تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

ترویج امتعه و منسوجات وطنی در مشهد اواخر دوره قاجار(1343-1313قمری): از ایده تا عمل

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی

10.30465/ehs.2025.52534.2052
چکیده
از اواسط دوره قاجار منسوجات ایرانی در رقابت با قماش فرنگی به چالش کشیده‌شد و محصولات وطنی جای خود را به منسوجات فرنگی دادند. حمایت از کالای وطنی یکی از راهکارها برای بقای تولید ملی بود. این مساله به شکل ایده و سپس عملی با تشکیل شرکت‌‌ها و انجمن‌های مختلف با هدف ترویج منسوجات داخلی در مشهد مطرح شد. درباره حمایت از کالای وطنی در مشهد تاکنون پژوهشی صورت نگرفته و اقدامات و رویکرد حمایت از کالای وطنی و نتایج به دست آمده و علل ناکامی آن مشخص نشده‌است. پژوهش حاضر به دنبال نشان دادن افکار و اقدامات عملی در این زمینه از زمان مظفرالدین شاه تا اواخر دوره قاجار است. در مشهد تحت تاثیر فعالیت شرکت اسلامیه اصفهان، انتشار کتاب لباس‌التقوی، سخنرانی‌های حاجی سید محمدآقا و تبلیغات روزنامه ادب حمایت از کالای وطنی شروع شد. با انقلاب مشروطه ترویج کالای وطنی در برخی انجمن‌ها مثل انجمن اثنی عشری، انجمن سعادت، انجمن خیریّه اتفاقیه و توسط شعرایی چون اسماعیل خوئی مورد توجه قرار گرفت. سپس نظرات فکر آزاد و فتوای میرزا رضای دامغانی بر آن اثر گذاشت، ولی با عدم مشارکت عمومی و تجار در سرمایه‌گذاری، عدم مدرن‌سازی صنایع و قانون انحصار تولید تفکر ترویج کالای وطنی به نتیجه نرسید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 12 آبان 1404

  • تاریخ دریافت 30 تیر 1404
  • تاریخ بازنگری 24 مهر 1404
  • تاریخ پذیرش 12 آبان 1404