نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

• شهرام جلیلیان

استادیار گروه تاریخ، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی دورۀ اسلامی که آگاهی‌های ارزنده‌ای دربارۀ تاریخ ایران باستان، به‌ویژه دورۀ ساسانیان، و البته تاریخ اسلام تا مرگ خلیفه المُعتَصم بالله (218 - 227 ق) به دست می‌دهد، اخبار الطِّوال ابوحنیفه احمد بن داود بن ونند دینوری است. پاره‌ای پژوهندگان هم‌داستان‌اند که دینوری با گرایش و چشم‌انداز ایرانی و ملی‌گرایانه اخبار الطِّوال را به نگارش درآورده است، چنان‌که می‌کوشد رخدادهای تاریخ پیش از اسلام، تاریخ پیغامبران از آدم به بعد، تاریخ پادشاهان ایرانی، تاریخ یمن و تاریخ عربستان، را از چشم‌انداز تاریخ شاهنشاهی ایران گزارش دهد و حتی در گزارش تاریخ دورۀ اسلامی، علاقۀ‌ خود را به رخدادهای دنیای ایرانی کاملاً نشان می‌دهد. با وجود این، تاکنون پژوهش جداگانه‌ای دربارۀ این شیوۀ نگاه دینوری، که می‌توان آن را «ایران‌گرایی» ابوحنیفۀ دینوری نامید، انجام نگرفته است. در این جُستار کوشش خواهد شد نشانه‌ها و بازتاب‌های ایران‌گرایی دینوری در اخبار الطِّوال بررسی شود.

کلیدواژه‌ها

• ایران‌گرایی
• ابوحنیفۀ دینوری
• اخبار الطِّوال
• ساسانیان
• امویان
• عباسیان