پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Investigating the role of fish in the social and economic history of the Safavid eraبررسی نقش ماهی در تاریخ اجتماعی و اقتصادی عصر صفوی129499210.30465/sehs.2020.4992FAامیر آهنگراناستادیار گروه تاریخ /دانشگاه لرستان/خرم آباد/ ایرانJournal Article20191216Fish has played an important role in the social and economic history of Iran in different periods .The diversity of fish species and Its role of the entertainment Safavid kings, the government's income and the people's food supply, Also, his image is engraved on some common coins and hand-woven carpets indicate the importance This aquatic phenomenon in the Safavid period. this research has descriptive-analytical method,investigated the multifaceted role of fish in the social and economic conditions of the Safavid era. The main question in this study is what role can aquatic animals like fish have in the social and economic life of a society in a particular historical period such as the Safavids? Research findings indicate that although fish species are abundant in different regions of the Safavid realm, fish meat has a very small role in the food habits of the people and in the Safavid court and their tastes are mostly red meat and other white meats. Also the tradition of fish hunting is one of the traditions that has been considered as a tradition since the time of King Ismail in Gilan, and he and the other Safavid kings have a particular interest in this tradition and entertainment so that days or months in They do this by the rivers and lakes.The role of fish on hand-woven carpets and minted Floss coins in cities near rivers and lakes is also an important reason for the importance of this aquatic phenomenon in the beliefs of people and rulers.ماهی جایگاه مهمی در تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران در ادوار مختلف به انحاء گوناگون داشته است. تنوع گونههای ماهی و نقش آن در تفریحات شاهان صفوی، درآمد دولت و سفره غذایی مردم و همچنین نقر شدن تصویر آن بر روی بخشی از سکههای رایج و فرشهای دستباف حکایت از اهمیت این پدیده آبزی در دوره صفویه است. این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی به نقش چند وجهی ماهی در اوضاع اجتماعی و اقتصادی عصر صفوی میپردازد. مسئله اصلی در این پژوهش این است که جانوری آبزی همچون ماهی چه نقشی میتواند در حیات اجتماعی و اقتصادی یک جامعه در یک دوره تاریخی خاص همچون صفویه داشته باشد؟ یافتههای تحقیق نشان میدهد که با اینکه تنوع گونههای ماهی در مناطق مختلف قلمرو صفویان زیاد است، اما گوشت ماهی نقش بسیار کمی در سفره غذایی مردم و دربار صفوی دارد و ذائقهی آنان بیشتر گوشت قرمز و دیگر گوشتهای سفید است. همچنین سنت شکار ماهی یکی از سنتهایی است که از همان دوره اختفای شاه اسماعیل در گیلان به عنوان یک سنت مورد توجه قرار میگیرد و او و دیگر شاهان صفوی علاقه خاصی به این سنت و سرگرمی پیدا میکنند به طوری که روزها یا ماهها در کنار رودخانهها و دریاچهها به این کار مشغول میشوند. نقش ماهی بر روی فرشهای دستباف و سکههای فلوس ضرب شده در شهرهای نزدیک به رودها و دریاچهها نیز دلیل مهمی بر اهمیت این پدیده آبزی در باورها و اعتقادات مردم و حکمرانان میباشدپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Yazd women dedications from Al Mozaffar till the end of Qajarieh (mid 7th century to late 13th century)موقوفات زنان یزد از دوره ی آلمظفر تا اواخر قاجاریه (دهه دوم قرن7 تا اواخر قرن13)3183535610.30465/sehs.2020.5356FAزهره چراغیاستادیار گروه تاریخ دانشگاه یزد/یزد/ ایرانصفا زارع سنگدرازیکارشناسی ارشد ایرانشناسی / دانشگاه یزد/یزد/ایرانJournal Article20191023Pious Foundation have always had importance and prevalence