تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

بررسی تطبیقی درآمد سالانۀ شاهنشاهی ساسانی پس از اصلاحات خسرو انوشیروان با امپراتوری های روم، هان و خلافت عباسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانش آموختۀ دکتری تخصصی تاریخ ایران باستان، گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.30465/ehs.2025.48931.1981
چکیده
از شاهنشاهی ساسانی و دیگر حکومت‌های بزرگی چون امپراتوری روم، امپراتوری هان و خلافت عباسی، داده‌های مالیاتی قابل اتکایی در دست است که می‌توان از آنها برای مقایسۀ توان اقتصادی این دولت‌ها بهره برد. از آنجایی که پول رایج و شرایط جغرافیایی دولت‌ها با هم متفاوت بود، پژوهشگران معاصر از تبدیل پول به بهای غله و خصوصاً گندم برای برآورد توان اقتصادی و درآمد دولت‌ها بهره می‌برند. با یافتن بهای تقریبی گندم در هرکدام از دولت‌های مورد بررسی و تبدیل مجموع مالیات دریافتی این دولت‌ها به واحد جرم گندم می‌توان توان اقتصادی آنها را با هم مقایسه کرد. مسئلۀ اصلی پژوهش حاضر نیز مطالعۀ تطبیقی درآمد شاهنشاهی ساسانی با دولت‌های نامبرده به منظور مقایسۀ توان اقتصادی آنها است. نتایج به دست آمده نشان خواهد داد که هرچند ساسانیان نسبت به حکومت‌های پس از خود از تک‌تک مردم و زمین‌ها میزان مالیات کمتری دریافت می‌کردند، اما به طور میانگین آنان بر حسب بهای گندم، حدود 3 تا 6 برابر بزرگترین دولت-های غیرایرانی جهان باستان و میانه درآمد داشتند. روش پژوهش مقالۀ حاضر مطالعۀ تطبیقی و شیوۀ گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است.

کلیدواژه‌ها



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 28 آبان 1404

  • تاریخ دریافت 15 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری 13 آبان 1404
  • تاریخ پذیرش 28 آبان 1404