علمی-ترویجی
سید هاشم آقاجری؛ حسین احمدی رهبریان
چکیده
از آنجا که انقلابها در تاریخ جهان طی سه قرن گذشته بسیار مهم بوده اند، نظریه های گوناگونی در این باره توسط جامعه شناسان تاریخی تبیین شده است و انقلاب مشروطه ایران یکی از نقاط عطف تاریخ ایران است زیرا ساختار سیاسی کشور را تغییر داد و تاثیرات آن تا به کنون وجود دارد. تدا اسکاچپول از جمله جامعه شناسان معاصر در آمریکا است که انقلاب های اجتماعی ...
بیشتر
از آنجا که انقلابها در تاریخ جهان طی سه قرن گذشته بسیار مهم بوده اند، نظریه های گوناگونی در این باره توسط جامعه شناسان تاریخی تبیین شده است و انقلاب مشروطه ایران یکی از نقاط عطف تاریخ ایران است زیرا ساختار سیاسی کشور را تغییر داد و تاثیرات آن تا به کنون وجود دارد. تدا اسکاچپول از جمله جامعه شناسان معاصر در آمریکا است که انقلاب های اجتماعی در آسیا و اروپا را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی– تبیینی، میزان انطباق مدل اسکاچپول با انقلاب مشروطه را تبیین کند. براساس فرضیه اسکاچپول، انقلاب اجتماعی محصول تلاقى تصادفى عوامل ساختارى است. به نظر وی انقلاب اجتماعی در یک کشور زراعتی و غیر استعماری به وجود می آید و عوامل آن فشار بین المللی به دولت، شورش دهقانی و مشارکت نخبگان حاشیه ای است. در قرن نوزدهم، ایران کشوری زراعتی و غیراستعماری بود و هر سه عوامل مورد نظر اسکاچپول در ایجاد انقلاب مشروطه نقش داشت اما عوامل دیگری همچون شورش های شهری و شرایط نیمه استعماری نیز موثر بود. در واقع فشار بین المللی از جنگهای با روسیه آغاز شد و حکومت قاجار برای تقویت بخش نظامی کشور نیازمند درآمد مالی و مالیاتی بود. بنابراین دولت به سیاست های تمرکزگرایانه روی آورد که در پی آن فشار های اقتصادی بر طبقات مختلف ایجاد شد. در واکنش به آن، همه طبقات اجتماعی به نوسازی و اصلاحات اقتصادی دولت اعتراض کردند اما به ثمر رسیدن این اعتراضات به جایگاه و نفوذ و حمایت عوامل خارجی بستگی داشت. انقلاب مشروطه در شرایط ضعف قدرت روسیه و حمایت سیاست مدارانه ی انگلستان از مشروطه اتفاق افتاد ولی با ائتلاف روسیه و انگلیس، قدرت سیاسی طبقات اجتماعی از بین رفت. در نتیجه انقلاب مشروطه منجر به قدرتمند شدن ایران نگردید. بنابراین تطبیق انقلاب مشروطه با نظریه اسکاچپول، در زمینه های انقلاب تقریباً مطابقت دارد اما با پیامدهای انقلاب های اجتماعی مورد نظر اسکاچپول در تضاد است زیرا ایران در شرایط نیمه استعماری قرار داشت.
علمی-ترویجی
محمدحسن پورقنبر
چکیده
بیان مساله: در این مقاله به یکی از حوادث مخرّب و اسفناک طبیعی پرداخته خواهد شد که طی دورة معاصر در یکی از مناطق شرقی ایران اتفاق افتاد یعنی زلزله مهیبی که تربت حیدریه در شرق ایران را در بهار1302ش لرزاند. در این راستا، دو هدف اصلی مقاله، پیامدها و آثار این زلزله از منظر اجتماعی و اقتصادی، و همچنین عملکرد و عکسالعمل نهادهای حکومتی و غیرحکومتی ...
