تحقیقات تاریخ اقتصادی
علمی-ترویجی
کاربست نظریه انقلاب تدا اسکاچپول در مورد انقلاب مشروطه ایران

سید هاشم آقاجری؛ حسین احمدی رهبریان

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 1-17

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4082

چکیده
  از آنجا که انقلابها در تاریخ جهان طی سه قرن گذشته بسیار مهم بوده اند، نظریه های گوناگونی در این باره توسط جامعه شناسان تاریخی تبیین شده است و انقلاب مشروطه ایران یکی از نقاط عطف تاریخ ایران است زیرا ساختار سیاسی کشور را تغییر داد و تاثیرات آن تا به کنون وجود دارد. تدا اسکاچپول از جمله جامعه شناسان معاصر در آمریکا است که انقلاب های اجتماعی ...  بیشتر

علمی-ترویجی
زمین‌لرزه تربت حیدریه در سال1302ش:تبعات و واکنش‌ها

محمدحسن پورقنبر

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 19-39

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4083

چکیده
  بیان مساله: در این مقاله به یکی از حوادث مخرّب و اسفناک طبیعی پرداخته خواهد شد که طی دورة معاصر در یکی از مناطق شرقی ایران اتفاق افتاد یعنی زلزله مهیبی که تربت حیدریه در شرق ایران را در بهار1302ش لرزاند. در این راستا، دو هدف اصلی مقاله، پیامدها و آثار این زلزله از منظر اجتماعی و اقتصادی، و همچنین عملکرد و عکس­العمل نهادهای حکومتی و غیرحکومتی ...  بیشتر

علمی-ترویجی
تأثیر تقابل سنّت و تجدّد بر سینمای ایران در عصر پهلوی دوم(سال‌های 1332-1357ش)

جهانبخش ثواقب؛ پروین رستمی؛ روح الله بهرامی؛ محسن رحمتی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 41-68

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4084

چکیده
  سینمای ایران از 1332 تا 1357ش. با توجه به تغییرات و تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه متحول شد. سایه­ی «فیلمفارسی» در این دوره بر سینما حاکم بود، اما فیلم­هایی هم در قالب سیاسی و اجتماعی تولید شدند. نسلی که در این دوره پرورش یافت، همراه با نوسازی­های اقتصادی و اجتماعی حکومت محمدرضا پهلوی است. نوسازی نامتوازن، تقسیم طبقاتی ...  بیشتر

علمی-ترویجی
تحلیل و بررسی جایگاه شکار سلطنتی و کارکردهای متنوع آن در عصر صفوی

رضا دریکوندی؛ مصطفی ندیم

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 69-99

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4085

چکیده
  شکار همواره به عنوان یکی از مهم­ترین تفریحات سلطنتی در میان دودمان­های حاکم بر ایران مطرح بوده. دوره صفوی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ به گونه­ای که شکار با اقبال گسترده­ای از جانب اکثر شاهان صفوی روبه­رو شده است. خاندان صفوی تلاش می­کردند از ظرفیت­های متنوع این ورزش بهره­برداری نمایند. شکار سلطنتی در دوره صفوی به شیوه­های ...  بیشتر

علمی-ترویجی
عرصه های فضایی تبلور تعاملات اجتماعی در کالبد شهر ایرانی؛ قبل و بعد از اسلام

محمد شفاعت؛ محمد حسین پور

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 101-129

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4086

چکیده
  عرصه­های تعاملات اجتماعی از موضوعات مهم در حوزه شهرسازی اند که به مثابه بستری مناسب برای پاسخ به نیاز اجتماعی انسان در برقراری روابط متقابل نقش ایفا می­کنند. این عرصه­ها در تاریخ شهرسازی ایران جایگاه مهمی داشته که با وقوع تحولات شهری از 1300 شمسی دچار اضمحلال گردیده اند و از همین منظر بازگرداندن موقعیت تأثیرگذار آن­ها به حیات ...  بیشتر

علمی-ترویجی
کاربرد عکس در تبلیغات تجاری روزنامه‌های عصر پهلوی (مطالعه موردی: روزنامه اطلاعات)

نرگس صالح نژاد

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 131-151

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4096

چکیده
  عکاسی، با عبور از دوره‌ پر فراز و نشیب تاریخی، در عصر پهلوی به تدریج کارکردهای خاص‌تری یافت. یکی از این کارکردها در اعلانات تجاری و به هدف ترغیب و تشویق مردم به خرید محصولات بود. مقاله پیش رو با هدف شناخت جایگاه عکس به‌عنوان ابزاری برای آشنایی مردم با پدیده‌های نوظهور غرب در آگهی‌های تجاری (مطالعه موردی روزنامه اطلاعات) انجام شده ...  بیشتر

علمی-ترویجی
بازخوانی و واکاوی فرق شیعه از منظر و دیدگاه نویسندگان جغرافیایی (قرن سوم تا هشتم ه.ق)

