حسین کوهستانی اندرزی؛ زهرا نصراللهی؛ مریم یاغی زهی؛ محمدامین سعادتمهر
چکیده
در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار (1264-1313ه.ق.) قران‌های نقره فراوانی بین سال‌های 1264-1294ه.ق. در ضرابخانه یزد به ضرب رسیده بود. نظام ضرب سکه دوره ناصری هرچند به صورت اسمی پیرو نظام تهران بود، اما در عمل هر شهر نظامی خودمختار داشت و سکه‌های بیشتر شهرها با مقادیر متفاوت خلوص نقره به ضرب می‌رسید. این مقاله بر آن است تا علاوه بر سنجش مقدار خلوص نقره ...
بیشتر
در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار (1264-1313ه.ق.) قران‌های نقره فراوانی بین سال‌های 1264-1294ه.ق. در ضرابخانه یزد به ضرب رسیده بود. نظام ضرب سکه دوره ناصری هرچند به صورت اسمی پیرو نظام تهران بود، اما در عمل هر شهر نظامی خودمختار داشت و سکه‌های بیشتر شهرها با مقادیر متفاوت خلوص نقره به ضرب می‌رسید. این مقاله بر آن است تا علاوه بر سنجش مقدار خلوص نقره و سیر تغییرات آن در سکه‌های ضرب یزد، قدرت اقتصادی یزد را تبیین نماید و آن را با شهرهای اصلی ایران عصر قاجار، یعنی مشهد، تبریز، اصفهان، و شیراز قیاس کند. بنابراین تجزیه عنصری سکه‌های این دوره با استفاده از شیوه پیکسی پایه اصلی این پژوهش قرار گرفت و تعداد 22 سکه در 11 تاریخ متفاوت، مورد تجزیه عنصری قرار گرفت که در نتیجه روند تغییرات میزان خلوص نقره را به طور میانگین در در کل این دوره ضرب 90.09 درصد، تبیین نمود و جایگاه بالای آن از نظر میزان خلوص نقره در مقایسه با ضرابخانههای مشهد (84%)، تبریز (82%)، تهران (90%)، اصفهان (84%)، و شیراز (90%)، مشخص گردید. در آخر نیز اطلاعات ارزشمندی از نوع معادن نقره مورد استفاده، یعنی معادن سروزیت (Cerussite) و نحوه عیار زدن فلز سکهها با فلزات مس و آهن، به دست آمد.