throughout IRAN history . Although most pious foundations have done by men, studings show the existence pious foundations by woman so that we see woman in argued periods during local and non-local characters tically and masculine history of YAZD that had an effective role in political, social and economical fields especially in pious foundation whose effects have remained strongly until now. The following research that has been done on library studings and data and documents and by descriptive and analytical method, wants to show the importance and spread of woman’s role in pious foundation position in YAZD in specified period of time and answer the following basic questions: In which era, do woman have more participation in pious foundation? What is the social status of woman who were pious founders and what is their motive for pious foundation? Studings show since AL-MOZZAFAR until SAFAVI era royal woman have participated in pious foundation as men have done so. But since SAFAVI era woman from average status have dedicated their wealth with clergy encouragement for preaching SHIA religion and since GHAJAR era this role developed more. It shows woman’s higher status and their financial independence in this period.وقف در طول تاریخ ایران همواره از اهمیت و رواج برخودار بوده است. با وجود آنکه بیشتر موقوفات توسط مردان صورت میگرفته است. اما بررسیها نشانگر وجود موقوفات زنان نیز هست به طوری که در دورههای مورد بحث در لابه-لای تواریخ محلی یزد و غیرمحلی از زنانی نام برده شده است که در عرصهی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به خصوص در امر وقف نقش ایفا کردند که آثار آن تا به امروز همچنان به قوت خود باقی ماندهاست. پژوهش پیش رو که به شیوهی توصیفی ـ تحلیلی و بر پایهی مطالعات کتابخانهای و دادهها و اسناد تنظیم شدهاست، درصدد است تا با توجه به جایگاه وقف در یزد در بازهی زمانی مشخص شده، وسعت و اهمیت نقش زنان را در امر وقف نشان دهد و به سوالات اساسی ذیل پاسخ گوید: میزان مشارکت زنان در امر وقف در کدام دوره بیشتر بوده است؟ زنان واقف از چه قشر و طبقه اجتماعی بودهاند و انگیزه آنها از وقف چه بودهاست؟ بررسیها نشان میدهد که از عصر آلمظفر تا عصر صفویه زنان حاکمه و درباری چون مردان در امر وقف مشارکت داشتهاند. اما از عصر صفویه با تشویق علما در جهت توسعهی مذهب شیعه، زنان طبقه متوسط نیز با وقف اموال خود پای در این عرصه نهادند. با وجود یک دوره وقفه و رکود وقف در عصر افشاریه و زندیه از دورهی قاجاریه وقف رونق بیشتری یافت که این امر حاکی از جایگاه اجتماعی و استقلال مالی زنان در این دوره است.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Endeavors to revive Iranian economy during Reza Shah Period (relying on Friedrich List’s national economy theory)کوشش برای بازسازی ساختار اقتصادی ایران در دوره رضا شاه (با تکیه بر تئوری اقتصاد ملی فردریک لیست)85106500910.30465/sehs.2020.5009FAمسعود دادبخشدانش آموخته دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی / دانشگاه خوارزمی ومدرس دانشگاه علمی کاربردی/ تهران، ایران0000-0002-5702-6944حسین سلیمیدانش آموخته دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی/ دانشگاه خوارزمی و مدرس دانشگاه علمی- کاربردی/ تهران، ایرانJournal Article20190921During Reza Shah’s monarchy in Iran (1941-1925), political, social and economic structures of Iran witnessed extensive revolution. Given the economic passivity and weakness of constitutional governments, most of experts emphasized on the necessity of economic revolution in Iran and they believed that Pahlavi government was bound and capable of implementing economic revolution in Iran. In responding to these demands, Reza Shah’s government influenced by German nationalist discourse tried ti implement nationalist and centralized theories in Iran. During that time, one of the significant evolutions in Germany was the foundation of national economy theory based on Friedrich List’s theories- German nationalist economist. His economic theories known as “National Economy Theory” were written in the mid-19the century which emphasized on nationalism, economic centralization and nationalization of all national economic resources.