نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه الزهرا.تهران، ایران

چکیده

عکاسی، با عبور از دوره‌ پر فراز و نشیب تاریخی، در عصر پهلوی به تدریج کارکردهای خاص‌تری یافت. یکی از این کارکردها در اعلانات تجاری و به هدف ترغیب و تشویق مردم به خرید محصولات بود. مقاله پیش رو با هدف شناخت جایگاه عکس به‌عنوان ابزاری برای آشنایی مردم با پدیده‌های نوظهور غرب در آگهی‌های تجاری (مطالعه موردی روزنامه اطلاعات) انجام شده است. به این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده است. جامعه آماری مقاله پیش رو 252 شماره در فاصله سال‌های 1320-1305 به صورت یکسال درمیان و در هر سال 36 شماره (شماره اول، میان و آخر هر ماه) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد پدیده‌های نوظهور غرب و تبلیغ مصرف‌گرایی در تصاویر آگهی‌های تجاری دیده می‌شد و نقش مؤثری در ترغیب مردم به مصرف‌گرایی داشت و در لایه‌های پنهان نیز آگهی به‌عنوان ابزاری برای پروژه هویت‌سازی عصر پهلوی مورد استفاده وسیع حکومت پهلوی قرار گرفته و ارزش‌های مصرف‌گرایی غرب را در میان آحاد جامعه تبلیغ می‌کرد.

کلیدواژه‌ها

ابوزرجمهوری، مهستی و دیگران، (1385)، نشست تخصصی کشف حجاب (مجموعه سخنرانی و ضمیمه)، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم.
اسناد مطبوعات (1320-1286ش)، (1371)، به کوشش کاوه بیات و مسعود کوهستانی‌نژاد، ج1، تهران: سازمان اسناد ملی.
اکبری، محمدعلی، (1393)، تبارشناسی هویت جدید ایرانی، تهران: نشر نی.
ایوری، سارا، (1389)، «بررسی تطبیقی عکاسی کارکردی و عکاسی والا از منظر تاریخ اجتماعی و زیباشناختی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا.
پروین، ناصرالدین، (1393)، «اطلاعات»، دانشنامه مطبوعات ایران، ج1، زیرنظر محمدجعفر محمدزاده، تهران: دانشنامه مطبوعات ایران، صص 333-320.
ترابی، نسرین، (1384)، «عکاسی ایران در سال‌های 1300 تا 1320»، عکاسی خلاق، سال اول، شماره 3، صص 61-57.
خدادادی مترجم‌زاد، محمد، (1393)، کارکردهای فرهنگی- هنری عکاسی در ایران (1380- 1330 خورشیدی)، تهران: مرکب سپید.
رحمانیان، داریوش و مریم ثقفی، (1393)، «کارکردهای تخصصی عکس در دوره پهلوی اول (عکاسی به مثابه ابزاری برای احراز هویت و شناسایی مجرمین)»، دوفصلنامه علمی- پژوهشی تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، سال پنجم، شماره نهم، صص 70-47.
طهماسب‌پور، محمدرضا، (1389)، از نقره و نور، تهران: نشر تاریخ ایران.
قاسمی، سید فرید، (1379)، تاریخ روزنامه‌نگاری در ایران (مجموعه مقالات)، ج 1، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
محبوب فریمانی، الهه و بهزاد نعمتی، (1384)، گزیده عکس‌های تاریخی موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی، ج 1: رجال، مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
محمدی، منظر و سید سعید سید احمدی زاویه، (1396)، چرخش فرهنگ زیبایی؛ تحول معیارهای زیبایی فردی در گذر از قاجار به پهلوی، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره 22، شماره 3، صص 16-5.
مسبوق، سیدعلیرضا و محسن مراثی، (1393)، «بررسی ورود عکاسی به ایران و میزان کاربرد ان در طراحی پوستر (از آغاز تا سال 1316ش)»، مطالعات آرشیوی، سال 24، دفتر اول، صص 121-98.
مسعودی، جلیل، (بی‌تا)، آگهی‌های تجاری و روش‌های آن، ج 1، بی‌جا: مدرسه عالی بازرگانی.
میرزایی، محسن، (1396)، 230سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی زبان، 3 جلد،  تهران: سیته.
وﯾﻤﺮ، راﺟﺮ دی، و دوﻣﯿﻨﯿﮏ، ﺟﻮزف آر، (1384)، ﺗﺤﻘﯿﻖ در رﺳﺎﻧﻪ‌ﻫـﺎی ﺟﻤﻌـﯽ، ﺗﺮﺟﻤـﻪ ﮐـﺎووس ﺳـﯿﺪ اﻣﺎﻣﯽ، ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺮوش و ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺳﻨﺠﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای.
یوسفی‌فر، شهرام و شهناز جنگجو، (1395)، «چگونگی بازنمایی زن و زنانگی در آگهی‌های تجاری روزنامه اطلاعات (1320-1304 ش)»، پژوهش‌نامه تاریخ اقتصادی و اجتماعی، سال پنجم، شماره دوم، صص109-129.
یوسفی‌فر، شهرام و شهناز جنگجو، (1395)، «کارکرد فرهنگی اگهی‌های تجاری مرتبط با زنان در روزنامه اطلاعات 1320-1305»، پژوهش‌نامه تاریخ اقتصادی و اجتماعی، سال هفدهم، شماره سی‌وششم، صص 202-175.
روزنامه اخگر، شماره ۶۵۰.
روزنامه اطلاعات، شماره 1 تا 4829.