نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه هنر اصفهان.اصفهان، ایران

2 استادیار ،گروه باستان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه مازندران،بابلسر، ایران

چکیده

به واسطه جاده موسوم به ابریشم کالاهای ایرانی به خاور دور و در این مورد ژاپن وارد شد اما به دلیل فرهنگ بسته ژاپنی مواد فرهنگی تا عصر ساسانی راه نیافتند و پس از آن ارتباط تقریبا به طور کامل قطع شد و تنها معدود نوشته­های جغرافیایی در جهان اسلام از ژاپن باقی ماند. با شروع عصر اکتشاف و استعمار دول غربی از جمله پرتغال و هلند به ایران و ژاپن راه یافتند و اینگونه محصولات دو کشور را هرچند محدود منتقل کردند محصولاتی که در بین آن فرش و پارچه­های صفوی به چشم می­خورد. سوال مقاله حاضر آن است که کدام ناحیه­ها یا بنادر ژاپن از آغاز عصر استعمار برای حمل و نقل مواد فرهنگی مورد استفاده تجارت خارجی/بین الملل بوده­اند، آیا ناحیه­های تعیین شده دارای پیشینه بودند و چه عواملی بر ارتباط مورد نظر تأثیر گذار بوده­اند. پاسخ مقاله آن است که محصولات نوع ساسانی بیش از آنکه نشانگر ارتباط تجاری یا سیاسی ژاپن با ایران باشند نمایشی از تحت الحمایگی کره هستند ولی مناطقی را در ژاپن نشان می­دهند که در عصر صفوی تبدیل به مراکز اصلی تجارت دولتی شدند که همانا بندر اُساکا به سوی حوزه کیوتو و نارا، بندر ناگاساکی و بنادر حوزه خلیج کاناگاوا هستند. هرچند تجارت مورد نظر همیشه تحت تاثیر فرهنگ بسته ژاپن قرار داشته و پس از دوره کوتاهی هربار منقطع گردیده است.

کلیدواژه‌ها

آوانسیان،کاراپت.(1906).اجمال وقایع جنگ روس و ژاپون.جلفا: کتابخانه شخصی.
ابوالفدا بنی ایوب.(1349).تقویم البلدان.عبدالمحمد آیتی.تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
اعتمادالسلطنه محمد حسن خان.(1363).تاریخ منتظم ناصری.دوره سه جلدی.محمد اسماعیل رضوانه.تهران: دنیای کتاب.
اعتمادالسلطنه محمد حسن خان.(1367).مرآت البلدان،ج1.عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث.تهران: دانشگاه تهران.
استنلی بیکر،جان.(1394).هنر ژاپن.نسترن پاشایی.تهران: موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری.
ایرانشان بن ابی الخیر.(1377).کوش نامه.جلال متینی.تهران: علمی.
بارنز،جینا ال.(1390).خاستگاه تمدن در آسیای شرقی.زهرا باستی.تهران: سمت.
بختیاری،سعید و واحد پژوهش و تالیف گیتاشناسی.(1390).اطلس جامع گیتا شناسی:راهنمای کامل جهان امروز. تهران: موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
بزرگ بن شهریار النلخدا الرامهرمزی.(1421).عجائب الهند بر و بحر و الجزیره.ابوظبی: المجمع الثقافی.
پورتال،جین.(1391).هنر و باستان شناسی کره.داود طبایی.تهران: پژوهشکده هنر.
ترنبول،استیون.(1394).سامورایی:کتاب راهنمای جنگجوی ژاپنی.فرید جواهر کلام.تهران: ققنوس.
جان،سین لیان.(1385).تاریخ روابط چین و ایران:از روزگار اشکانی تا شاهرخ تیموری.جان هون نین.تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
چگینی، محمد.(1396).روابط بازرگانی ایران و ژاپن از آغاز تا پهلوی اول در فصلنامه تاریخ روابط خارجی، سال هیجدهم، شماره 70، تهران: وزارت خارجه.
دله،نلی.(1382).ژاپن روح گریزان. ع پاشایی.تهران: روزنه.
رجب­زاده، هاشم.(1365).تاریخ ژاپن از آغاز تا معاصر: نگاهی به زمینه و مایه­های فرهنگ و تمدن امروز سرزمین آفتاب. تهران: گاندی.
رجب زاده،هاشم.(1396).تجدد ژاپن.تهران: جهان کتاب.
رفعت،یدلله.(1340).تحول عظیم ژاپن در قرن اخیر.تهران: ناشر مولف.
شاردن،ژان.(1372).سفرنامه کامل شاردن.اقبال یغمایی.تهران: توس.
کشاورز،سید بنیامین.(1398).«ارتباط تجاری ایران عصر قاجار و ژاپن عصر میجی و تایشو».کارشناسی ارشد.محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار.تهران: علوم انسانی.
کشاورز، سید بنیامین.(1399). اُنمیودو:آیین و اساطیر ژاپن با نگاه باستان شناختی.تهران: چشم ساعی.
کین،دونالد.(1397).میجی امپراتور ژاپن و دنیای او (1852-1912).هاشم رجب زاده.تهران: جهان کتاب.
گلدستون،جک.(1392).مطالعات نظری تطبیقی و تاریخی در باب انقلاب ها.محمدتقی دلفروز.تهران: کویر.
علی بن حسین المسعودی.(1966).اخبار الزمان و من آباد الحدثان.بیروت: دارالاندلس للطباعه.
مبشری، حامد.(1392).اقتصاد و تجارت در دوره قاجار.تهران.
محمد ربیع بن محمد ابراهیم.(1356).سفینه سلیمانی.تهران: دانشگاه تهران.
محمد بن نجیب بکران.(1342).جهان نامه.تهران: ابن سینا.
محمدنیاکان،علی (1381).انعکاس فرهنگ و تمدن ساسانی در ژاپن در کتاب ماه تاریخ و جغرافیا شماره­های متوالی 56 و 57: صص 139-143
وثوقی،محمد باقر.(1396).میراث دریانوردان ایرانی در بنادر چین:بنادر گوانجو ،چوانجو ،خوانجو.تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
یوسا،میچیکو.(1396).دینهای ژاپنی.حسن افشار.تهران: مرکز.
 