بیشتر
بیان مساله: در این مقاله به یکی از حوادث مخرّب و اسفناک طبیعی پرداخته خواهد شد که طی دورة معاصر در یکی از مناطق شرقی ایران اتفاق افتاد یعنی زلزله مهیبی که تربت حیدریه در شرق ایران را در بهار1302ش لرزاند. در این راستا، دو هدف اصلی مقاله، پیامدها و آثار این زلزله از منظر اجتماعی و اقتصادی، و همچنین عملکرد و عکسالعمل نهادهای حکومتی و غیرحکومتی نسبت به این واقعه ناخوشایند در داخل و خارج از کشور است.روش پژوهش: با رویکرد کیفی بر مبنای دادههای نشریات، اسناد و مدارک آرشیوی، و با روش توصیفی-تحلیلی به دو مبحث اصلی مقاله پرداخته خواهد شد.نتایج پژوهش: یافتهها دالِّ بر این است که این واقعه که یکی از مهیبترین بلایای طبیعی در تاریخ معاصر ایران بود، جدای از اینکه مانند همة بلایای همجنس خود، پیامدهای زیانباری از منظر مرگومیر، آسیبهای روحی و خسارات ابنیه، در پی داشته، از برخی معضلات فرهنگی در جامعه نیز پرده برداشت. با اینحال، در سویی دیگر، نمیتوان از نگرشهای نوعدوستانه و احساس مسئولیّت در قبال زلزلهزدگان در داخل و خارج از کشور ایران طی آن برهة زمانی چشمپوشی نمود.
علمی-ترویجی
جهانبخش ثواقب؛ پروین رستمی؛ روح الله بهرامی؛ محسن رحمتی
چکیده
سینمای ایران از 1332 تا 1357ش. با توجه به تغییرات و تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه متحول شد. سایهی «فیلمفارسی» در این دوره بر سینما حاکم بود، اما فیلمهایی هم در قالب سیاسی و اجتماعی تولید شدند. نسلی که در این دوره پرورش یافت، همراه با نوسازیهای اقتصادی و اجتماعی حکومت محمدرضا پهلوی است. نوسازی نامتوازن، تقسیم طبقاتی ...
بیشتر
سینمای ایران از 1332 تا 1357ش. با توجه به تغییرات و تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه متحول شد. سایهی «فیلمفارسی» در این دوره بر سینما حاکم بود، اما فیلمهایی هم در قالب سیاسی و اجتماعی تولید شدند. نسلی که در این دوره پرورش یافت، همراه با نوسازیهای اقتصادی و اجتماعی حکومت محمدرضا پهلوی است. نوسازی نامتوازن، تقسیم طبقاتی در شهرها و مهاجرت روستائیان به شهرها، در ذهنیت این نسل شکاف سنّت و مدرنیته را ایجاد کرد. سینمای ایران در این دوران، با تأثیرپذیری از فضای جامعه و مقوله تعارض و تقابل سنّت و مدرنیته، شاهد تحولاتی در زمینه فیلمسازی، از شکوفایی عامهپسند تا ابتذال و ورشکستگی است. در این پژوهش بهشیوه توصیفی- تحلیلی، روند تولید فیلمهای سینمایی در ایران و تغییر و تحولات آن و نیز پیآمد واکنش تماشاگران بر سینما، در حکومت پهلوی دوم، سالهای 1332 تا 1357ش، بررسی میشود. یافتهی پژوهش نشان میدهد که نوسازیهای نامتوازن دوران محمدرضاشاه باعث ایجاد شکاف جامعه با حکومت گردید. شکافی که در نسل تماشاگران این دوره میان سنّت و مدرنیتهی ناشی از نوسازی اجتماعی و اقتصادی رخ داد، بر سینمای ایران و تولیدات آن نیز تأثیرگذار بود و سرانجام باعث ورشکستگی و بحران در سینما در سالهای منتهی به انقلاب اسلامی شد.
