛ به طوری که موانع غیرتعرفهای در تجارت خارجی، روابط اقتصادی ایران و عثمانی را که از تجارت ابریشم نشأت میگرفت، تضعیف کرد.
علمی-پژوهشی
حسن زندیه؛ احمد دستوان
چکیده
ازدواج در دین اسلام به دو صورت دائم و موقت میباشد؛ در عصر قاجار ازدواج دائم و موقت نیز انجام میگرفت؛ در شرایط و دوره‌های مختلف تاریخی ممکن بود ازدواج موقت کارکردهای مختلفی داشته باشد و برحسب مقتضیات جامعه ازجمله نبود امنیت، قحطی، مشکلات اقتصادی و یا صلح و آرامش و بهبود وضعیت اقتصادی، کارکردهای متنوعی داشته باشد. بر این اساس، ...
بیشتر
ازدواج در دین اسلام به دو صورت دائم و موقت میباشد؛ در عصر قاجار ازدواج دائم و موقت نیز انجام میگرفت؛ در شرایط و دوره‌های مختلف تاریخی ممکن بود ازدواج موقت کارکردهای مختلفی داشته باشد و برحسب مقتضیات جامعه ازجمله نبود امنیت، قحطی، مشکلات اقتصادی و یا صلح و آرامش و بهبود وضعیت اقتصادی، کارکردهای متنوعی داشته باشد. بر این اساس، سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که کارکردهای اجتماعی ازدواج موقت در دوره‌ی قاجار چه بوده است؟ بهعبارتدیگر، ازدواج موقت در دوره‌ی قاجار به چه عللی انجام میگرفت؟ مدعای اصلی این است که کارکردهای اصلی ازدواج موقت در این دوره بنا به علل گوناگونی ازجمله ارضای نیازهای جنسی؛ کسب درآمد و تأمین نیازهای اولیه زنان؛ سفرهای زیارتی؛ نازا بودن زن عقدی مرد؛ بیرون آمدن از زندگی یکنواخت مرد؛ یادگیری آداب همسرداری؛ نگاه ابزاری مرد به زن به‌عنوان زینت خانه و چشم و همچشمی بین مردان ثروتمند؛ خدمت به زن عقدی یا برای کمک در کارهای کشاورزی؛ مصالح سیاسی و اقتصادی صورت میگرفت.
علمی-پژوهشی
علی سالاری شادی
چکیده
سرزمین ماوراءالنهر دارای ویژگی های خاص ومتنوعی بوده است که آن موجبات انواع معیشت اقتصادی و تعدد وجوه حیات مادی اش شده است. از نوشته های مسالک وممالک نگاران ومنابع تاریخی وقراین وشواهد دیگر استنباط می گردد که این منطقه از سطح حیات اقتصادی ومعیشت مادی پر رونقی برخوردار بوده است ،کما اینکه از منظر حیات علمی وفرهنگی صاحب نام وآوازه بود. ...
بیشتر
سرزمین ماوراءالنهر دارای ویژگی های خاص ومتنوعی بوده است که آن موجبات انواع معیشت اقتصادی و تعدد وجوه حیات مادی اش شده است. از نوشته های مسالک وممالک نگاران ومنابع تاریخی وقراین وشواهد دیگر استنباط می گردد که این منطقه از سطح حیات اقتصادی ومعیشت مادی پر رونقی برخوردار بوده است ،کما اینکه از منظر حیات علمی وفرهنگی صاحب نام وآوازه بود. حال مسأله این نوشته آن است تا چرایی و دلایل شکوفایی ورونق حیات اقتصادی وحیات مادی ماوراءالنهر را به بحث وبررسی گذارد که چه عوامل ومتغیرهایی درشکلگیری آن مؤثر افتاده است . لذا این نوشته در صدد است با تکا بیشتر بر منابع اصلی متقدم وجوه گوناگون فعالیت اقتصادی وحیات مادی متنوع ماوراء النهر را در منظومه بهم پیوسته مورد بررسی قرار دهد تا چرایی مسأله سطح بالای حیات مادی و معیشت پر رونق مردم این سامان به دست داده شود. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که رونق حیات مادی ماوراء النهر ناشی از عوامل متعدد ، تأثیرگذاری وهماهنگی چون عوامل انسانی وجغرافیایی ، ریشه های تاریخی،اشتغال تجاری، افکار متساهلانه و همکاری اجتماعی بوده است
علمی-پژوهشی
امامعلی شعبانی؛ محمدحسن پورقنبر
چکیده
برنج یکی از اقلام اساسی صادرات ایران به روسیه در عصر قاجار بوده است. این موضوع مهم از منظر ارزش مالی، حجم و از سوی دیگر، کمک قابلملاحظه به موازنه تجاری ایران با روسیه، قابلذکر میباشد. در این میان، صادرات این محصول که عمدتا از مازندران و گیلان، به عنوان کانونهای مهم و پُرسابقه تولید، صورت میپذیرفت، در سالهای 1300 تا 1304ش ...
بیشتر
برنج یکی از اقلام اساسی صادرات ایران به روسیه در عصر قاجار بوده است. این موضوع مهم از منظر ارزش مالی، حجم و از سوی دیگر، کمک قابلملاحظه به موازنه تجاری ایران با روسیه، قابلذکر میباشد. در این میان، صادرات این محصول که عمدتا از مازندران و گیلان، به عنوان کانونهای مهم و پُرسابقه تولید، صورت میپذیرفت، در سالهای 1300 تا 1304ش ، با چالشهای جدی مواجه گردید. لذا این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که صادرات برنج ایران به روسیه در سالهای پایانی دوره قاجاریه، با چه مسائل و چالشهایی رو به رو گردید؟ نویسندگان این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد آرشیوی کمیاب و نویافته، در پاسخ به سئوال مزبور، دریافتهاند که، منع صادرات برنج از سوی دولت مرکزی ایران در مقاطع زمانی مختلف و متفاوت، وقوع قحطی در روسیه و در نتیجه نیاز به مواد غذایی بیشتر، وجود معضل قاچاق و حمل و نقل غیرقانونی برنج، مشکلات حمل و نقل مانند فقدان تجهیزات مدرن و زیرساختهای ارتباطی مناسب، کمبود محصول و افزایش شدید قیمت در بازار داخلی، مشی انحصارطلبانه و اقتصاد دستوری حکومت شوروی، و در نهایت هم، تضاد منافع تجار و دلالان بازار برنج با مصالح توده مردم ایران، به عنوان مهمترین چالشهای صادرات برنج به روسیه در مقطع موردنظر ظاهر گردید
علمی-ترویجی
عظیم شه‌بخش؛ یاسر ملازئی
چکیده
ایران به عنوان کانونی زلزله‌خیز، زمین‌لرزه‌ها و پس‌لرزه‌های متعددی را در اعصار تاریخی مختلف از جمله دورة صفویه تجربه کرد. اهمیت وقوع این بلا به گونه‌ای بود که گزارش آن از چشم مورخان ایرانی و سفرنامه‌نویسان اروپایی دور نماند و آنان بر مبنای دیده‌ها، شنیده‌ها و همچنین اقتباس از دیگر منابع تاریخی، جریان وقوع زلزله را ثبت میکردند. ...
بیشتر
ایران به عنوان کانونی زلزله‌خیز، زمین‌لرزه‌ها و پس‌لرزه‌های متعددی را در اعصار تاریخی مختلف از جمله دورة صفویه تجربه کرد. اهمیت وقوع این بلا به گونه‌ای بود که گزارش آن از چشم مورخان ایرانی و سفرنامه‌نویسان اروپایی دور نماند و آنان بر مبنای دیده‌ها، شنیده‌ها و همچنین اقتباس از دیگر منابع تاریخی، جریان وقوع زلزله را ثبت میکردند. آنچه که بر اهمیت این گزارشها میافزاید، دیدگاه این دو گروه به تأثیری بود که در هنگامة وقوع زلزله و پس از آن بر زندگی مردم تحمیل میشد. بر همین اساس چگونگی تأثیر زلزله بر زندگی مردم در دوره صفویه، مسئله پژوهش پیشرو را شکل داده است. هدف این پژوهش آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی گردآوری دادهها به شیوة کتابخانهای، بدین سؤال پاسخ دهد که از دیدگاه مورخان ایرانی و سفرنامه‌نویسان اروپایی، وقوع زلزله در دورة صفویه چگونه توانسته است زندگی اجتماعی مردم را متأثر سازد؟ برآوردِ این مقاله نشان میدهد که در نگرش مورخان ایرانی و سفرنامه‌نویسان اروپایی، وقوع زلزله در دورة صفویه ضمن ایجاد تلفات جانی سنگین و تخریب زیرساختهای مسکونی بر آرایش فکری، باورها و اعتقادات عمومی مردم نیز تأثیر سترگی گذاشت.
علمی-پژوهشی
شهرام غلامی
چکیده
بحران اقتصادی 1929 یکی از مهمترین بحرانهای اقتصادی سده بیستم بود که در آمریکا آغاز شد و بی درنگ به سایر کشورهای دیگر سرایت کرد. در نتیجۀ این بحران تحولات گسترده ای در برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی بیشتر کشورهای جهان پدید آمد. این بحران در ایران نیز تأثیرات دامنه داری در برنامه ریزی اقتصادی و زندگی مردم داشت. این جستار ...
بیشتر
بحران اقتصادی 1929 یکی از مهمترین بحرانهای اقتصادی سده بیستم بود که در آمریکا آغاز شد و بی درنگ به سایر کشورهای دیگر سرایت کرد. در نتیجۀ این بحران تحولات گسترده ای در برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی بیشتر کشورهای جهان پدید آمد. این بحران در ایران نیز تأثیرات دامنه داری در برنامه ریزی اقتصادی و زندگی مردم داشت. این جستار با بررسی اسناد آرشیوی و داده های مکتوب بازرگانی به روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که پیامدهای بحران اقتصادی 1929 بر صنعت قالیبافی ایران، به عنوان مهمترین کالای صادراتی غیر نفتی کشور، چه بود؟ فرضیۀ این جستار آن است که بحران اقتصاد جهانی یک متغیر اصلی در جهت دهی به برنامه ریزی های اقتصادی ایران از جمله برپایی شرکت سهامی قالی بود. یافته های پژوهش نشانگر آن است که صادرات قالی ایران تحت تأثیر بحران اقتصادی آمریکا و رقابتهای بازرگانی بسیار کاهش یافت. اگر چه دولت کوشید تا با انحصار بازرگانی خارجی و تشکیل شرکت سهامی قالی بر موانع ساختاری بازرگانی خارجی غلبه پیدا کند، اما به رغم رشد صادرات قالی در سال 1310 و 1311، تولید و صادرات قالی هیچ گاه به موقعیت پیش از بحران اقتصاد جهانی نرسید. تشکیل شرکت سهامی قالی نتوانست موقعیت آن را ببهبود بخشد. در نتیجه این موضوع باعث رکود اقتصادی و بیکاری گسترده در بخش هایی از ایران شد که به شدت وابسته به تولید و صادرات قالی شده بودند.
علمی-پژوهشی
شایان کرمی
چکیده
هدف این تحقیق بازنگری در نظریه خطای تاریخ و دو دغدغه عمده مقاله، یکی، تبیین ضرورت نظریه تاریخ و دوم، بازاندیشی در نظریه خطای تاریخ است. سوال اصلی تحقیق این است که نظریه خطای تاریخ چیست و چگونه میتوان خطا را در نظریه تاریخ تشخیص داد؟ این پژوهش به روش تاریخی تحلیل خطا در شش مرحله، انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد، دانش ...
