نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یادگار امام خمینی (ره)شهرری، تهران،ایران.

2 استادیار گروه تاریخ،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگارامام خمینی (ره)شهرری، تهران، ایران

3 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری،تهران، ایران

چکیده

کسب مالیات مهم‌ترین منبع تولید درآمد حکومت‌ها و یکی از با اهمیت‌ترین عناصر در پیوند دولت و مردم است. چنانچه دولتی مستقل از جامعه بر پایه منابع زیرزمینی و ... بتواند هزینه‌های عمومی را تامین کند، یعنی اگر مالیات دریافتی ناچیز باشد و یا مالیاتی دریافت نکند، ماهیت دولت و رابطه آن با جامعه تغییر می‌کند و تبدیل به کشوری رانتیر می‌شود. ایران از سال 1353به‌واسطه درآمدهای منابع زیرزمینی خود جزو کشورهای رانتیر محسوب می‌شود. به لحاظ اقتصادی کشوری رانتیر است که بیش از 40درصد درآمد خویش را از منابع غیرمالیاتی کسب کند. ایران از سال 1353 به‌واسطه درآمدهای منابع زیرزمینی خود جزو کشورهای رانتیر محسوب می‌شود. بررسی علل تحولات مالیاتی در طی سال‌های 1357-1353و پیامدهای اقتصادی آن مهم‌ترین مسئله این مقاله است. یافته‌های اساسی مقاله حاکی از آن است که درآمدهای نفتی سبب کاهش درآمدهای مالیاتی، استقلال حکومت از مردم، مصرف‌گرایی و گسترش اقتصاد دولتی شده است. مقاله بر اساس روش توصیفی-تحلیلی است، بدین روی با کمک نمودارها و آمارها به بیان توزیع درآمدهای رانتی در درآمدهای دولتی می‌پردازیم و تاثیر آن را در تحولات مالیاتی بررسی می‌کنیم

کلیدواژه‌ها

تراز نامه بانک مرکزی، سال 1356.
 توانایان­فرد، حسن، فرهنگ تشریحی اقتصاد: انگلیسی- فارسی، تهران، شرکت نشر الکترونیکی و اطلاع رسانی جهان رایانه امین، .
حیدری، علیرضا، تحلیل مفهومی روابط جامعه سیاسی، سیاست و سیاست‌گذاری عمومی در عصر پهلوی دوم، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره اول، شماره3، پاییز 1394.
راجی، پرویز، خدمتگذار تخت طاووس، تهران، اطلاعات، 1364.
سوداگر، محمدرضا،رشد روابط سرمایه‌داری در ایران: مرحله گسترش1357-1342، تهران، انتشارات فرزین، بی‌تا.
طبیبیان، محمد،«رانت اقتصادی به عنوان یک مانع اقتصادی»، برنامه و توسعه، شماره 4، زمستان .
قدسی زاد، پروین؛ جودکی، محبوبه؛ ذوقی، ایرج؛ افضلی، رسول؛ امینی، محمدمهدی، پهلوی‌ها، تهران، نشر کتاب مرجع، 1388.
کاتوزیان، محمد علی همایون، اقتصاد سیاسی ایران، ترجمه: محمد رضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران، نشر مرکز، چاپ هفدهم، 1390.
کارشناس،مسعود، نفت دولت و صنعتی شدن در ایران، ترجمه: حاجی عبدالوهاب یوسف و علی‌اصغر سعیدی، تهران، گام‌نو، 1382.
کدی، نیکی، اندیشه‌های انقلاب اسلامی، ترجمه: عبدالرحیم گواهی، نشر علم، 1390.
لوسیانی، جیاکومو، «بحران مالی دولت و گرایش دولت به دموکراسی»، خاورمیانه، سال دوم، شماره 2، تابستان 1374.
مجموعه قوانین بودجه، برنامه و عناوین سایر قوانین و مصوبات مربوط از سال 1344 تا سال 1357، تهیه و تدوین: منوچهر ضیائی، ناشر وزارت برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی-اجتماعی و انتشارات، چاپ اول، 1367، صفحات متعدد
میرترابی، سعید، مسائل نفت ایران، تهران، قومس، 1385.
همدمی خطبه‌سرا، ابوالفضل، فساد مالی و اقتصادی، تهران، مرکز مطالعات راهبردی، 1383.