نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی. دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. مشهد ایران
2 کارشناس ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
با تأسیس سلسلهی گورکانیان در هند(932ه.ق) و ثبات سیاسی، سلاطین مغول به ساخت کاخها و باغهای دلانگیز و باشکوه همت گماشتند. از این رو حضور زنان ایرانی در دربار سلاطین هند و قدرت و نفوذ آنان در ارکان مختلف حکومت موجب شد، آنان در عرصههای مختلف معماری نیز به ایفای نقش بپردازند. در عرصه معماری توجه زنان ایرانی به ساخت ابنیه و اماکن مذهبی سبب پدیدارشدن آثاری بدیع و باشکوه، آمیخته باروح ایرانی در اقصی نقاط امپراتوری هند گردید. این پژوهش بر آن است که با بررسی همه جانبه، تأثیر زنان ایرانی را در عرصه ی معماری دوره گورکانیان هند مورد ارزیابی قرار دهد و به پاسخ این پرسش دست یابد که این زنان چه تأثیری در رشد و شکوفایی معماری امپراتوری گورکانیان هند داشته اند؟ به نظر میرسد زنان ایرانی در این دوره با ورود به ساخت باغات دل انگیز و آرامگاه باشکوه و مساجد عظیم در هند نقش مهمی در شکوفایی و رونق معماری ایفا نمودهاند.
کلیدواژهها
ابا کخ(1373)، معماری هند در دوره گورکانیان، ترجمه حسین سلطان زاده، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
آفتاب، خالده(1369)، گلبدن بیگم دختر بابر پادشاه، اقبالیات، شماره 6و5، صص163-153.
اوکین، برناد(1386)، معماری تیموری در خراسان، ترجمۀ علی آخشینی، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
بخشی، معتمد خان(1865)، اقبال نامه جهانگیری، بتصحیح مولوی عبدالحی و مولوی احمد علی صاحبان، کلکته: بی نا.
بداونی، عبدالقادر بن ملوکشاه(1380)، منتخب التواریخ، به تصحیح احمد علی صاحب، با مقدمه و اضافات توفیق سبحانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
بلر،شیلا؛ بلوم،جاناتان، (1394)، هنر و معماری اسلامی (2)، ترجمه یعقوب آژند،تهران،سمت، چاپ ششم.
پیرنیا، محمد کریم(1387)، سبک شناسی معماری ایرانی، تهران: سروش دانش.
حکمت، علی اصغر(1337)، سرزمین هند، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حمیدی، جعفر(1370)، تاثیر زبان فارسی و اوضاع اجتماعی و فرهنگی هند در عصر شاه جهان بابری، آشنا، شماره اول، صص21-27.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام(1362)، تاریخ حبیب السیر، تهران: کتابفروشی خیام.
دیلیس، پیتر؛ هاتشتاین، مارکوس(1390)، اسلام: هنر و معماری، مترجمان آزیتا افراشی و دیگران، تهران: پیکان.
سلطان زاده، حسین(1378)، تداوم طراحی باغ ایرانی در تاج محل، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
شاطری، میترا، )1393)، تاثیر معماری اسلامی بر معماری مساجد و مقابر هندوستان در دوره گورکانی، اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش دینی.
شیمل، آنه ماری(1386)، در قلمرو خانان مغول، ترجمه فرامرز نجد سمیعی، تهران: امیرکبیر.
عنایت خان، محمدطاهر(1388)، ملخص شاهجهان نامه، مقدمه و تصحیح جمیل الرحمن، دهلی نو: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران.
غروی، مهدی(1349)، حمیده بانو بیگم همسر همایون پادشاه و نواده احمد ژنده پیل ، یغما، شماره 259، صص 42-39.
غروی، مهدی (1384)، آرامگاه همایون پادشاه در دهلی، هنر و مردم، شماره 81، صص 18-14.
غروی، مهدی (1394)، گلبدن بانو و کتابش همایون نامه، هنر و مردم، دوره جدید شماره 91، صص37-29.
قانع تتوی، میرزامیرعلی شیر(1971) ، تحفهالکرام، چاپ سید حسامالدین راشدی، حیدرآباد: سند.
