تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران
تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

صنعت بافندگی و تجارت پارچه در قلمرو سامانیان بر اساس منابع مکتوب تاریخی و جغرافیایی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

حشمت الله سلیمی 1
فاطمه اروجی 2

1 دبیر تاریخ آموزش و پرورش منطقه 6 تهران

2 گروه تاریخ، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

10.30465/ehs.2025.52693.2056
چکیده
پارچه‌بافی در قلمرو سامانیان، پیوند تنگاتنگی با دامداری، کشاورزی و باغداری داشت و متأثر از بسترهای طبیعی خراسان، ماوراءالنهر و خوارزم بود. تولید پشم، پنبه، کتان و ابریشم، صنعت پارچه‌بافی را تغذیه می‌کرد. ساختار شغلی این صنعت، نخ‌ریسی، بزازی و رنگرزی را در بر می‌گرفت. نیشابور، مرو، بخارا ، سمرقند و کاث مراکز تولید بودند. تنوع تولیدات شامل بافته‌های ابریشمی، پنبه‌ای و پشمی مانند پلاس و نمد بود. پارچه‌بافی از موقعیت تجاری نیشابور، مرو، بخارا و کاث بهره می‌برد. منسوجات از طریق شاهراه خراسان و جاده ابریشم، به سرزمین‌های دیگر صادر می‌شد.

مسئله این پژوهش، ارتباط نساجی با ساختار اقتصادی، اجتماعی و جغرافیایی قلمرو سامانیان است. هدف پژوهش، بررسی نقش عوامل طبیعی، شبکه مشاغل، مراکز تولید و مسیرهای تجاری در بافندگی است. روش پژوهش کتابخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای متکی بر منابع تاریخی و جغرافیایی با رویکرد توصیفی– تحلیلی است.

یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که وفور منابع آب، رونق کشاورزی و دامداری و موقعیت جغرافیایی، بستر مناسبی برای تولید مواد اولیه فراهم آورده بود. نیشابور، مرو، بخارا، سمرقند و کاث مراکز تولید پارچه بودند و منسوجات از طریق راه‌های بازرگانی به سرزمین‌های دیگر صادر می‌شد.

کلیدواژه‌ها

خراسان
ماوراءالنهر
خوارزم
مواد اولیه
پارچه
تولید
تجارت

موضوعات

تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 02 آذر 1404

  • تاریخ دریافت 20 مرداد 1404
  • تاریخ بازنگری 12 آبان 1404
  • تاریخ پذیرش 02 آذر 1404

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما