تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران
تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

بررسی رویکردهای توسعه‌ اقتصاد منطقه‌ای در برنامه‌های پنج‌گانه عمرانی(1356-1327ش)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

نبی امیدی 1
ایوب منتی 2

1 دانشیار مدیریت، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام نور ، تهران ، ایران.

2 استادیار مطالعات منطقه ای، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام ، ایران .

10.30465/sehs.2025.47450.1960
چکیده
هدف این پژوهش بررسی جایگاه و اهمیت و میزان توجه برنامه‌های عمرانی دوران پهلوی به توسعه منطقه‌ای در کشور است. این پژوهش کیفی و روش جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و برای تحلیل از روش هرمونتیک استفاده می‌شود. نتایج نشان داد، برنامه‌ریزی منطقه‌ای در برنامه اول بصورت محدود و در برنامه عمرانی دوم بعنوان راهبرد اصلی مطرح بوده و در برنامه عمرانی سوم با تشکیل ساختارهای منطقه‌ای و استانی سازمان‌برنامه، شکل نهادی می‌گیرد. در برنامه چهارم و با تبدیل کشور به مناطق 11گانه سیاست تمرکززدایی ادامه یافته اما در اواخر برنامه عمرانی چهارم، بر اثر تمرکز بیش‌ازحد برنامه‌ها بر روی صنعت و رشد اقتصادی ، توسعه نواحی مختلف کشور حالت نامتوازن به خود می‌گیرد ، برنامه عمرانی پنجم نیز بعنوان نقطه عطف رویکرد منطقه‌ای به شمار می‌رود. علیرغم موفقیت‌های برنامه‌های عمرانی بخصوص برنامه سوم و چهارم و تجربه رشد اقتصادی و توسعه صنعتی پایدار در طول دهه 1340ش که همراه با تثبیت شرایط سیاسی بود، مسئله توسعه متوازن منطقه‌ای به شکل مناسبی انجام نگردید. در طول برنامه عمرانی پنجم و در زمان تدوین برنامه ششم، مطالعات مربوط به طرح آمایش سرزمین تهیه و مشکلات توسعه منطقه‌ای در برنامه‌های قبلی احصا شده بود بر همین مبنا سه سطح، ملی، منطقه‌ای و محلی ترسیم گردید، جهت‌گیری این برنامه، توسعه منطقه‌ای بر اساس اهداف ملی بود. البته این برنامه به دلیل انقلاب 1357ش علیرغم تدوین به مرحله تصویب و اجرا نرسید.

کلیدواژه‌ها

توسعه اقتصادی
برنامه‌ریزی منطقه‌ای
برنامه‌های عمرانی
پهلوی

  • تاریخ دریافت 27 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری 28 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش 29 دی 1403

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما