علمی-پژوهشی
سید حسن شجاعی دیوکلائی؛ جواد کیا؛ امامعلی شعبانی؛ رضا شجری قاسم خیلی
چکیده
ایجاد مدارس نظامیه با اهداف سیاسی و مذهبی خاص آن بیشتر پژوهش‌های صورت گرفته در خصوص این مدارس را به سمت سوی بررسی اهداف و کارکردهای این مدارس سوق داد. در حالی که تأسیس این مدارس با اجزا متعدد آن نیازمند منابع مالی زیاد بود؛ جنبه‌های اقتصادی مدارس نظامیه از جمله تأمین منابع مالی آن و عوامل موثر در تأمین این منابع مالی مخصوصاً نقش و ...
بیشتر
ایجاد مدارس نظامیه با اهداف سیاسی و مذهبی خاص آن بیشتر پژوهش‌های صورت گرفته در خصوص این مدارس را به سمت سوی بررسی اهداف و کارکردهای این مدارس سوق داد. در حالی که تأسیس این مدارس با اجزا متعدد آن نیازمند منابع مالی زیاد بود؛ جنبه‌های اقتصادی مدارس نظامیه از جمله تأمین منابع مالی آن و عوامل موثر در تأمین این منابع مالی مخصوصاً نقش و عملکرد خواجه در انجام این مهم کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی نقش و عملکرد خواجه‌نظام‌الملک در تأمین منابه مالی مدارس نظامیه است و برای تحقق این مهم این پژوهش درصدد است تا با روش تحقیق تاریخی به طرح و پاسخ‌گوئی این پرسش بپرازد که نقش خواجه نظام‌الملک در تامین منابع مالی نظامیه‌ها چه بود و برای تحقق این مهم خواجه از چه منابعی بهره برد؟یافتته‌های تحقیق نشان می‌دهد که خواجه نظام‌الملک به شکل مستقیم مانند خرید زمین و ساخت بنای مدارس، پرداخت حقوق و تأمین معاش اساتید و طلاب مدارس و خرید و وقف برخی اماکن مانند حمام‌ها و بازارها برای درآمدزایی و استفاد اصحاب نظامیه‌ها و شکل غیرمستقیم مانند تشویق رجال دیوانی، امرای نظامی، خاندان‌های متنفذ و متمکن به اعطای کمک‌های مالی نقد و غیر نقدی به مدارس نظامیه و متقاعد کردن آلپ‌ارسلان به تخصیص عشر خاصه سلطانی به مدارس نظامیه به تأمین منابع مالی این مدارس اقدام کرد.
علمی-پژوهشی
نبی امیدی؛ ایوب منتی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی جایگاه و اهمیت و میزان توجه برنامه‌های عمرانی دوران پهلوی به توسعه منطقه‌ای در کشور است. این پژوهش کیفی و روش جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و برای تحلیل از روش هرمونتیک استفاده می‌شود. نتایج نشان داد، برنامه‌ریزی منطقه‌ای در برنامه اول بصورت محدود و در برنامه عمرانی دوم بعنوان ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی جایگاه و اهمیت و میزان توجه برنامه‌های عمرانی دوران پهلوی به توسعه منطقه‌ای در کشور است. این پژوهش کیفی و روش جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و برای تحلیل از روش هرمونتیک استفاده می‌شود. نتایج نشان داد، برنامه‌ریزی منطقه‌ای در برنامه اول بصورت محدود و در برنامه عمرانی دوم بعنوان راهبرد اصلی مطرح بوده و در برنامه عمرانی سوم با تشکیل ساختارهای منطقه‌ای و استانی سازمان‌برنامه، شکل نهادی می‌گیرد. در برنامه چهارم و با تبدیل کشور به مناطق 11گانه سیاست تمرکززدایی ادامه یافته اما در اواخر برنامه عمرانی چهارم، بر اثر تمرکز بیش‌ازحد برنامه‌ها بر روی صنعت و رشد اقتصادی ، توسعه نواحی مختلف کشور حالت نامتوازن به خود می‌گیرد ، برنامه عمرانی پنجم نیز بعنوان نقطه عطف رویکرد منطقه‌ای به شمار می‌رود. علیرغم موفقیت‌های برنامه‌های عمرانی بخصوص برنامه سوم و چهارم و تجربه رشد اقتصادی و توسعه صنعتی پایدار در طول دهه 1340ش که همراه با تثبیت شرایط سیاسی بود، مسئله توسعه متوازن منطقه‌ای به شکل مناسبی انجام نگردید. در طول برنامه عمرانی پنجم و در زمان تدوین برنامه ششم، مطالعات مربوط به طرح آمایش سرزمین تهیه و مشکلات توسعه منطقه‌ای در برنامه‌های قبلی احصا شده بود بر همین مبنا سه سطح، ملی، منطقه‌ای و محلی ترسیم گردید، جهت‌گیری این برنامه، توسعه منطقه‌ای بر اساس اهداف ملی بود. البته این برنامه به دلیل انقلاب 1357ش علیرغم تدوین به مرحله تصویب و اجرا نرسید.
علمی-پژوهشی
علیرضا اشتری تفرشی؛ رضا جهانشاهلو؛ افتخار قاسم زاده
چکیده
در دوران سلطنت ممالیک بُرجی در مصر، مصادره اموال به دستور حاکمیت که پیشتر نیز در جهان اسلام و مصر سوابقی داشت، وارد عرصه‌ای جدّی در اقتصاد سیاسی مصر گردید، به نحوی که به پدیده‌ای رایج در سیاست و اقتصاد عصر ممالیک تبدیل گشت. مصادره اموال انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی متفاوتی داشت؛ پژوهش حاضر با تأکید بر منابع عصر ممالیک، کوشیده است تا ...
بیشتر
در دوران سلطنت ممالیک بُرجی در مصر، مصادره اموال به دستور حاکمیت که پیشتر نیز در جهان اسلام و مصر سوابقی داشت، وارد عرصه‌ای جدّی در اقتصاد سیاسی مصر گردید، به نحوی که به پدیده‌ای رایج در سیاست و اقتصاد عصر ممالیک تبدیل گشت. مصادره اموال انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی متفاوتی داشت؛ پژوهش حاضر با تأکید بر منابع عصر ممالیک، کوشیده است تا با شیوهای کتابخانه‌ای و روشی توصیفی– تحلیلی بخش مهمی از دادههای مرتبط با مصادره در این دوران را مطالعه و تبیین نماید و به این پرسش اصلی پاسخ دهد که دلائل و زمینه های سیاسی و اقتصادی مصادره اموال در مصر دوره ممالیک برجی چه بوده است؟ این مطالعه بخش مهمی از گزارشهای متعدد و متنوع مرتبط با مصادره در عصر ممالیک برجی را مورد بررسی قرار داده تا رابطه این پدیده اقتصادی با فضای سیاسی در عصر مملوکی از منظر روابط پیچیده میان سلاطین، امیران و کارگزاران ممالیک در حاکمیتی با ساختاری رقابتی و نه وراثتی تبیین شود و حتی اثرگذاری فرایند کلان حیات اقتصاد جهان آن دوران، بهویژه تجارت آبی اروپاییان میان شرق و غرب از مسیر دریای سرخ – مدیترانه و سواحل مصر، در مقطعی از تاریخ که توان اقتصادی مصر به سبب عوامل مختلف بیرونی و درونی فروکاسته بود، مشخص شود.