کارگر، عبدالله(1383)، شهنشاه سخنور، پیشاور: الازهر.
کنبو، محمد صالح(بی تا)، عمل صالح موسوم به شاه جهان نامه، ترتیب و تحشیه دکتر غلام یزدان، ترمیم و تصحیح دکتر وحید قریشی، سه جلد، لاهور: مجلس ترقی ادب، بی تا.گورکانی، گلبدن بیگم، همایون نامه، تهران: بی نا.
کهویهامی، غلام حسن(1954)، تاریخ حسن یا اسرار الاخیار، بی نا: سری نگر.
لاهوری، عبدالحمید(1868)، بادشاهنامه، بتصحیح کبیرالدین احمدنو عبدالرحیم، کلکته: اشیاتک سوسایتی بنگاله.
محلاتی، ذبیح الله(1349)، ریاحین الشریعه، تهران: دار الکتب اسلامیه.
مستعدخان، محمدساقی(1871)، مآثر عالمگیر، چاپ سنگی، کلکته: پریس.
مفتی لاهوری، علیالدین بن خیرالدین(1961)، عبرت نامه، ج1، باهتمام محمد باقر، لاهور: پنجابی ادبی آکادمی.
نجفی برزگر، کریم(1394)، مونس الارواح، اثری ارزشمند در شرح احوال مشایخ سلسله چشتیه، مطالعات شبه قاره، سال هفتم، شماره25، صص 132-121.
Bernier, (1983), Travels in the Mogul Empire 2, nd ed revised by V. A. Smith, Delhi.
Das, harihar, Sarkar, subimai Chandra, (1959), The Norris embassy to Aurangzib (1699-1702), Calcutta: K. L. Mukhopadhyay.
Dayal, Maheshwar, Rediscovering Delhi, (1982), The Story of Shahjahanbad, Delhi.
De Laet, Joannes, (1974), The Empire of the Great Mogul, Translated by J. S. Hoyland. Annotated by S. N. Banerjee, Delhi.
Findly, Ellison, (1993), NurJahan Empress of Mughal India (Oxford University Press New York.
Indian art, (1986), a symposium held at the Victoria and Albert museum, Robert skelton, Andrew topsfield, Susan stronge, Rosemary crill. London.
Lal،Ruby،(2005)،omesticity and Power in the Early Mughal World،Cambridge،London.
Manucci, Niccolao, (1907), Storia do Mogor; or, Mogul India, Vol. 1. Translated by William Irvine. London: J. Murray.
Meri, Josef, (2006), medieval islamic civilization, london: routledge.
Mishra, Rekha, (1967), women in mughal india, delhi: munshiram manoharlal publications.
Mukherjee, Soma, (2011), royal mughal ladies and their contribution, new delhi.
Mundy, Peter, (1907), The Travels of Peter Mundy in Europe and Asia, ed. R.C. Temple, Vol III, Cambridge [England].
Naeem U. Din, (2018), Shadows of empire: The Mughal and British Colonial Architectural Heritage of Lahore، ، The Graduate Center, City University Of New York.
panipat: Inayat Khan, (1990), The Shahjahan Nama, tr. 8s ed. Begley and Deasi, Delhi.
Pant, (1930), The Commercial Policy of the Mughals, Bombay.
Pelsaest, Francisco, W. Heffer & Sons, (1925), jahangir’s india, cambridge [England].
Roe, Thomas, Fryer, John, (1873), Travels in India in the Seventeenth Century, London: Trübner.
Rogers trans, alexander and Beveridge, henry, (1968), The tuzuk-i-jahangiri, or memoirs of Jahangir, 2 vols. Delhi: munshiram manoharlal.
Ruggles, D. Fairchild. (2000), Women, Patronage, and Self-representation in Islamic Societies. Albany: State U of New York.
- Crowe, S. Haywood, and S. Jellicoe, (1972), The Gardens of Mughal India: A History and Guide, London.
Tavernier, Jean Baptiste. (n.d.). (1889-1925), Travel In India Trans. V. Ball, New York.
www.humayun tomp.com
https://digital.library.cornell.edu/catalog/ss
https://www.justdial.com/photos/sarai-nurmahal-nurmahal-jalandhar.