علمی-ترویجی
صفورا برومند؛ زهرا شریف کاظمی
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 1-14
چکیده
مرز غربی ایران به علت ساختار جغرافیایی، قرار داشتن در مسیر راههای تجارت بین‌الملل، یکی از مراکز قاچاق کالا بود. تأسیس کشور عراق با برخورداری از طولانی ترین مرز با ایران، مناسبات این دو کشور به‌ویژه درخصوص قاچاق گندم را تحت تأثیر قرارداد. اهمیت گندم به‌عنوان اصلی‌ترین آذوقه مردم، شرایط جغرافیایی، وقوع جنگ جهانی دوم و ورود ناخواسته ...
بیشتر
مرز غربی ایران به علت ساختار جغرافیایی، قرار داشتن در مسیر راههای تجارت بین‌الملل، یکی از مراکز قاچاق کالا بود. تأسیس کشور عراق با برخورداری از طولانی ترین مرز با ایران، مناسبات این دو کشور به‌ویژه درخصوص قاچاق گندم را تحت تأثیر قرارداد. اهمیت گندم به‌عنوان اصلی‌ترین آذوقه مردم، شرایط جغرافیایی، وقوع جنگ جهانی دوم و ورود ناخواسته ایران به این جریان، زمینهساز تشدید قاچاق کالا در مرز ایران و عراق شد. این امر پیامدهایی را به دنبال داشت که به وضع قوانین جدید برای نظارت بر مناسبات تجاری با عراق منجر شد. پژوهش حـاضر با مطالعه اسنادی و کتابخانهای، به شیوه توصیفی- تحلیلی به بررسی عملکرد دولت در جلـوگیری از قاچاق گندم در مرز ایران و عراق در دوره پهلوی تا ماههای آغازین اشغال ایران توسط متفقین (1321-1304 هـ.ش) میپردازد. دستاورد پژوهش مبین این امر است که به رغم اقدام دولت برای جلوگیری از قاچاق گندم، مسائلی چون فقر، نبود امکانات برای فعالیت اقتصادی قانونی، تنوع مراجع تصمیمگیری چون امنیه و گمرک، ناامنی در مرزها، مناقشات داخلی در عراق و عدم همکاری با ایران، اشغال ایران توسط متفقین و مانعی در برابر تلاشهای دولت ایران برای جلوگیری از قاچاق گندم به عراق بود.
علمی-ترویجی
هادی دل آشوب؛ سکینه دنیاری
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 15-37
چکیده
تجارت پر رونق اردشیرخٌرَّه که با وسعت نسبتاً زیاد بیشتر سواحل بنادر تجاری خلیج فارس را در بر میگرفت احتیاج به شبکه منظمی از راههای ارتباطی و تجاری داشت. شبکه راههای کاروانرو از روزگاران قدیم از آسیای صغیر گرفته تا ماوراءالنهر، عموماً به کنارههای شمالی و شرقی خلیجفارس (سواحل اردشیرخٌرَّه) منتهی میشد و محصولات ماوراء ...
بیشتر
تجارت پر رونق اردشیرخٌرَّه که با وسعت نسبتاً زیاد بیشتر سواحل بنادر تجاری خلیج فارس را در بر میگرفت احتیاج به شبکه منظمی از راههای ارتباطی و تجاری داشت. شبکه راههای کاروانرو از روزگاران قدیم از آسیای صغیر گرفته تا ماوراءالنهر، عموماً به کنارههای شمالی و شرقی خلیجفارس (سواحل اردشیرخٌرَّه) منتهی میشد و محصولات ماوراء دریا برای مصرف و صدور به بنادر ولایت اردشیرخٌرَّه آورده و از آنجا به هندوستان چین و شرق آفریقا صادر میشد. اردشیرخٌرَّه بنا به موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن در مسیر شاهراههای تجاری زمینی و دریایی یک قطب تجاری و حلقهی ارتباط جهان شرق و غرب محسوب میگردید. ما در این مقاله به بدنبال این هستیم تا با رویکردی تاریخی و توصیفی و با استفاده از روش کتابخانهای ابتدا به بررسی راههای ارتباطی زمینی و دریایی ولایت اردشیرخوره پرداخته و سپس نقش این راهها را در رونق تجارت و آبادانی آن مورد تحلیل قرار دهیم و در ادامه نیز محصولات صادراتی و وارداتی اردشیرخٌرَّه مورد بررسی قرار میگیرد.