بیشتر
هدف این تحقیق بازنگری در نظریه خطای تاریخ و دو دغدغه عمده مقاله، یکی، تبیین ضرورت نظریه تاریخ و دوم، بازاندیشی در نظریه خطای تاریخ است. سوال اصلی تحقیق این است که نظریه خطای تاریخ چیست و چگونه میتوان خطا را در نظریه تاریخ تشخیص داد؟ این پژوهش به روش تاریخی تحلیل خطا در شش مرحله، انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد، دانش تاریخ قربانی نزاع بین مارکسیسم و مخالفان نظریه تاریخ مارکس شده است. به عبارت دیگر، یکی از پیامدهای زیانبار جنگ جهانی دوم ویرانی دانش تاریخ بود. مخالفان مارکسیسم –از جمله کارل پوپر- با صورتبندی نظریه خطای تاریخ تبر بر ریشه دانش تاریخ زدهاند. بنابر این، بازنگری در نظریه خطای تاریخ گامی مهم در جهت بهبود دانش تاریخ است. نظریه خطای تاریخ بر مفروضات خطا متکی است، زیرا تاریخ دانش مبتنی بر رخدادهای منحصربفرد نیست و معرفت تاریخی بر پایه ادراک و تجارب تاریخی مشترک شکل میگیرد. همچنین، فرض عدم امکان نظریه تاریخ یک خطاست، زیرا تاریخ بخش مهمی از هر نظریه اجتماعی است. اگرچه خطای نظریه تاریخ تاکنون پیامدهای فاجعهباری داشته است؛ سزاوار نیست دانش تاریخ به صورت کامل نفی شود. موج فزاینده خشونت در جهان و علائم آماده شدن کشورها برای ورود به جنگ جهانی سوم نشان میدهد سرکوب دانش تاریخ به گسترش صلح و امنیت جهانی منجر نشده است.
علمی-پژوهشی
علیرضا محسنی ابوالخیری؛ اسماعیل حسن زاده
چکیده
وجود فساد مالی برای نظام‌های سیاسی ایجاد مسأله می‌کند چرا که در ایجاد یا عمیق‌تر نمودن شکاف بین نظام سیاسی و جامعه، ایجاد نارضایتی سیاسی و بروز انقلاب نقش دارد. بااین‌وجود در مطالعات ریشه‌شناسانه انقلاب اسلامی ایران، هنوز معلوم نشده است که در فضای علل نارضایتی سیاسی از حاکمیت پهلوی، نارضایتی از فساد مالی چه نقش و جایگاهی دارد. ...
بیشتر
وجود فساد مالی برای نظام‌های سیاسی ایجاد مسأله می‌کند چرا که در ایجاد یا عمیق‌تر نمودن شکاف بین نظام سیاسی و جامعه، ایجاد نارضایتی سیاسی و بروز انقلاب نقش دارد. بااین‌وجود در مطالعات ریشه‌شناسانه انقلاب اسلامی ایران، هنوز معلوم نشده است که در فضای علل نارضایتی سیاسی از حاکمیت پهلوی، نارضایتی از فساد مالی چه نقش و جایگاهی دارد. پژوهش حاضر برای رفع این ابهام مطالعهی شعارهای این انقلاب را برگزیده است. پرسش این است که: «بر اساس شعارهای انقلاب اسلامی ایران پدیده نارضایتی از فساد مالی چه تأثیر و نقشی در وقوع انقلاب اسلامی داشته است؟» با روش تحلیل محتوا، نتیجه این است که: در شعارهای انقلاب اسلامی ایران، نارضایتی از فساد مالی پس از نارضایتی از وضعیت سیاسی، دومین علت نارضایتی از حاکمیت و لذا شرط لازم وقوع انقلاب اسلامی است. انقلابیون در شعارهای خود به ترتیب به رانت، اختلاس، شکل عام فساد مالی و قاچاق اعتراض داشتهاند. همچنین دومین ویژگی نظام سیاسی مورد مطالبه شعاردهندگان به عنوان نظام جایگزین حاکمیت پهلوی، پاک بودن از فساد مالی است.
علمی-پژوهشی
جواد مرشدلو؛ مقصود علی صادقی گندمانی؛ جلال کرمی؛ هادی بهارلو
چکیده
در این پژوهش درصدد است تا ضمن تمرکز بر یک نمونه معین، ابعادی از مسئله توسعه در ایران روزگار قاجاریه را واکاوی شود. بندر پیربازار، به‌مثابه موضوع محوری پژوهش، یک آبادی کوچک در شمال مرداب انزلی بود که اهمیت آن از اواخر دوره صفوی به بعد افزایش یافت. این اهمیت در مرتبه نخست، مدیون موقعیت جغرافیایی مساعد این آبادی در میانه بندر انزلی و ...
بیشتر
در این پژوهش درصدد است تا ضمن تمرکز بر یک نمونه معین، ابعادی از مسئله توسعه در ایران روزگار قاجاریه را واکاوی شود. بندر پیربازار، به‌مثابه موضوع محوری پژوهش، یک آبادی کوچک در شمال مرداب انزلی بود که اهمیت آن از اواخر دوره صفوی به بعد افزایش یافت. این اهمیت در مرتبه نخست، مدیون موقعیت جغرافیایی مساعد این آبادی در میانه بندر انزلی و رشت، و امکانی بود که در نبود راه زمینی مناسب، برای اتصال با دریای خزر فراهم می‌آورد. از اواخر دوره قاجاریه، رونق روزافزون تجارت دریامحور ایران و روسیه و همزمان، گشایش راه‌آهن ماورای‌قفقاز، بندر پیربازار را به یک کانون پرجنب‌وجوش تبدیل کرد. همین عوامل زمینهای فراهم کرد تا بندر مذکور، در یک مقطع گذرا، روندی از توسعه را تجربه کند. پرسشی که در کانون پژوهش حاضر قرار دارد، ناظر بر واکاوی زمینه، کیفیت و موانع پیش‌روی این تجربه از توسعه است. بررسی دقیق و مستند این نمونه، می‌تواند برای رسیدن به درک ژرف‌تری از سرشت توسعه در ایران دوره قاجاریه کارآمد باشد. به این منظور، روند تاریخی ظهور پیربازار در قامت یک لنگرگاه مهم در گیلان، الگوی توسعه و افول این بندر و عوامل زمینه‌ساز این تحولات بر مبنای اسناد آرشیوی و گزارش‌های دست اول بررسی شده است. رویکرد پژوهش توصیفی-تبیینی است و روش آن، واکاوی مسئله در چهارچوب کلان زمینه تاریخی مبتنی بر شواهد تجربی و با تمرکز بر یک نمونه خُرد است. به این منظور، عوامل جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی به موازات هم و در بستر تاریخی متناسب با موضوع واکاوی شده است. نتیجه پژوهش حاکی از پیچیدگی ویژه مقوله توسعه در ایران این روزگار و دشواری دستیابی به استنباط‌های تعمیمی در این زمینه است.
علمی-ترویجی
مجیدرضا مقنی پور؛ اشکان رحمانی
چکیده
در اواخر قرن نوزدهم تا اواسط قرن بیستم میلادی، تغییرات عمدهای در سازمان سنتی و شیوههای تولید و عرضۀ قالی کشور شکل گرفت که علل عمدۀ ایـن تغییرات را میبایست در تجاری شدن قالی ایران و نفوذ عوامل خارجی جستجو نمود. این رویکرد تجاری به قالی، باعث ظهور ساختارهای متفاوت و جدیدی در قالیهای تولیدی بعضی از مناطق شد. حوزههایی مانند ...