علمی-ترویجی
رضا دریکوندی؛ مصطفی ندیم
چکیده
شکار همواره به عنوان یکی از مهمترین تفریحات سلطنتی در میان دودمانهای حاکم بر ایران مطرح بوده. دوره صفوی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ به گونهای که شکار با اقبال گستردهای از جانب اکثر شاهان صفوی روبهرو شده است. خاندان صفوی تلاش میکردند از ظرفیتهای متنوع این ورزش بهرهبرداری نمایند. شکار سلطنتی در دوره صفوی به شیوههای ...
بیشتر
شکار همواره به عنوان یکی از مهمترین تفریحات سلطنتی در میان دودمانهای حاکم بر ایران مطرح بوده. دوره صفوی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ به گونهای که شکار با اقبال گستردهای از جانب اکثر شاهان صفوی روبهرو شده است. خاندان صفوی تلاش میکردند از ظرفیتهای متنوع این ورزش بهرهبرداری نمایند. شکار سلطنتی در دوره صفوی به شیوههای گوناگونی انجام می‌گرفت، و کارکردهای متنوعی را به همراه داشت. این مقاله با شیوه توصیفی – تحلیلی مبتنی بر متون کتابخانه‌ای تلاش دارد تا جایگاه شکار سلطنتی و کارکردهای متنوع آن در عصر صفوی را مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های تحقیق نشان میدهد، شکار مهمترین و در عین حال محبوبترین تفریح سلطنتی در دوره صفوی محسوب میشده، که به دو شیوه اصلی شکار جرگه و شکار آزاد انجام میگرفته. در این دوره گونههای جانوری مختلفی همچون درندگان، پستانداران، پرندگان و آبزیان شکار میشده. شکار در این عصر دارای چهار کارکرد مهم تفریحی، هنری، معیشتی و سیاسی – نظامی بوده است.
علمی-ترویجی
محمد شفاعت؛ محمد حسین پور
چکیده
عرصههای تعاملات اجتماعی از موضوعات مهم در حوزه شهرسازی اند که به مثابه بستری مناسب برای پاسخ به نیاز اجتماعی انسان در برقراری روابط متقابل نقش ایفا میکنند. این عرصهها در تاریخ شهرسازی ایران جایگاه مهمی داشته که با وقوع تحولات شهری از 1300 شمسی دچار اضمحلال گردیده اند و از همین منظر بازگرداندن موقعیت تأثیرگذار آنها به حیات ...
بیشتر
عرصههای تعاملات اجتماعی از موضوعات مهم در حوزه شهرسازی اند که به مثابه بستری مناسب برای پاسخ به نیاز اجتماعی انسان در برقراری روابط متقابل نقش ایفا میکنند. این عرصهها در تاریخ شهرسازی ایران جایگاه مهمی داشته که با وقوع تحولات شهری از 1300 شمسی دچار اضمحلال گردیده اند و از همین منظر بازگرداندن موقعیت تأثیرگذار آنها به حیات شهر ایرانی مهم است. بر این اساس مسئله تحقیق عبارتست از اینکه عرصههای تعاملات اجتماعی در شهر ایرانی چه هدفی را جهت برقراری روابط اجتماعی دنبال مینموده اند؟ روش مورد استفاده تحقیق، توصیفی- تحلیلی و کیفی با کمک مطالعه اسناد ثانویه تاریخی بوده که در سه مرحله پیوسته، از تحلیل توصیفی- استنتاجی، تحلیل محتوا و شیوه سنتز استقرایی بهره برده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که تنوعی از عرصههای فضایی در شهر ایرانی به نیاز اجتماعی انسان پاسخ میداده اند که از آنجمله میتوان به آتشگاه، مسجد، مدرسه، میدان، و بازار در ادوار قبل و بعد از اسلام اشاره نمود. همچنین در شهر ایرانی وجوه اشتراکی از اصول متضمن شکلگیری تعاملات اجتماعی در هر دو دوره زمانی موجود بوده که ویژگی اصلی و مشترک در همه آنها، وابسته بودن فضا و درنتیجه کالبد، به کارکرد اجتماعی خاص میباشد. نهایتاً در پاسخ به مسئله تحقیق میتوان گفت که در شهر ایرانی، عرصههای تعاملات اجتماعی به مثابه ابزاری هستند که متأثر از ویژگیهای اجتماعی- فرهنگی جامعه به صورتهای متنوع کالبدی تبلور فضایی مییافته و درواقع یک نقش کارکردی و هدفمند به خود میگرفته اند.
علمی-ترویجی
نرگس صالح نژاد
چکیده
عکاسی، با عبور از دوره پر فراز و نشیب تاریخی، در عصر پهلوی به تدریج کارکردهای خاص‌تری یافت. یکی از این کارکردها در اعلانات تجاری و به هدف ترغیب و تشویق مردم به خرید محصولات بود. مقاله پیش رو با هدف شناخت جایگاه عکس به‌عنوان ابزاری برای آشنایی مردم با پدیده‌های نوظهور غرب در آگهی‌های تجاری (مطالعه موردی روزنامه اطلاعات) انجام شده ...
بیشتر
عکاسی، با عبور از دوره پر فراز و نشیب تاریخی، در عصر پهلوی به تدریج کارکردهای خاص‌تری یافت. یکی از این کارکردها در اعلانات تجاری و به هدف ترغیب و تشویق مردم به خرید محصولات بود. مقاله پیش رو با هدف شناخت جایگاه عکس به‌عنوان ابزاری برای آشنایی مردم با پدیده‌های نوظهور غرب در آگهی‌های تجاری (مطالعه موردی روزنامه اطلاعات) انجام شده است. به این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده است. جامعه آماری مقاله پیش رو 252 شماره در فاصله سالهای 1320-1305 به صورت یکسال درمیان و در هر سال 36 شماره (شماره اول، میان و آخر هر ماه) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد پدیده‌های نوظهور غرب و تبلیغ مصرفگرایی در تصاویر آگهی‌های تجاری دیده میشد و نقش مؤثری در ترغیب مردم به مصرفگرایی داشت و در لایههای پنهان نیز آگهی به‌عنوان ابزاری برای پروژه هویتسازی عصر پهلوی مورد استفاده وسیع حکومت پهلوی قرار گرفته و ارزشهای مصرفگرایی غرب را در میان آحاد جامعه تبلیغ می‌کرد.
علمی-ترویجی
مهدی صحت؛ عباس احمدوند
چکیده
اطلاعات نگاشته شده در منابع جغرافیای تاریخی به دلیل سوگیری کمتر، حائز اهمیت است. دسته‌ی عظیمی از این داده‌ها در مورد فرق شیعه است که با رویکرد میدانی و تجربی از سوی جغرافی‌نویسان مسلمان به نگارش درآمده است. در این پژوهش براساس روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد تاریخ اجتماعی جایگاه فرق شیعه از دیدگاه جغرافینگاران مورد بررسی قرار ...
بیشتر
اطلاعات نگاشته شده در منابع جغرافیای تاریخی به دلیل سوگیری کمتر، حائز اهمیت است. دسته‌ی عظیمی از این داده‌ها در مورد فرق شیعه است که با رویکرد میدانی و تجربی از سوی جغرافی‌نویسان مسلمان به نگارش درآمده است. در این پژوهش براساس روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد تاریخ اجتماعی جایگاه فرق شیعه از دیدگاه جغرافینگاران مورد بررسی قرار میگیرد و گفتمان حاکم بر جغرافیای تاریخی این داده‌ها استخراج و دستهبندی شده؛ ارائه میشود. یافتهها حاکی از آن است که جغرافی‌نویسان مسلمان در مقایسه با نویسندگان کتب فرق، با رویکرد جغرافیایی- تاریخی واقعی به بحث از فرق پرداختند؛ از این رو، تصویر فرق شیعی در منابع جغرافیای تاریخی از جنبهی عینی و قابل اعتنایی در مطالعات فرق اسلامی برخوردار است.