علمی-ترویجی
حسن زندیه؛ مریم ثقفی
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 39-55
چکیده
عصر قاجار، دوره تعامل گسترده ایران با دنیای غرب بود که موجب آشنایی ایرانیان با علوم نوین و تأسیس کارخانه‌های جدید و از سوی دیگر بسط سلطه بیگانگان بر کشور شد. هدف این پژوهش، بررسی ارتباط علوم مدرن و آموزش جدید با راه‌اندازی کارخانجات در کشور و ارزیابی برخی عواملی است که موجب عدم شکوفایی صنایع کشور شد. یافته‌های این پژوهش که با استفاده ...
بیشتر
عصر قاجار، دوره تعامل گسترده ایران با دنیای غرب بود که موجب آشنایی ایرانیان با علوم نوین و تأسیس کارخانه‌های جدید و از سوی دیگر بسط سلطه بیگانگان بر کشور شد. هدف این پژوهش، بررسی ارتباط علوم مدرن و آموزش جدید با راه‌اندازی کارخانجات در کشور و ارزیابی برخی عواملی است که موجب عدم شکوفایی صنایع کشور شد. یافته‌های این پژوهش که با استفاده از اسناد و منابع و به شیوه توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است، نشان می‌دهد که به رغم رویکرد کاربردی تحولات در ایران که منجر به تاسیس کارخانجات شد، عدم اهتمام دولتمردان به گسترش کارخانجات، واردات انبوه کالا، ناامنی و فقدان راههای مواصلاتی و نیز ناآگاهی تجار ایرانی از سیاستهای استعماری دول خارجی و نیاز آنان به مواد خام ارزان و بازار فروش مناسب، رقابت شدیدی در عرصه تولیدات پدید آورد که در نهایت به شکست کارخانه‌های نوظهور انجامید.
علمی-ترویجی
سمیه سادات شفیعی
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 57-75
چکیده
بیماری و مرگ‌و‌میر بر اثر بیماری‌های واگیردار و ناشناخته یکی از واقعیت‌های اجتماعی دوره قاجار محسوب می‌شود. ادراک ابتدایی انسان پیشامدرن از بدن و زمینه‌های زیستی ابتلا به بیماریها ریشه در باورهای عامیانه مردمان و منعکس‌کننده بخشی ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه آن روز بود. مقاله حاضر به بررسی باورهای عامیانه و کنش‌های متعاقب ...
بیشتر
بیماری و مرگ‌و‌میر بر اثر بیماری‌های واگیردار و ناشناخته یکی از واقعیت‌های اجتماعی دوره قاجار محسوب می‌شود. ادراک ابتدایی انسان پیشامدرن از بدن و زمینه‌های زیستی ابتلا به بیماریها ریشه در باورهای عامیانه مردمان و منعکس‌کننده بخشی ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه آن روز بود. مقاله حاضر به بررسی باورهای عامیانه و کنش‌های متعاقب آن در مواجهه با بیماریها بعنوان واقعیت اجتماعی پرداخته و درصدد پاسخ‌گویی به این دو پرسش است: باورهای عامیانه دربارة علل وقوع بیماریها در این دوره چه بودند؟ چه راهکارهایی جهت بهبود و درمان بر حسب باورهای عامیانه تجویز میشد؟ مطالعه اسنادی منابع تاریخی و تحلیل نظری یافته‌های مستخرج از منابع نشان می‌دهد باورهای عامیانه نقش مهمی در حفظ سلامت چه از باب بروز بیماری و چه درمان داشته است. در نزد عموم طرق تامین درمان و سلامت در اشکالی چون رجوع به طب سنتی و بهره‌گیری از شیوه‌های درمانی معمول بود. انتساب بیماری به امور ماور‌الطبیعه راه های حمل اوراد و طلسم ها را بعنوان روش‌های درمان دیده میشد و همچنین برخورداری از انرژی‌های افراد و اشیا مقدس به نیت شفابخشی این امور گویای نبود امکانات، عدم شناخت ساختار بدن در مواجهه با بیماری‌های عفونی پیچیدگی‌های بیماری در اعضای درگیر از یکسو و تلاش برای جلوگیری از وخامت احوال و حفظ بقا بود.