مهدی صحت؛ عباس احمدوند

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 153-172

https://doi.org/10.30465/sehs.0621.4095

چکیده
  اطلاعات نگاشته شده در منابع جغرافیای تاریخی به دلیل سوگیری کمتر، حائز اهمیت است. دسته‌ی عظیمی از این داده‌ها در مورد فرق شیعه است که با رویکرد میدانی و تجربی از سوی جغرافی‌نویسان مسلمان به نگارش درآمده است. در این پژوهش براساس روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد تاریخ اجتماعی جایگاه فرق شیعه از دیدگاه جغرافی­نگاران مورد بررسی قرار ...  بیشتر

علمی-ترویجی
برات‌های‌ تجارتی عصر قاجار (بررسی تاریخی و سندشناسی)

امین محمدی؛ مرضیه ثمره حسینی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 173-194

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4097

چکیده
  برات‌ تجارتی مهم‌ترین و پرکاربردترین ابزار مالی در مناسبات اقتصادی عصر قاجار بود. بر اساس شواهد تاریخی، در این بازۀ زمانی، بخش عظیمی از معاملات و مبادلات داخلی و خارجی ایران با استفاده از برات تجارتی انجام می‌گرفت. از سویی دیگر، این سند تنها کارکرد تجاری نداشت، بلکه حکومت برای اموری چون تسویه حساب‌های مالیاتی، پرداخت بدهی‌ها و ...  بیشتر

علمی-ترویجی
تغییر مبدأ تقویم شمسی از هجری به شاهنشاهی در دورۀ محمدرضا پهلوی.

سیدمحمود سادات بیدگلی؛ ‌ مریم مدنی‌جاوید

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 195-217

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4100

چکیده
  در دورۀ محمدرضا شاه باستان‌گرایی شدید حکومت و تبلیغ اندیشة شاهنشاهی دیده می شود. شاه و اطرافیانش تصمیم گرفتند تا از سرمایة نمادین یعنی همان اندیشۀ باستان‌گرایی بیش‌ترین بهره را ببرند. یکی از این اقدامات، تغییر مبدأ تقویم شمسی کشور از هجری به شاهنشاهی با مبدأ سلطنت کوروش بود. هدف پژوهش حاضر بررسی روند تغییر مبدأ تقویم شمسی از هجری ...  بیشتر

علمی-ترویجی
بلدیه و اصناف: چالش‌های مدیریت شهری نوین در دوره پهلوی اول

شهرام یوسفی فر؛ زهره شیرین بخش

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 239-261

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4556

چکیده
  بلدیه ـ نهادی برآمده از مشروطیت ـ ابزار مهم حکومت برای اداره امور شهری بود؛ امری که بلدیه‌ها و اصناف را وابسته به یکدیگر کرده بود. بسیاری از امور عمومی شهری از جمله  امور نظافت و بهداشت، عمران شهری، ارزاق، خرید و فروش اجناس، تعیین نرخ کالاها و موارد نظیر در رده وظایف بلدیه قرار داشت و بلدیه‌ها از مراجع مهم ساماندهی امور داخلی اصناف ...  بیشتر

علمی-ترویجی
جایگاه اجتماعی زنان کُرد از سدۀ شانزدهم تا اواخر سدۀ نوزدهم میلادی/ سدۀ نهم تا سیزدهم هجری قمری

مسلم سلیمانی یان؛ برهان تفسیری

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 219-238

https://doi.org/10.30465/sehs.2019.4555

چکیده
  در پژوهش حاضر به بازکاوی عرصۀ فعالیت زنان کُرد در زمینه‌های گوناگون اجتماعی و اقتصادی، نه‌تنها از زبان خود کُردها، بلکه از زبان ناظران بی‌طرف پرداخته می شود و مقایسه‌ای تطبیقی میان عرصۀ اجتماعی زنان کُرد و زنان دیگر مناطق ایران و آسیای میانه صورت می گیرد. مسئلۀ اساسی پژوهش این است که آیا می‌توان میان جایگاه و وضعیت اجتماعی زنان ...  بیشتر

علمی-ترویجی
بررسی وضعیت اقتصادی شیعیان در شهرهای خراسان دوره تیموری

مجتبی گراوند؛ داریوش نظری؛ راضیه فرستاده

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 263-286

https://doi.org/10.30465/sehs.2020.4590

چکیده
   خراسان بزرگ از دیرباز مورد توجه شیعیان، سادات و علویان قرار داشت و شمار زیادی از آنان در مناطق شمال شرقی ایران سکونت یافته بودند. وجود بارگاه مطهر امام رضا(ع) و انتساب بارگاهی در مزار شریف به امام علی(ع) از دلایل مهاجرت شیعیان به خراسان و درنتیجه افزایش روز افزون جمعیت شیعیان در آنجا بود. پژوهش حاضر درصدد است به­­شیوه توصیفی­ـ­تحلیلی ...  بیشتر