تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

گروه تاریخ. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران

10.30465/sehs.2025.49720.2000

چکیده

از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم میلادی نیروی کار ایرانی در قفقاز تجربه‌های زیسته متفاوت از آنچه که در ایران داشت، پشت سر گذاشت که یکی از مهمترین این تجربه‌ها در زمینه نوع اشتغال، ساعات کار و دستمزد آنان اتفاق افتاد. براین اساس هدف مقاله حاضر واکاوی تجربه زیسته این افراد در زمینه‌های یاد شده است. لذا تلاش شده تا با رویکرد تاریخ از پایین و الهام‌گیری از روش‌شناسی «ادوارد پالمر تامپسون» به این پرسش پاسخ داده شود که نیروی کار ایرانی در قفقاز در سپهرهای حیات اجتماعی؛ یعنی اشتغال، ساعات کار و دستمزد چه تجربه‌ای پشت سر گذاشت و این تجربه چه نسبتی با هستی طبقاتی آنان داشت؟ نتیجه مطالعات که مبتنی بر گردآوری داده‌ها از منابع آرشیوی است، نشان می‌دهد: هستی طبقاتی مهاجران ایرانی با تجربه زیسته آنان در یک رابطه علت و معلولی قرار داشت؛ یعنی نیروی کار ایرانی به علت نوع هستی طبقاتی (عدم برخورداری از سرمایه مادی، ابزار تولید و دانش و مهارت) که داشتند، بیشتر در صنعت نفت، معادن، کشاورزی، اسکله‌ها و غیره به عنوان کارگر بیش از 12 ساعت کار می‌کردند اما به لحاظ دریافتی مالی در پایین‌ترین سطح قرار داشتند. بدین صورت که با توجه به نوع کاری که انجام می‌دادند میانگین بین 12 تا 21 روبل دریافت می‌کردند که مقداری از آن بابت جریمه و رشوه کم می‌شد.

کلیدواژه‌ها