Abe,Katsuhiko (2015).Mapping Safavid Iran, Studia Culturae Islamicae No. 105, Research Institute forLanguages and Cultures of Asia and Africa, Tokyo University of Foregin Studies, 2015, pp. 223-241
Adolphson,Mikael.(2007).Heian Japan:centers and peripheries.Honolulu: University of Hawaii.
Baker,Chris & Phongpaichit,Pasuk.(2014).A history of Thailand.London: Cambridge university.
Beasley,William G.(2000).The rise of modern Japan,Polotical,Economic and social change since 1850.Palgrave Macmillan.
Jansen,Marius B.(1989).the Cambridge history of Japan:colume 5 the Nineteenth century.Cambridge: Cambridge University.
Jansen, Marius B.(2002).the making of modern Japan.Cambridge: Harvard Univesity.
Lamarre,Thomas.(2000).Uncovering Heian Japan: an Archaeology of sensation and inscription. London:Duke university press books.
Niponica goup.(2019).Niponica no 24 special feature:Japanese Festivals throught the year.Tokyo: Ministry of foreign affairs of Japan.
Ohnuki,Emiko.(1991).the Emperor of Japan as Deity (Kami).Madison.university of Wisconsin.
Priestman,Seth.(2016).the Silk road or the sea? Sassanian and Islamic exports to Japan.Edinburgh: University of Edinburgh.
Toh,Sugimura (2012). collections of Persian art in Japan,”in  Encyclopædia Iranica, XIV/5, pp. 571-574
Toyoko,Morita.(2008).Iranians in Japan.London: Iranica.
Tsunoda,Ryusaka.(1958).Sources of Japanese tradition.New York: Columbia UP.
Turnbull,Stephen.(2003).Japanese castles 1540-1640.Liverpool: Osprey.
Turnbull,Stephen.(2007).Japanese castles in Korea 1592-98.Liverpool: Osprey.
Utagawa,Hiroshige.(1969).the 53 stations of the Tokaido: master woks of Ukiyoe.London: Kodansha international.
Yasumaro no O.(2013). the Nihongi. William George Aston.London: Alex struik