نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی. دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. مشهد ایران
2 کارشناس ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
با تأسیس سلسلهی گورکانیان در هند(932ه.ق) و ثبات سیاسی، سلاطین مغول به ساخت کاخها و باغهای دلانگیز و باشکوه همت گماشتند. از این رو حضور زنان ایرانی در دربار سلاطین هند و قدرت و نفوذ آنان در ارکان مختلف حکومت موجب شد، آنان در عرصههای مختلف معماری نیز به ایفای نقش بپردازند. در عرصه معماری توجه زنان ایرانی به ساخت ابنیه و اماکن مذهبی سبب پدیدارشدن آثاری بدیع و باشکوه، آمیخته باروح ایرانی در اقصی نقاط امپراتوری هند گردید. این پژوهش بر آن است که با بررسی همه جانبه، تأثیر زنان ایرانی را در عرصه ی معماری دوره گورکانیان هند مورد ارزیابی قرار دهد و به پاسخ این پرسش دست یابد که این زنان چه تأثیری در رشد و شکوفایی معماری امپراتوری گورکانیان هند داشته اند؟ به نظر میرسد زنان ایرانی در این دوره با ورود به ساخت باغات دل انگیز و آرامگاه باشکوه و مساجد عظیم در هند نقش مهمی در شکوفایی و رونق معماری ایفا نمودهاند.
کلیدواژهها
- ابا کخ(1373)، معماری هند در دوره گورکانیان، ترجمه حسین سلطان زاده، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی. - آفتاب، خالده(1369)، گلبدن بیگم دختر بابر پادشاه، اقبالیات، شماره 6و5، صص163-153. - اوکین، برناد(1386)، معماری تیموری در خراسان، ترجمۀ علی آخشینی، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی. - بخشی، معتمد خان(1865)، اقبال نامه جهانگیری، بتصحیح مولوی عبدالحی و مولوی احمد علی صاحبان، کلکته: بی نا. - بداونی، عبدالقادر بن ملوکشاه(1380)، منتخب التواریخ، به تصحیح احمد علی صاحب، با مقدمه و اضافات توفیق سبحانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - بلر،شیلا؛ بلوم،جاناتان، (1394)، هنر و معماری اسلامی (2)، ترجمه یعقوب آژند،تهران،سمت، چاپ ششم. - پیرنیا، محمد کریم(1387)، سبک شناسی معماری ایرانی، تهران: سروش دانش. - حکمت، علی اصغر(1337)، سرزمین هند، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - حمیدی، جعفر(1370)، تاثیر زبان فارسی و اوضاع اجتماعی و فرهنگی هند در عصر شاه جهان بابری، آشنا، شماره اول، صص21-27. - خواندمیر، غیاث الدین بن همام(1362)، تاریخ حبیب السیر، تهران: کتابفروشی خیام. - دیلیس، پیتر؛ هاتشتاین، مارکوس(1390)، اسلام: هنر و معماری، مترجمان آزیتا افراشی و دیگران، تهران: پیکان. - سلطان زاده، حسین(1378)، تداوم طراحی باغ ایرانی در تاج محل، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی. - شاطری، میترا، )1393)، تاثیر معماری اسلامی بر معماری مساجد و مقابر هندوستان در دوره گورکانی، اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش دینی. - شیمل، آنه ماری(1386)، در قلمرو خانان مغول، ترجمه فرامرز نجد سمیعی، تهران: امیرکبیر. - عنایت خان، محمدطاهر(1388)، ملخص شاهجهان نامه، مقدمه و تصحیح جمیل الرحمن، دهلی نو: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران. - غروی، مهدی(1349)، حمیده بانو بیگم همسر همایون پادشاه و نواده احمد ژنده پیل ، یغما، شماره 259، صص 42-39. - غروی، مهدی (1384)، آرامگاه همایون پادشاه در دهلی، هنر و مردم، شماره 81، صص 18-14. - غروی، مهدی (1394)، گلبدن بانو و کتابش همایون نامه، هنر و مردم، دوره جدید شماره 91، صص37-29. - قانع تتوی، میرزامیرعلی شیر(1971) ، تحفهالکرام، چاپ سید حسامالدین راشدی، حیدرآباد: سند. - کارگر، عبدالله(1383)، شهنشاه سخنور، پیشاور: الازهر. - کنبو، محمد صالح(بی تا)، عمل صالح موسوم به شاه جهان نامه، ترتیب و تحشیه دکتر غلام یزدان، ترمیم و تصحیح دکتر وحید قریشی، سه جلد، لاهور: مجلس ترقی ادب، بی تا.