<br /> The main question of this article is: what national economic measures were taken during Reza Shah’s government and how they were related to Friedrich List’s theories? Hence, the authors of the present article investigate this subject through descriptive- analytic method.<br /> The findings of present study indicate that relying in national discourse and the support of some Iranian intellectuals, the modern absolute government of Reza Shah tried to make evolutions at different economic fields in order to provide required ground for the development of national economy and merging the small local economies in this economy.در دوران حکومت رضا شاه در ایران (1304-1320ه.ش / 1925-1941م)، ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشوردچار تحولات گسترده­ای شد. با توجه به تجربه ضعف و انفعال اقتصادی دولت­های مشروطه ، بسیاری از صاحب­نظران بر ضرورت تحول اقتصادی کشور تأکید داشتند و حاکمیت پهلوی را ملزم و قادر به اجرای تحولات اقتصادی در کشور می­دانستند. حاکمیت رضا شاه برای پاسخگویی به این مطالبات متأثر از گفتمان ناسیونالیستی آلمانی، سعی در پیاده­سازی تئوری­های ملی­گرایانه و تمرکزگرایانه در ایران داشت. در این ایام یکی از مهمترین تحولات ایجاد شده در آلمان، پایه ریزی تئوری «اقتصاد ملی» بر پایه نظریات «فردریک لیست» -اقتصاددان ملی گرای آلمانی- بود. تئوری­های اقتصادی وی که تحت عنوان تئوری «اقتصاد ملی» در میانه­های سده 19 میلادی به رشته تحریر درآمد، بر ناسیونالیسم، تمرکز­گرایی اقتصادی و ملی کردن تمامی منابع اقتصادی کشور تأکید داشت.این پرسش اصلی در مقاله مطرح است که اقدامات ملی گرایانه اقتصادی حاکمیت رضاشاه چه بوده و چه نسبتی با اندیشه­های فردریک لیست داشته است؟ <strong>از این رو، نویسندگان مقاله حاضر با مطالعه و روش توصیفی _تحلیلی موضوع را مورد بررسی و واکاوی قرار داده­اند.یافته­های پژوهش نشان می­دهد که که </strong>دولت مطلقه مدرن رضاشاهی برپایه گفتمان ملی و حمایت بخشی از روشنفکران ایران، تلاش داشت تا با ایجاد تحول در زمینه­های مختلف اقتصادی زمینههای لازم برای ایجاد <strong>اقتصاد ملی</strong> و ادغام اقتصادهای خرد محلی در این اقتصاد را فراهم آورد.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Military service completion card as an ID card from 1304 SH. To 1357 SH.کارت پایان خدمت به مثابه سند هویتی (1304 – 1357ش)107136546810.30465/sehs.2020.5468FAحسن زندیهاستادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران. تهران، ایرانکیانوش شیخیدانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه تهران، تهران، ایرانJournal Article20191002Identification documents are among a number of identifying tools in any nation. These are used to show the identity of the individual in the society. One of these documents is the MSCC (Military Service Completion Card). The present document is among the important documents which reveal a great deal of information on the political, military and social activities of Iran. Based on the important developments in the era of Pahlavi especially with regard to modernization of the government and also in the regulations for enlisting to the army, the MSCC became very important. The Military service Exemption cards were also very important. These cards have undergone several changes, affecting both their form and content.