تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران
تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

توسعه وابسته و آسیب‌شناسی برنامه‌ریزی و کارنامه توسعه حمل و نقل ریلی و جاده‌ای در برنامه‌های پنجگانه عمرانی پهلوی دوم (1327-1357)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

زهره پرنیان 1
محسن سراج 2
سیدمحمود سادات بیدگلی 3
حمید بصیرت منش 4

1 دانشجوی دکترا پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

2 پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

3 پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی

4 استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

10.30465/ehs.2025.50867.2026
چکیده
مسئله اصلی این پژوهش بررسی عملکرد و نتایج این برنامه‌ها در بخش توسعه زیرساخت‌های جاده‌ای و ریلی کشور می‌باشد که این بررسی برپایه مفهوم توسعه وابسته و کاربست نظریه وابستگی در این زمینه و با روش تحلیل اسنادی و آماری براساس فاکتورهای مدنظر چارچوب نظری مورد اشاره، انجام شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که چگونه در ساختار اقتصادی وابسته به مراکز صنعتی نظام جهانی سرمایه حتی برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای یک کشور پیرامونی در کارکردهای خویش به ضد خود تبدیل شده و به وابستگی بیشتر اقتصادی و خروج بیشتر سرمایه از این کشور به مراکز نظام جهانی منجر می-گردد. در این پژوهش نشان داده شده که توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کشور در برنامه‌های عمرانی پنجگانه زمان پهلوی بیشتر از اینکه منافع کشور را تامین کرده و موجبات توسعه اقتصادی را فراهم کند، به ضرر اقتصاد ملی و توسعه توسعه‌نیافتگی کشور، گسترش تجارت نابرابر و منفی‌تر شدن تراز تجارت خارجی کشور به نفع خروج سرمایه به سمت کشورهای صنعتی طرف تجارت با ایران شد.

کلیدواژه‌ها

برنامه‌های توسعه عمرانی
پهلوی دوم
حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای
توسعه وابسته
تجارت نابرابر

موضوعات

تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 24 شهریور 1404

  • تاریخ دریافت 12 دی 1403
  • تاریخ بازنگری 02 تیر 1404
  • تاریخ پذیرش 24 شهریور 1404

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما