نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه شهید باهنر کرمان،کرمان، ایران

چکیده

فرهنگ کار و کوشش در جامعه نقش بنیادین و زیربنایی در ارتقای سطح پویایی جوامع داشته و مشارکت اقشار مختلف در امر تولید عامل اصلی در توسعه و رفاه اقتصادی و سلامت اجتماعی است. بر این مبنا این پژهش با رویکرد به فرهنگ کار و کوشش در ایران باستان بر آن است دریابد در روزگار هخامنشی زنان به عنوان قشری که نیمی از جمعیت جامعه را به خود نسبت می دادند، در امر تولید چه نقشی داشته و در چه حوزه ها و تحت عنوان چه مشاغلی به ایفای نقش می پرداختند و مسالة دیگر اینکه جامعة عصر هخامنشی چه رویکردی به کارِ زنان داشته و زنان شاغل نسبت به مردان از چه مزایا و دستمزدی برخوردار بهره مند بودند؟ بدین سان با بررسی الواح مکشوفه از پرسپولیس و همچنین با رویکرد به برخی گزارشهای تاریخی از طریق مطالعات کتابخانه ای، با نقل مندرجات الواح و گزارشها و تحلیل اطلاعات و داده ها، مشخص گردید که در جامعة عصر هخامنشی، زنان همچون مردان در مشاغل متنوع به فعالیت مشغول بوده و به سبب اینکه هیچ ممنوعیتی از ورود زنان به حرفه ای خاص وجود نداشت و مهارت و عملکرد اشخاص در کار، برتری آنها را معین می ساخت، این قشر از جامعه به تعداد قابل ملاحظه ای در برخی مشاغل حتی از مردان نیز پیشی گرفته و در حالیکه همچون مردان از دستمزد و امتیازات مشابه برخوردار بودند، گاه به عنوان مدیران کارگاهها بر جمعیتی از مردان و زنان ریاست داشتند.

کلیدواژه‌ها

ارفعی، عبدالمجید، (1387) گل نبشته های باروی تخت جمشید (متن هایTeh.& Fort.)، تهران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
اوستا (1387)، کهن ترین سرودهای ایرانیان، گزارش جلیل دوستخواه، ج 1 و 2، تهران، انتشارات مروارید.
بروسیوس، ماریا (1393)، زنان هخامنشی، ترجمه هایده مشایخ، تهران، نشر هرمس.
پاتس، دنیل (1385)، باستان شناسی ایلام، ترجمه زهرا باستی، تهران: سمت.
پوربهمن، فریدون (1386)، پوشاک در ایران باستان، ترجمه هاجر ضیاء سیکارودی، تهران، امیرکبیر.
حجازی، بنفشه (1385)، تاریخ جایگاه زن در ایران باستان، تهران، نشر قصیده سرا.
خادمی، لعیا، حسنی، میرزا محمد (1395)، «فعالیت های اقتصادی زنان در ایران عصر هخامنشی» تاریخ نگار، شماره 20.
دریایی، تورج (1386)، «زنان در دوره هخامنشی پاره ای ملاحظات مقدماتی»، مجله باستانشناسی و تاریخ، سال 22، شماره 1، سال 21، شماره 2.
رجبی، پرویز، (1380) هزاره های گمشده، ج 3، تهران، نشر توس.
رضی، هاشم، (1381) دانشنامه ایران باستان، ج 1، تهران، سخن.
سامی، علی (1388)، تمدن هخامنشی، ج 2، تهران، انتشارات سمت.
کاویانی پویا، حمید، (1393) تاریخ پزشکی ایران باستان، تهران، انتشارات المعی.
کتاب سوم دینکرد (1384)، دفتر دوم، ترجمه فریدون فضیلت، تهران، انتشارات مهرآیین.
کخ، هاید ماری (1387)، از زبان داریوش، ترجمهء پرویز رجبی، تهران؛ نشر امیرکبیر:.
کوک، جان مانوئل (1383)، شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، ققنوس.
محمدی، هاشم (1382)، مقاله «پزشکی در ایران باستان»، نشریه فردوسی، شماره 11 و 10.
مسون، میخائیل و گالینا پوگاچنکوا (1384)، ریتون های اشکانی نسا، ترجمه رویا تاج بخش و شهرام حیدرآبادیان، بی جا: بازتاب اندیشه.
هرتسفلد، ارنست (1381)، ایران در شرق باستان، ترجمه همایون صنعتی زاده، تهران پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.
هینتس، والتر (1389)، داریوش وایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران، نشرماهی.
وامقی، ایرج (1385)، «کار و کارگر در ایران باستان برمبنای الواح تخت جمشید»، مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی،  شماره 225 و 226، 
Athenaeus(1854), The Deipnosophists, Translated by C.D.Yonge,BOOK XII,XIII, Cambridge, MA: Harvard University
Bleibtreu, E, (1999),“Ein vergoldeter silber becher der ziet Assurbanipalis im Miho museum, Histrorische Darstellungendes 7,Jahrh underts v. chr”, Archiv fur orient fors chong (Beiheft) XXVIII.
BRIANT, PIERRE(2015), DARIUS IN THE SHADOW OF ALEXANDER ,translated by; JANE MARIE TODD, Harvard university press, CAMBRIDGE, MASSACHUSETTS, LONDON, ENGLAND
BRIANT. PIERRE(2002),From Cyrus To Alexander, A History of Persian Empire, Translated by: peter T. Daniels, Winona Lake, Indiana, Eisenbra. Eisenbrauns.
Brosius, Maria (2021), A history of ancient Persia : the Achaemenid empire, Hoboken, New Jersey : Wiley‐Blackwell,
Brosius, Maria(2010), "WOMEN i.In pre-Islamic Persia, Encyclopaedia Iranica,London and New York.
Cameron , David . (2013) , Encyclopedia Of Persian Women From Ancient To Modern Islamic Times ,Their Customs , Belief And Traditions ,Volume 2 , Koros Press Limited ,London ,Uk.
Cameron, George G(1948), Persepolis Treasury Tablets, Chicago: University of Chicago Press,ILINOISE,
Curtis,John, Simpson ,St John.(2010) ,The World Of Achaemenid Persia,I.B.TAUIS And Go Ltd 6Salem Road , london WZ4BU 175 Fifth Avenue.New York NY 10010.
Daems.A.,(2001),The iconography of pre-Islamic women in Iran, Iranica Antiqua, Vol: xxxvi,pp;1-151.
ELGOOD, CYRIL(1951), A Medical History of Persia and the Eastern Caliphate: From the Earliest Times Until the Year A.D. 1932 (Cambridge Library Collection - History of Medicine) Reissue Edition, CAMBRIDGE AT THE UNIVERSITY PRESS .
Garrison, Mark B., Cool Root.,Margaret, (2001),   Seals on the Persepolis Fortification Tablets, Volume 1, Images of Heroic Encounter, part 1, Oriental Institute Publications.
 Hallock, R.T, )1985),” The evidence of the Persepolis Tablets”, The Cambridge History of Iran. Volume 2: The Median And Achaemenian Periods. edited by Ilya Gershevitch, Cambridge University Press.
Hallock,R.T(1969), Persepolis fortification text, Oriental Institute Publication Vol:XCII, Chicago,The University of Chicago Press.
Henkelman, W(2008a), The other God who are, studies in Elamite-Iranian acculturation based on the Persepolis Fortification Tablets, Leiden university, Achaemenid History 14.
Herodotus, (2019),The History Of Herodotus Translated By; G. C. Macaulay. This edition was created and published by Global Grey.
Karvonen-Kannas, K. (1995), The Seleucid and Parthian Terracotta Figurines from Babylon in the Iraq Museum, the British Museum, and the Louvre, Florence,
Keall, Edward John, (1970)The Significance of late Parthian Nippur, Phd Theses, the university of Michigan,
Kent,Ronald(1953).Old Persian:gramer texts,lexcon,American oriental society,new haven,
Negahban, E(1968),“Pottery Figurines of Marlik” in Memorial Volume of the Vth International Congress of Iranian Art and Archaeology, Tehran, Isfahan, Shiraz, 11th-18th April 1968, Tehran, Ministry of Culture:p.142-52.
Olmstead,A.T.,(1948), History of the Persian Empire, University of Chicago Press, Chicago & London.
 Quintus Curtius(1943), History Of Alexender, Translated by: John C.Rolfe,  London, William Heinemann Ltd,Harvard University Press.
Wiesehöfer, Josef(2001), ANCIENT PERSIA from 550 BC to 650, AD, Translated By: AzizehAzodi, I.B. Tauris Publishers, London& Newyork.
Xenophon,(2013), Anabasis, Translated by: Dakyns, H. G, Dedicated To Rev. B. Jowett, M.A.Master of Balliol College Regius Professor of Greek in the University of Oxford