گورکانی، گلبدن بیگم، همایون نامه، تهران: بی نا. - کهویهامی، غلام حسن(1954)، تاریخ حسن یا اسرار الاخیار، بی نا: سری نگر. - لاهوری، عبدالحمید(1868)، بادشاهنامه، بتصحیح کبیرالدین احمدنو عبدالرحیم، کلکته: اشیاتک سوسایتی بنگاله. - محلاتی، ذبیح الله(1349)، ریاحین الشریعه، تهران: دار الکتب اسلامیه. - مستعدخان، محمدساقی(1871)، مآثر عالمگیر، چاپ سنگی، کلکته: پریس. - مفتی لاهوری، علیالدین بن خیرالدین(1961)، عبرت نامه، ج1، باهتمام محمد باقر، لاهور: پنجابی ادبی آکادمی. - نجفی برزگر، کریم(1394)، مونس الارواح، اثری ارزشمند در شرح احوال مشایخ سلسله چشتیه، مطالعات شبه قاره، سال هفتم، شماره25، صص 132-121. - Bernier, (1983), Travels in the Mogul Empire 2, nd ed revised by V. A. Smith, Delhi. - Das, harihar, Sarkar, subimai Chandra, (1959), The Norris embassy to Aurangzib (1699-1702), Calcutta: K. L. Mukhopadhyay. - Dayal, Maheshwar, Rediscovering Delhi, (1982), The Story of Shahjahanbad, Delhi. - De Laet, Joannes, (1974), The Empire of the Great Mogul, Translated by J. S. Hoyland. Annotated by S. N. Banerjee, Delhi. - Findly, Ellison, (1993), NurJahan Empress of Mughal India (Oxford University Press New York. - Indian art, (1986), a symposium held at the Victoria and Albert museum, Robert skelton, Andrew topsfield, Susan stronge, Rosemary crill. London. - Lal،Ruby،(2005)،omesticity and Power in the Early Mughal World،Cambridge،London. - Manucci, Niccolao, (1907), Storia do Mogor; or, Mogul India, Vol. 1. Translated by William Irvine. London: J. Murray. - Meri, Josef, (2006), medieval islamic civilization, london: routledge. - Mishra, Rekha, (1967), women in mughal india, delhi: munshiram manoharlal publications. - Mukherjee, Soma, (2011), royal mughal ladies and their contribution, new delhi. - Mundy, Peter, (1907), The Travels of Peter Mundy in Europe and Asia, ed. R.C. Temple, Vol III, Cambridge [England]. - Naeem U. Din, (2018), Shadows of empire: The Mughal and British Colonial Architectural Heritage of Lahore، ، The Graduate Center, City University Of New York. - panipat: Inayat Khan, (1990), The Shahjahan Nama, tr. 8s ed. Begley and Deasi, Delhi. - Pant, (1930), The Commercial Policy of the Mughals, Bombay. - Pelsaest, Francisco, W. Heffer & Sons, (1925), jahangir’s india, cambridge [England]. - Roe, Thomas, Fryer, John, (1873), Travels in India in the Seventeenth Century, London: Trübner. - Rogers trans, alexander and Beveridge, henry, (1968), The tuzuk-i-jahangiri, or memoirs of Jahangir, 2 vols. Delhi: munshiram manoharlal. - Ruggles, D. Fairchild. (2000), Women, Patronage, and Self-representation in Islamic Societies. Albany: State U of New York. - Crowe, S. Haywood, and S. Jellicoe, (1972), The Gardens of Mughal India: A History and Guide, London.
 - Tavernier, Jean Baptiste. (n.d.). (1889-1925), Travel In India Trans. V. Ball, New York. - www.humayun tomp.com - https://digital.library.cornell.edu/catalog/ss - https://www.justdial.com/photos/sarai-nurmahal-nurmahal-jalandhar. 
 
						
						