بیشتر
در اواخر قرن نوزدهم تا اواسط قرن بیستم میلادی، تغییرات عمدهای در سازمان سنتی و شیوههای تولید و عرضۀ قالی کشور شکل گرفت که علل عمدۀ ایـن تغییرات را میبایست در تجاری شدن قالی ایران و نفوذ عوامل خارجی جستجو نمود. این رویکرد تجاری به قالی، باعث ظهور ساختارهای متفاوت و جدیدی در قالیهای تولیدی بعضی از مناطق شد. حوزههایی مانند کرمان که ارتباط بیواسطهتری را با تجار و مشتریان خارجی در قالب شرکتهای اروپایی و آمریکایی سرمایهگذار در زمینۀ تولید قالی داشتند، بیشترین تغییرات را در ویژگیهای ظاهری قالیهای خود شاهد بودند. اما به نظر میرسد تغییرات گستردۀ قالی کرمان در این مقطع زمانی را نمیتوان تنها به حضور کمپانیهای خارجی مرتبط دانست؛ مسئلۀ اصلی در این پژوهش واکاوی تاریخی عوامل بومی و محلیِ تاثیرگذار در این تحولات در کنار عوامل خارجی میباشد. روشتحقیق توصیفیـتحلیلی و جمعآوری اطلاعات بصورت کتابخانهای و اسنادی میباشد. برپایۀ نتایج این تحقیق عواملی چون سایۀ سنگین شالبافی بر قالی کرمان، حضور طراحان خلاق و صاحب سبک، تاثیر ویژگیهای تکنیکی قالیبافی منطقۀ روستایی راور و حمایت برخی حاکمان محلی، فعالیت گسترده تجار داخلی در حوزه تولید و صادرات قالی منطقه و در نهایت تاسیس شرکت فرش ایران در دوره پهلوی اول را در کنار حضور سرمایهگذاران خارجی در تولید قالی کرمان را میتوان از جمله مهمترین عوامل تحولات گستردۀ قالی این منطقه برشمرد.
علمی-پژوهشی
فروغ یزدانی؛ علی بیگدلی؛ حسین آبادیان
چکیده
مقاله حاضر علل و عوامل تشکیل کمیسیون تفتیش اسعار در سال 1308 به منظور مقابله با خروج ارز از کشور و پیامدهای آن در امر افزایش صادرات محصولات کشاورزی را مورد بررسی قرار میدهد. برای پیش بردن این سیاست سال بعد وزارت اقتصاد ملی و سپس شورای اقتصاد تشکیل شد تا بر نقدینگی کشور نظارت بیشتری اعمال نماید. مهمترین راهبرد برنامه پولی کشور از این سال ...
بیشتر
مقاله حاضر علل و عوامل تشکیل کمیسیون تفتیش اسعار در سال 1308 به منظور مقابله با خروج ارز از کشور و پیامدهای آن در امر افزایش صادرات محصولات کشاورزی را مورد بررسی قرار میدهد. برای پیش بردن این سیاست سال بعد وزارت اقتصاد ملی و سپس شورای اقتصاد تشکیل شد تا بر نقدینگی کشور نظارت بیشتری اعمال نماید. مهمترین راهبرد برنامه پولی کشور از این سال به بعد، اتخاذ سیاستی ریاضتی بود، یعنی کمیسیون یادشده مقرر میکرد تولیدکنندگان داخلی چه محصولاتی باید وارد کشور کنند و چه میزان ارز تخصیصی میتوانند دریافت نمایند. در عین حال میبایست تجار به میزان ارزی که خارج کرده بودند، محصولات داخلی صادر میکردند تا ارز مزبور به خزانه کشور بازگردد. برای تقویت ارزش پول ملی، تهاتر اولویت نخست برنامه ریزی اقتصادی بود، زیرا به این شکل مانع صدور ارز به خارج کشور میشدند. بنابراین پرسش اصلی مقاله حاضر این است که دولت برای مقابله با بحرانهای اقتصادی و کمبود منابع ارزی خود، چگونه عمل کرد و نتیجه آن اقدامات چه بود؟ مقاله حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی و با اتکاء به منابع معتبر و نیز آمار و ارقام، سیاست یادشده را مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد و نقاط قوت و ضعف آن را به بحث میگذارد.
