Document Type : .

Authors

1 Assistant professor of history, Tehran University

2 PhD student of History/ Tehran University

Abstract

Qajar era was the era of vast interaction of Iran with the West. Such interactions paved the way for Iranians to get familiar with modern sciences and establishment of new factories one the one hand and expansion of domination of the foreigners on the other hand. The present study examines the relation between modern sciences and new education and establishment of factories in the country and evaluates a number of factors that impeded local industrial proliferation. The study was conducted through examining sources and documents and through employing a descriptive-analytic method. The findings indicate that despite the practical approach of the movements which led to the establishment of factories, lack of tenacity on the part of official authorities for improving the factories, huge import of goods, shortage of and insecurity of connecting routes and unawareness of the Iranian merchants of imperialistic policies of the foreign countries and their need for cheap raw materials and suitable sale markets all led to fierce competition in production and eventually caused the failure of nascent factories.

Keywords

آبراهامیان، یرواند(1389). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
آدمیت، فریدون(1385). امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی.
اسناد موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
اشرف، احمد(1359). موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران- دوره قاجاریه، تهران: زمینه.
اعتمادالسلطنه، محمد حسنخان(1377). روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، مقدمه ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
اعتمادالسلطنه، محمد حسنخان (1374). چهل سال تاریخ ایران (المآثر والآثار)، به کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
افضل­الملک، غلامحسین(1361). افضل‌التواریخ، تصحیح منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.
پولاک، یاکوب ادوارد(1361). سفرنامه پولاک - ایران و ایرانیان، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران: خوارزمی.
ترابی فارسانی، سهیلا(1392).  از مجلس وکلای تجار تا اتاق ایران، مقدمه محمد نهاوندیان، تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
جمالزاده، سیدمحمدعلی(1362).  گنج شایگان، تهران: کتاب تهران.
حائری، عبدالهادی(1378). نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایرانی با دورویه تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر.
خاوری، میرزا فضل‌الله شیرازی(1380). تاریخ ذوالقرنین، تصحیح ناصر افشارفر، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
دنبلی، عبدالرزاق(1241ق). مآثرالسلطانیه، تبریز: بی‌نا.
رنه دالمانی، هنری(1335).  سفرنامه از خراسان تا بختیاری، تهران: امیرکبیر.
روزنامه اختر، شماره 50، 26 ذی‌الحجه 1304ق و شماره 9، 30 صفر 1305ق و شماره 42، 24 شوال 1305ق و شماره 28، 25 رجب 1306ق.
روزنامه حبل‌المتین، شماره 40 ، 25 جوادی‌الاول 1319ق  و  شماره 48، 9 جمادی‌الثانی 1319ق.
روزنامه دولت علیه ایران، شماره 509، 16 جمادی‌الثانی 1278ق.
روزول پالمر، رابرت، (1384). تاریخ جهان نو، ترجمه ابوالقاسم طاهری، تهران: امیرکبیر.
حکمت،میرزا علی اصغرخان(1382). ره‌آموز حکمت- یادداشت‌های روزانه سفر تهران میرزا علی‌اصغر خان حکمت شیرازی(1382). به اهتمام سیدمحمد دبیرسیاقی، قزوین: حدیث امروز.
زندیه، حسن (1392).  تحول نظام قضایی ایران در دوره پهلوی اول، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ژوبر، پیرامده (1347). مسافرت در ارمنستان و ایران، ترجمه علیقلی اعتماد مقدم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
سرمد، غلامعلی (1372). اعزام محصل به خارج از کشور (در دوره قاجاریه) ، تهران: چاپ و نشر بنیاد.
سپهر، محمدتقی (1377). ناسخ التواریخ، تحقیق جمشید کیانفر، تهران: اساطیر.
سیاسی، علی‌اکبر (1386). گزارش یک زندگی، تهران: اختران.
شیرازی، میرزا صالح (1362). گزارش سفر میرزا صالح شیرازی، ویرایش همایون شهیدی، تهران: راه نو.
صادقی، زهرا (1387). سیاست‌های صنعتی در دوران رضاشاه(1304-1320)، تهران: خجسته.
صدیق، عیسی (1352). یادگار عمر- خاطراتی از سرگذشت دکتر عیسی صدیق، تهران: چاپخانه مروی.
صیامی دودران، زهرا (1381). چرا صنعتی نشدیم- بررسی تاریخی موانع توسعه صنعت در ایران، تهران: امیرکبیر.
طالبوف، عبدالرحیم بن ابوطالب (1312ق). سفینه طالبی یا کتاب احمد، اسلامبول: مطبعه اختر.
عبده، جلال (1368). چهل سال در صحنه قضایی-سیاسی-دیپلماسی ایران و جهان، ویرایش مجید تفرشی، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
عیسوی، چارلز (1362). تاریخ اقتصادی ایران (عصر قاجار 1332 – 1215 ق)، ترجمه یعقوب آژند، تهران: گستره.
عین‌السلطنه (1374). روزنامه خاطرات عین‌السلطنه، تصحیح مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
فشاهی، محمدرضا (1360). تکوین سرمایه‌داری در ایران، تهران: نشر گوتنبرگ.
فوران، جان (1382). مقاومت شکننده- تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
قائم مقامی، جهانگیر (1350). «مساله لازاریها در ایران»، بررسی‌های تاریخی، بهمن و اسفند، شماره 37.
کرزن، جورج ناتانیل (1380). ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی فرهنگی.
گاسپار، دروویل (1370). سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران: شباویز.
مراغه‌ای، زین‌العابدین (1357). سیاحتنامه ابراهیم بیک، بی‌جا: سپیده.
مجله عصر حدید، شماره 2، اسفند 1306.
محبوبی اردکانی، حسین (1370). تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران، تهران: دانشگاه تهران.
محبوبی اردکانی، حسین (1344). «دومین کاروان معرفت»، مجله یغما، شماره 221.
مستوفی، عبدالله (1384). شرح زندگانی من، تهران: زوار.
مینوی، مجتبی (1332). « اولین کاروان معرفت »، مجله یغما، شماره 62.
نظری، محسن (1369). «سهم بازار و برنامه در شکل‌گیری و رشد صنایع – بررسی علل و موانع تاریخی رشد صنعتی در ایران»، مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 36.
نوایی، عبدالحسین و ملک‌زاده، الهام (1382). دانشجویان ایرانی در اروپا- اسناد مربوط به اعزام محصل ازسال 1307تا1313، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
وطن‌خواه، مصطفی، (1380)موانع تاریخی توسعه‌نیافتگی در ایران، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
هاشمیان، احمد (1379). تحولات فرهنگی ایران در دوره قاجاریه و مدرسه دارالفنون، تهران: موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب.
هدایت، مهدیقلی‌خان (1385). خاطرات و خطرات، تهران: زوار.
Deighton, Lee. C (1971). The Encyclopedia of education, New York: Macmillian Company and the free press, 10 volume.
Koyagi, Mikiya (2009). " Modern education in Iran during the Qajar .