<br /> The present study attempts to deal with the basic question of how the MSCC has been structurally formed and also how the MSEC been formed in Iran. What have been the functions of these important documents. This study intends to first deal with ID documents and their various kinds and the system of military enlistment. It follows a descriptive analytical approach. It focuses on the MSCC as an ID card during the Pahlavi Era.<br /> The results of the study reveal that the structure and content of the MSCC follows the discourse of the bureaucratic governmental regime and the military dominant conditions.اسناد هویتی بعنوان دسته ای از مدارک هویت بخش جمعی در هر کشور، برای شناسایی فرد در جامعه، مورد استفاده قرار میگیرند؛ یکی از مهمترین این اسناد، کارت پایان خدمت میباشد. این سند، از جمله اسناد هویتی بسیار مهمی است که آگاهیهای فراوانی در زمینههای گوناگون سیاسی، نظامی، اجتماعی و نوع قوانین جاری در دوره خود ارائه میدهد. با توجه به اهمیت تحولات صورت گرفته در دوره پهلوی به ویژه در حوزه مدرن سازی دولت و مشخصأ در قوانین مربوط به سربازگیری و نظام وظیفه، کارتهای پایان خدمت و برگههای معاف از خدمت، بنابر مقتضیات زمان، سیرتحوّل وتکامل را پیموده اند که این تحولات و تغییرات، در شکل و محتوای آنها نمود پیدا کرده است.<br /> پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش اساسی است ک ساختار و محتوای اسناد هویتی (کارت پایان خدمت و کارت معاف از خدمت) در ایران چگونه شکل گرفته، تحول یافته و کارکردهای هویتی این سند مهم چیست و از چه عواملی تأثیر پذیرفته اند؟ پژوهش حاضر، قصد دارد با روش توصیفی - تحلیلی ابتدا به مقوله اسناد هویتی و انواع آن و تشکیل نظام وظیفه عمومی بپردازد، سپس کارت پایان خدمت را از منظر کارکرد هویتی و سندشناسی در طول دوره پهلوی، مورد مطالعه قرار دهد.<br /> یافته ها و نتایج: نتیجهی این پژوهش، گویای آن است که ساختار و محتوای کارتهای پایان خدمت طی دوره پهلوی، تابع گفتمان حاکم متأثر از نظام دیوانسالار دولتی، بوروکراسی پویا و ساختار نظامی حاکم می باشند. <br /> کلید واژهها: هویت، اسناد هویتی، کارت پایان خدمت، کارت معافیت از خدمت، سندشناسی.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Shiraz Area Qajar Social Life According to Russian and French Travelogues Writers with an Approach to Oriental Studies(1264 - 1210 AH / 1796 - 1848 AD)حیات اجتماعی شیراز عصر قاجار به روایت سفرنامهنویسان روس و فرانسه با رویکردی بر شرقشناسی (1264- 1210ق /1796- 1848م)137163500810.30465/sehs.2020.5008FAصفورا طیبیکارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی/ دانشگاه الزهراء/ تهران/ایرانسیمین فصیحیاستادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهراء ، تهران، ایرانJournal Article20191017The Qajar period coincided with the great political and economic developments of the nineteenth century in Europe. Due to its important geographical and strategic location, Iran has become the focus of attention and competition among the great European powers, and various groups of political and military officials, followed by foreign travelers and tourists, have made this country their field of research. a group of scholars emerged as orientalists and Iranologists to be sent to the Orient to study various scientific fields. The of Shiraz, which at that time was an important center of urbanization and trade, and in addition due to its historical and cultural antiquity, has always been of interest to foreign tourists, in this period also the special attention of French and Russian travelers to some extent. It is noteworthy that almost all of them have recorded valuable information about this city; That's why travelogues left by these people are so important because of their social and cultural content.<br /> With a descriptive-analytical approach this study seeks to answer the question of what has been the social situation of Shiraz in the Qajar era from the perspective of Oriental studies? the accurate and valuable information of these travelogues about Shiraz, and their different narratives due to their job class or mission, all of them seek to portray a kind of self-optimism about their Western culture and the other. The east has collapsed, here Iran and especially Shiraz were the Qajar period.دوره حکومت قاجاریه همزمان با تحولات بزرگ سیاسی- اقتصادی قرن نوزدهم میلادی در اروپاست. ایران به دلیل موقعیت مهم جغرافیایی و استراتژیکیاش، در کانون توجه و رقابت میان قدرتهای بزرگ اروپایی قرار گرفت و گروههای مختلفی از ماموران سیاسی و نظامی و به دنبال آن ها مسافران و جهانگردان خارجی، این کشور را عرصه گردش و تحقیق خویش قرار دادند. گروهی از دانشپژوهان به عنوان شرقشناس و ایران شناس به وجود آیند تا برای مطالعه در زمینههای گوناگون علمی روانه کشورهای مشرقزمین شوند. شیراز که در این عصر یک مرکز مهم شهرنشینی و تجاری محسوب می شد و علاوه بر این به دلیل قدمت تاریخی و فرهنگی، همواره مورد توجه سیاحان و جهانگردان خارجی قرار داشت، در این دوره نیز توجه خاص مسافران فرانسوی و روسی را هم تا حدودی به خود جلب کرده که همه آن ها تقریبا اطلاعات ارزشمندی از این شهر ثبت نموده اند؛ به همین دلیل سفرنامههایی که از این افراد بر جای مانده به دلیل محتوای اجتماعی و فرهنگی خود از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. <br /> این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این سوال است که اوضاع اجتماعی شیراز در عصر قاجار از منظر شرقشناسی به چه صورت بوده است؟ علی رغم اطلاعات دقیق و ارزشمند این سفرنامهها دربارهی شیراز، و روایتهای متفاوتشان به دلیل طبقه شغلی و یا ماموریت مختلف، همهی آن ها در پی به تصویر کشیدن نوعی خودبرتربینی از فرهنگ غربی خود و دیگری یعنی شرقی فرونشانده، در این جا ایران و به طور خاص شیراز دوره قاجار بوده اند.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Economic situation of Hamedan during Reza Shah period, based on advertisements of Golgun newspaperاوضاع اقتصادی همدان دوره رضاشاه، بر پایه اعلانهای روزنامه گلگون165189535310.30465/sehs.2020.5353FAیزدان فرخیدانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور/تهران/ایرانرضا کرمیکارشناسی ارشد تاریخ، دانشگاه پیام نور همدان/همدان/ ایرانJournal Article20191025روزنامههای محلی از اسناد ارزشمند تاریخ محلی به شمار میروند. این دسته از اسناد از جهت درج «آگهی» و «اعلان»، با صنعت و جامعه پیوند استواری برقرار کرده و از جهت تاریخ اقتصادی و اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارند. از این جهت در تاریخ معاصر همدان، در سالهای نخستین پهلوی اول، انتشار روزنامه «گلگون» زمینه پر اهمیتی برای پژوهش محسوب میشود. محتوای اعلانها از یک سو تأثیر و نفوذ ابزار تجدد بر اقتصاد محلی همدان را نشان داده و از سوی دیگر کیفیت روزنامهنگاری از جهت درج اعلان در همدان این روزگار را بازتاب میدهد. <br /> اما پرسش اصلی این مقاله آن است که مضمون اعلانهای روزنامه گلگون، چه آگاهیهایی از وضعیت جامعه و اقتصاد همدان آن روزگار به دست میدهد؟ چنین مینماید که اعلان روزنامه مزبور به عنوان ابزار نوینی از مظاهر تجدد، در خدمت تکاپوهای اجتماعی و اقتصادی جامعه درآمده و از این رو محتوا و مضمون آن به پیوند آن با بدنه جامعه، بازتابی از وضعیت اجتماعی و اقتصادی و از جمله رونق کسب و کارهای معرفی و تبلیغ شده است.<br /> یافتههای این پژوهش بر پایه دستهبندی و آمار توصیفی دادههای مندرج در اعلانهای روزنامه گلگون، گزارشی از صنایع، خدمات، کسب و کارهای پر رونق به دست داده و آنها را از جهت ماهیت اقتصادی ارزیابی میکند. همچنین میزان نفوذ مظاهر تولیدات فرنگی در جامعه همدان و رقابت آن با کالای ایرانی بازگو کرده و سرانجام شیوه و مهارت تبلیغ کالا در روزنامه یاد شده ارزیابی مینماید.