تحقیقات تاریخ اقتصادی
موقعیت جریان‌های اجتماعی در تحولات منجر به زوال قاجاریه

محمدساجد سلطانی ابری؛ فیاض زاهد؛ سید محمد ثقفی نژاد

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 77-101

https://doi.org/10.30465/sehs.2023.44734.1899

چکیده
  از مشروطه تا کودتای 1299هـ.ش، در هر رویداد تاریخ‌ساز، سوای عوامل بیرونی و شاخصه‌های مؤثر فرعی، پنج گروه اجتماعی اصلی در صحنۀ سیاست ایران دست‌درکار بوده‌اند. شاهزادگان، اشراف و هواداران سـلطنت؛ روشنفکران و آزادی‌خواهان؛ چـپ‌گرایان؛ رهبران ایلی و سران چادرنشینان؛ و روحانیت. این پنج گروه با ویژگی‌ها و نیروهای متفاوت، گاهی با اهداف ...  بیشتر

خلفای راشدین در گفتار صوفیانه و تاریخ اجتماعی ایران دوره میانه: الگوی عارفانه برای همگرایی اجتماعی در جامعه اسلامی

محمدرضا سعیدی؛ زهیر صیامیان گرجی؛ سینا فروزش

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 109-136

https://doi.org/10.30465/sehs.2021.33231.1643

چکیده
  اواخر قرن پنجم هجری در تاریخ خراسان با حضور مشایخ بزرگ صوفیه در جامعه اسلامی، شکل‌گیری ادبیات تمثیلی صوفیانه، طریقت‌های صوفیانه و برآمدن نهاد اجتماعی خانقاه گسترش یافت. در عین حال که در این دوران، منازعات فرقه ای اهل سنت و شیعی با ادبیات حدیثی و جدلی نیز درباره اصول و فروع دین و مذهب به خصوص مساله امامت و افضلیت خلفای راشدین در این ...  بیشتر

کارکرد تاریخ شفاهی در انعکاس صدای طبقات اجتماعی خاموش

محسن کاظمی؛ مرتضی نورائی؛ رضا شعبانی صمغ‌آبادی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 185-213

https://doi.org/10.30465/sehs.2021.34893.1674

چکیده
  از مهم‌ترین ویژگی‌های تاریخ شفاهی دموکراتیک بودن آن است، بنابراین می‌تواند دربرگیرنده مسائل طبقات مختلف اجتماعی باشد. نیز از آن‌جا که تاریخ شفاهی دچار تنگناهای سایر گرایشات تاریخ در حیطه پوششیِ ‏موضوع نیست، می‌تواند از تاریخ‌‏نگاری مرکزیت‌زدایی کرده و آن را به سمت مردم معمولی توسعه دهد. تا پیش از دهه دوم قرن بیستم میلادی ...  بیشتر

ارزیابی جایگاه مباحث علوم اجتماعی در برنامه آموزشی دورۀ کارشناسی رشته تاریخ

علیرضا ملایی توانی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 105-126

چکیده
  امروزه پس از سرخوردگی از تخصص­گرائی افراطی و ظهور خلاءهای بزرگ در مرز دانش­های مختلف، مطالعات بین­رشته­ای رونق فزاینده­ای یافته است. اکنون در پرتو این نوع مطالعات می­توان پیوندهای عمیقی میان رشتۀ تاریخ و رشته­های دیگر علوم انسانی به ویژه با علوم اجتماعی از نظر موضوعی، معرفتی و روشی برقرار کرد. تا چند دهه پس از تأسیس رشته ...  بیشتر

جایگاه مردم در تاریخ سیاسی قدیم و جدید ایران بر اساس رویکرد «دوران»‌محور

عبدالرحمن حسنی‎فر

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-27

چکیده
  تاریخ سیاسی هر کشوری جلوه‎گاه عملی آن است. این حوزه سرشار از اطلاعاتی است که می‎تواند روشمند مورد شناسایی قرارگیرد. یکی از موضوعات مهم آن، تبلور مردم در عرصۀ سیاست است. تبلور مردم یعنی نوع نگاه سیاست و سیاستمداران به مردم و نوع نگاه و رویکرد مردم به سیاست و اصحاب قدرت که خود را در نحوۀ فعالیت و تعامل آن‌ها با یکدیگر در حوزۀ قدرت سیاسی ...  بیشتر