تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی ، واحدتهران مرکزی، تهران، ایران

2 استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استاد گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، قزوین، ایران

چکیده

مقاله حاضر علل و عوامل تشکیل کمیسیون تفتیش اسعار در سال 1308 به منظور مقابله با خروج ارز از کشور و پیامدهای آن در امر افزایش صادرات محصولات کشاورزی را مورد بررسی قرار میدهد. برای پیش بردن این سیاست سال بعد وزارت اقتصاد ملی و سپس شورای اقتصاد تشکیل شد تا بر نقدینگی کشور نظارت بیشتری اعمال نماید. مهمترین راهبرد برنامه پولی کشور از این سال به بعد، اتخاذ سیاستی ریاضتی بود، یعنی کمیسیون یادشده مقرر می‎کرد تولیدکنندگان داخلی چه محصولاتی باید وارد کشور کنند و چه میزان ارز تخصیصی می‎توانند دریافت نمایند. در عین حال می‎بایست تجار به میزان ارزی که خارج کرده بودند، محصولات داخلی صادر میکردند تا ارز مزبور به خزانه کشور بازگردد. برای تقویت ارزش پول ملی، تهاتر اولویت نخست برنامه ریزی اقتصادی بود، زیرا به این شکل مانع صدور ارز به خارج کشور می‎شدند. بنابراین پرسش اصلی مقاله حاضر این است که دولت برای مقابله با بحران‎های اقتصادی و کمبود منابع ارزی خود، چگونه عمل کرد و نتیجه آن اقدامات چه بود؟ مقاله حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی و با اتکاء به منابع معتبر و نیز آمار و ارقام، سیاست یادشده را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‎دهد و نقاط قوت و ضعف آن را به بحث می‎گذارد.

کلیدواژه‌ها

روزنامه اطلاعات، (1315)، شماره1255؛ (1315)، شماره1؛(1316)، شماره3379؛ (1310)،شماره1574؛ (1309)،شماره1255؛ (1309)شماره1144؛ (1311)،شماره1402؛(1316 ) شماره3379؛ (1311)، شماره3278؛
روزنامه شفق سرخ(1308)، شماره،1307؛
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره(240015580)؛ سند شماره(1970/2400)؛ سندشماره(191182/2400)
مجله اطاق تجارت،(1317)،شماره9؛  (1308)،شماره4؛ (1310) ،ش3؛  (1311)،شماره52؛
مجله بانک ملی ایران، (1312)،  ش1.(1313)،  ش2؛(1313)،  ش3؛ (1313)،  ش4؛ (1316)، ش13؛(1314)،  ش6؛ (1315)،  ش10؛ (1315)،  ش11؛ (1315)،  ش7؛ (1315)،  ش8؛ (1315)،  ش9؛ (1316)،  ش11؛ (1316)،  ش12؛ (1316)،  ش21؛ (1317)،  ش27؛ (1317)،  ش33؛ (1319)،  ش46؛  (1318)،  ش36.
مجله قشون،(1301) شماره 1.
مجموعه قوانین موضوعه و مصوبات دوره پنجم قانونگذاری، (1320)،تهران، چاپخانه مجلس.
صورت مذاکرات مجلس شورای ملی،دوره هفتم قانونگذاری، (1308)، تهران، چاپخانه مجلس.
بهرامی، تقی(1330)، «جغرافیای کشاورزی ایران»، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رزاقی، ابراهیم، آشنایی با اقتصاد ایران،(1381)، تهران، انتشارات نی.
لیست، فردریک، «نظام ملی اقتصاد سیاسی»(1387)، ترجمه ناصر معتمدی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
متین دفتری، احمد، کلید استقلال اقتصادی ایران،(1304)، تهران، مطبعه مجلس.
محبوبی اردکانی، حسین، تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، (1376)، جلد دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
وحید مازندرانی،غلامعلی،(1316)،اقتصاد ملی و سیاست اقتصادی ایران،تهران،انتشارات علمی فرهنگی.
The Encyclopedia Americana, vol,17.1985, Boston: Grolier Incorporated