علمی-ترویجی
امین محمدی؛ مرضیه ثمره حسینی
چکیده
برات تجارتی مهمترین و پرکاربردترین ابزار مالی در مناسبات اقتصادی عصر قاجار بود. بر اساس شواهد تاریخی، در این بازۀ زمانی، بخش عظیمی از معاملات و مبادلات داخلی و خارجی ایران با استفاده از برات تجارتی انجام می‌گرفت. از سویی دیگر، این سند تنها کارکرد تجاری نداشت، بلکه حکومت برای اموری چون تسویه حساب‌های مالیاتی، پرداخت بدهی‌ها و ...
بیشتر
برات تجارتی مهمترین و پرکاربردترین ابزار مالی در مناسبات اقتصادی عصر قاجار بود. بر اساس شواهد تاریخی، در این بازۀ زمانی، بخش عظیمی از معاملات و مبادلات داخلی و خارجی ایران با استفاده از برات تجارتی انجام می‌گرفت. از سویی دیگر، این سند تنها کارکرد تجاری نداشت، بلکه حکومت برای اموری چون تسویه حساب‌های مالیاتی، پرداخت بدهی‌ها و خرید اجناس از خارج کشور از آن استفاده می‌کرد. با وجود تاسیس بانک‌های شاهی و استقراضی و نیز چاپ اسکناس به سبک غرب، استفاده از برات در مناسبات اقتصادی تا پایان عصر قاجار به صورت قابل‌توجهی ادامه یافت. اما برات تجارتی چه نوع سندی است و یک پژوهشگر چگونه می‌تواند آن را از بین انبوه اسناد تجاری شناسایی کند؟ چه عواملی باعث شد برات تجارتی به مهمترین ابزار مالی در مبادلات تجاری عصر قاجار تبدیل شود؟ این پژوهش، سعی دارد با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی منابع کتابخانه‌ای و اسناد آرشیوی و بیش از 200 برات تجارتی به این پرسش‌ها پاسخ دهد. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که برات‌های تجارتی از نظر ظاهری دارای ساختار ویژه‌ای هستند که آنها را از دیگر اسناد متمایز می‌کند. از نظر محتوایی، این سند اطلاعات ارزشمندی از سازوکار نظام پرداخت براتی رایج در میان تجار و صرفان را در اختیار پژوهشگران تاریخ اقتصادی قرار میدهد. از سویی دیگر، نبود امنیت در راه‌ها، کمبود مسکوکات، حمل و نقل آسان، رایج نبودن اسکناس و عدم اعتماد به بانک‌ها از عوامل اصلی استفاده گسترده از برات تجارتی در عصر قاجار بود.
علمی-ترویجی
سیدمحمود سادات بیدگلی؛ مریم مدنی‌جاوید
چکیده
در دورۀ محمدرضا شاه باستان‌گرایی شدید حکومت و تبلیغ اندیشة شاهنشاهی دیده می شود. شاه و اطرافیانش تصمیم گرفتند تا از سرمایة نمادین یعنی همان اندیشۀ باستان‌گرایی بیش‌ترین بهره را ببرند. یکی از این اقدامات، تغییر مبدأ تقویم شمسی کشور از هجری به شاهنشاهی با مبدأ سلطنت کوروش بود. هدف پژوهش حاضر بررسی روند تغییر مبدأ تقویم شمسی از هجری ...