علمی-ترویجی
محمدرضا علم؛ فاطمه حاجی آبادی
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 77-89
چکیده
دوره حاکمیت قانون در ایران با تأسیس مجلس شورای ملی در سال1906م/ 1324ق، مصرف تریاک تقابلی با فقه اسلامی نداشت، ولی دولت با توجه به اوضاع جهانی نظامنامهی قانون تحدید تریاک را در مجلس دوم در سال1911م/ 1329ق، تنظیم کرد و این قانون را با تصویب مجلس به اجرا درآورد. قانون تحدید تریاک با واکنشها و مخالفتهایی از سوی طیفهای مختلف جامعه ...
بیشتر
دوره حاکمیت قانون در ایران با تأسیس مجلس شورای ملی در سال1906م/ 1324ق، مصرف تریاک تقابلی با فقه اسلامی نداشت، ولی دولت با توجه به اوضاع جهانی نظامنامهی قانون تحدید تریاک را در مجلس دوم در سال1911م/ 1329ق، تنظیم کرد و این قانون را با تصویب مجلس به اجرا درآورد. قانون تحدید تریاک با واکنشها و مخالفتهایی از سوی طیفهای مختلف جامعه روبرو شد. تاجران و بازرگانان تریاک از جمله گروههایی بودند که با نوشتن شکایات و فرستادن تلگرافهایی خواستار حذف، تغییر یا تعدیل این قانون شدند. این نوشته با تکیه بر اسناد مجلس شورای اسلامی، تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد، واکنش بازرگانان در برابر قانون تحدید تریاک، چه بود؟ و به طور کلی واکنش تجار را به عنوان نمونهای از قانونمداری یک طیف مهم از جامعه ایران که سهم بزرگی در مشرو طه داشتند، مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد؛ قانون تحدید تریاک با وجود مخالفتها توانست موانع عرفی و مذهبی را بشکند و راهی را باز کند، ایران را به سوی نخستین گامهای اجرای قانون و حاکمیت آن در جامعه سوق دهد.
علمی-ترویجی
یزدان فرخی؛ مرتضی محمدی
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 91-107
چکیده
محتوای آنچه انسان در طول زندگی روزمره به عنوان مواد خوراکی به کار می گیرد، نقش مهمی در زندگی و تندرسی او دارد. چنانکه غلبه گونه ای ویژه از مواد خوراکی مانند گوشت قرمز، روغن یا از سوی دیگر حبوبات و سبزیجات می تواند کیفیت خوراک او را نشان دهد. این مقاله در تلاش است تا با استفاده از مطالب دو رساله آشپزی برجای مانده از ایران عهد صفوی (شاه ...
بیشتر
محتوای آنچه انسان در طول زندگی روزمره به عنوان مواد خوراکی به کار می گیرد، نقش مهمی در زندگی و تندرسی او دارد. چنانکه غلبه گونه ای ویژه از مواد خوراکی مانند گوشت قرمز، روغن یا از سوی دیگر حبوبات و سبزیجات می تواند کیفیت خوراک او را نشان دهد. این مقاله در تلاش است تا با استفاده از مطالب دو رساله آشپزی برجای مانده از ایران عهد صفوی (شاه اسماعیل اول و شاه عباس اول) ضمن استخراج نوع مواد خوراکی گوناگون در هر دو رساله، غلبه گونه های مواد خوراکی را مشخص نموده و به سپس به مقایسه آنها با یکدیگر بپردازد. پرسش این تحقیق عبارت است از اینکه چه تفاوتی در به کارگیری دسته های مواد خوراکی در هر دو رساله دیده می شود و در این میان چه موادی بیشتر به کار رفته است؟ به نظر میرسد، تفاوت محسوسی در به کارگیری مواد خوراکی در هر رساله دیده می‌شود و از جمله گوشت قرمز و حبوبات بیشترین کاربرد را در مواد خوراکی در هر دو رساله داشته است. یافته ها نشان می‌دهد، آشپز دوره شاه عباس اول در مقایسه با آشپز دوره شاه اسماعیل اول در خوراک های معرفی شده خود از گوشت قرمز کمتر و از حبوبات بیشتر استفاده می کرده است.