بیشتر
در دورۀ محمدرضا شاه باستان‌گرایی شدید حکومت و تبلیغ اندیشة شاهنشاهی دیده می شود. شاه و اطرافیانش تصمیم گرفتند تا از سرمایة نمادین یعنی همان اندیشۀ باستان‌گرایی بیش‌ترین بهره را ببرند. یکی از این اقدامات، تغییر مبدأ تقویم شمسی کشور از هجری به شاهنشاهی با مبدأ سلطنت کوروش بود. هدف پژوهش حاضر بررسی روند تغییر مبدأ تقویم شمسی از هجری به شاهنشاهی در دورۀ پهلوی دوم و در پی رسیدن به پاسخی مناسب به سؤال اصلی این پژوهش است که زمینهها، اهداف و روند تبدیل تقویم هجری شمسی به تقویم شاهنشاهی چه بود و آیا شاه با تغییر تقویم کشور از هجری (رویدادی مذهبی) به شاهنشاهی (رویدادی ملی) در پی مشروعیت بخشیدن به حکومت خود بود یا در فکر ضدیت با مذهب بود؟ روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. شاه در سال 1354ش همزمان با جشن پنجاهمین سالگرد سلطنت خاندان پهلوی، تقویم کشور را تغییر داد. شاه با این کار در پی مشروعیت بخشیدن به قدرت خود چه در داخل کشور چه به غربیها بود و درصدد اهانت به دین اسلام نبود؛ اما در عمل، شاه یک نماد اسلامی را حذف و یک نماد ملی را جایگزین کرده بود و این عمل باعث خشم نیروهای مذهبی شد.
علمی-ترویجی
شهرام یوسفی فر؛ زهره شیرین بخش
چکیده
بلدیه ـ نهادی برآمده از مشروطیت ـ ابزار مهم حکومت برای اداره امور شهری بود؛ امری که بلدیه‌ها و اصناف را وابسته به یکدیگر کرده بود. بسیاری از امور عمومی شهری از جمله امور نظافت و بهداشت، عمران شهری، ارزاق، خرید و فروش اجناس، تعیین نرخ کالاها و موارد نظیر در رده وظایف بلدیه قرار داشت و بلدیه‌ها از مراجع مهم ساماندهی امور داخلی اصناف ...
بیشتر
بلدیه ـ نهادی برآمده از مشروطیت ـ ابزار مهم حکومت برای اداره امور شهری بود؛ امری که بلدیه‌ها و اصناف را وابسته به یکدیگر کرده بود. بسیاری از امور عمومی شهری از جمله امور نظافت و بهداشت، عمران شهری، ارزاق، خرید و فروش اجناس، تعیین نرخ کالاها و موارد نظیر در رده وظایف بلدیه قرار داشت و بلدیه‌ها از مراجع مهم ساماندهی امور داخلی اصناف بودند. در شکایات و عرایض واصله به مجلس، چگونگی مدیریت امور اصناف توسط بلدیه‌ها، نگرانیهای اصناف از بابت محدودیت در عملکردشان و چالش‌های ناشی از آن، بازتاب یافته است. در این بررسی، رابطه دوسویه اصناف و بلدیه و مهمترین علل مواجهه آنها در دوره پهلوی اول مدنظر است. یافتهها نشان میدهد، مواردی چون نظارت عوامل بلدیه در امور مربوط به قیمت کالا،بروز مشکلاتی را درپی داشت و در نتیجه کاهش اختیارات اصناف در امور صنفی خود، افول موقعیت نهاد کهن اصناف در بازارهای شهری اجتناب ناپذیر شد. این پژوهش، با تمرکز بر اسناد کمیسیون عرایض مجلس صورت گرفته است که مشتمل بر شکایت فعالان صنفی در دوره مورد نظر است و ضمن برخورداری از ویژگیهای بررسی تاریخی، از روش تحلیل سندی نیز بهرهمند میباشد.
علمی-ترویجی
مسلم سلیمانی یان؛ برهان تفسیری
چکیده
در پژوهش حاضر به بازکاوی عرصۀ فعالیت زنان کُرد در زمینه‌های گوناگون اجتماعی و اقتصادی، نه‌تنها از زبان خود کُردها، بلکه از زبان ناظران بی‌طرف پرداخته می شود و مقایسه‌ای تطبیقی میان عرصۀ اجتماعی زنان کُرد و زنان دیگر مناطق ایران و آسیای میانه صورت می گیرد. مسئلۀ اساسی پژوهش این است که آیا میتوان میان جایگاه و وضعیت اجتماعی زنان ...
بیشتر
در پژوهش حاضر به بازکاوی عرصۀ فعالیت زنان کُرد در زمینه‌های گوناگون اجتماعی و اقتصادی، نه‌تنها از زبان خود کُردها، بلکه از زبان ناظران بی‌طرف پرداخته می شود و مقایسه‌ای تطبیقی میان عرصۀ اجتماعی زنان کُرد و زنان دیگر مناطق ایران و آسیای میانه صورت می گیرد. مسئلۀ اساسی پژوهش این است که آیا میتوان میان جایگاه و وضعیت اجتماعی زنان کُرد در مقایسه با مناطق پیرامون تفاوتی قائل شد؟ و چه عواملی بر حضور زنان کُرد در عرصههای اجتماعی اثرگذار بود؟. روش مورداستفاده در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی است. مؤلفههای موردنظر حضور زنان در مراسم خاص و لباس زنان بود. برای گردآوری اطلاعات هم از روش کتابخانه‌ای استفادهشده است. بررسیهای بهعملآمده نشان میدهد که در جامعۀ سنّتی کُرد سه عامل محیط زندگی، نحوۀ معیشت و آداب قبیلهای بر نحوۀ حضور زنان کُرد در عرصههای اجتماعی اثرگذار بود. همچنین بر اساس شواهد تاریخی و از نگاه سیاحان اروپایی زنان کُرد در مقایسه با بسیاری از دیگر مناطق پیرامون از جایگاه اجتماعی بهتری برخوردار بودهاند.
علمی-ترویجی
مجتبی گراوند؛ داریوش نظری؛ راضیه فرستاده
چکیده
خراسان بزرگ از دیرباز مورد توجه شیعیان، سادات و علویان قرار داشت و شمار زیادی از آنان در مناطق شمال شرقی ایران سکونت یافته بودند. وجود بارگاه مطهر امام رضا(ع) و انتساب بارگاهی در مزار شریف به امام علی(ع) از دلایل مهاجرت شیعیان به خراسان و درنتیجه افزایش روز افزون جمعیت شیعیان در آنجا بود. پژوهش حاضر درصدد است بهشیوه توصیفیـتحلیلی ...
بیشتر
خراسان بزرگ از دیرباز مورد توجه شیعیان، سادات و علویان قرار داشت و شمار زیادی از آنان در مناطق شمال شرقی ایران سکونت یافته بودند. وجود بارگاه مطهر امام رضا(ع) و انتساب بارگاهی در مزار شریف به امام علی(ع) از دلایل مهاجرت شیعیان به خراسان و درنتیجه افزایش روز افزون جمعیت شیعیان در آنجا بود. پژوهش حاضر درصدد است بهشیوه توصیفیـتحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای به این سوال اصلی پاسخ دهد که وضعیت اقتصادی شیعیان خراسان در عصر حکومت تیموریان چگونه بود؟ یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که خراسان بزرگ در دورهی حکومت تیمور و جانشینانش، همواره از اهمیت بالایی بهویژه ار لحاظ اقتصادی برخوردار بوده است. مرکزیت یافتن هرات و قرار گرفتن شهرهای مهم خراسان در نزدیکی سمرقند ـپایتخت تیمورـ بر این اهمیت میافزود. بهطور کلی، تیموریان با شیعیان و سادات بهخوبی رفتار میکردند. بدین ترتیب زمینه برای ارتقاء جایگاه آنان در رسیدن به مناصب و مقامات بالا، کسب قدرت و افزایش ثروت فراهم شد و درنتیجه موجب گسترش رفاه نسبی در مناطق شیعهنشین گشت.