روزنامههای محلی از اسناد ارزشمند تاریخ محلی به شمار میروند. این دسته از اسناد از جهت درج «آگهی» و «اعلان»، با صنعت و جامعه پیوند استواری برقرار کرده و از جهت تاریخ اقتصادی و اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارند. از این جهت در تاریخ معاصر همدان، در سالهای نخستین پهلوی اول، انتشار روزنامه «گلگون» زمینه پر اهمیتی برای پژوهش محسوب میشود. محتوای اعلانها از یک سو تأثیر و نفوذ ابزار تجدد بر اقتصاد محلی همدان را نشان داده و از سوی دیگر کیفیت روزنامهنگاری از جهت درج اعلان در همدان این روزگار را بازتاب میدهد. <br /> اما پرسش اصلی این مقاله آن است که مضمون اعلانهای روزنامه گلگون، چه آگاهیهایی از وضعیت جامعه و اقتصاد همدان آن روزگار به دست میدهد؟ چنین مینماید که اعلان روزنامه مزبور به عنوان ابزار نوینی از مظاهر تجدد، در خدمت تکاپوهای اجتماعی و اقتصادی جامعه درآمده و از این رو محتوا و مضمون آن به پیوند آن با بدنه جامعه، بازتابی از وضعیت اجتماعی و اقتصادی و از جمله رونق کسب و کارهای معرفی و تبلیغ شده است.<br /> یافتههای این پژوهش بر پایه دستهبندی و آمار توصیفی دادههای مندرج در اعلانهای روزنامه گلگون، گزارشی از صنایع، خدمات، کسب و کارهای پر رونق به دست داده و آنها را از جهت ماهیت اقتصادی ارزیابی میکند. همچنین میزان نفوذ مظاهر تولیدات فرنگی در جامعه همدان و رقابت آن با کالای ایرانی بازگو کرده و سرانجام شیوه و مهارت تبلیغ کالا در روزنامه یاد شده ارزیابی مینماید.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315The approach of Akhtar newspaper (1314 AH-129 AH) to the status of the press in the modernization of Iran.رویکرد روزنامه اختر(1314ه ق-1292ه ق) به جایگاه مطبوعات در نوسازی ایران191209535710.30465/sehs.2020.5357FAداریوش غلامیدانش آموخته تاریخ، دبیر آموزش و پرورش یاسوج ،یاسوج، ایرانمهرناز آبروانکارشناسی تاریخ،دبیر آموزش و پرورش بویراحمد ، بویراحمد,ایرانآفتاب غلامیکارشناسی ارشد تاریخ،دبیر آموزش و پرورش بویراحمد ،بویراحمد، ایرانJournal Article20191202Abstract <br /> The Nasiri period can be considered one of the most important periods in the history of Iran. During this period extensive contact with Europe awakened the Iranians. Awareness of the developments in Europe had caused the Iranian revolutionaries to call for the strengthening of the means of communication to acquire the components of the power of the Europeans. The press could play a decisive role in awakening Iranians and transmitting the foundations of modernism. From Akhtar's point of view, this study aims to address the importance of the press in the modernization of Iran and to determine in what aspects the press could contribute to Iran's modernization. European developments played a decisive role in introducing modernism. According to the editors of Akhtar newspaper, the press, while leading to the development of other developed countries, facilitated the generalization of knowledge and in domestic affairs, by protecting the law, was introduced as the first mediator of reforms and the language of the nation in the country's progress. In the present study an attempt will be made to examine the position of the press in the modernization of Iran in an analytical descriptive manner based on the contents of the Akhtar newspaper.چکیده <br /> دوره ناصری را می توان از مهمترین مقاطع تاریخ ایران به حساب آورد. در این دوره ارتباط گسترده با اروپا موجب بیداری ایرانیان می شد. آگاهی از تحولات اروپا باعث گردیده بود، تحول خواهان ایرانی خواستار تقویت ابزارهای ارتباطی برای کسب مؤلفه های توانمندی اروپائی ها شوند. مطبوعات می توانستند نقشی تعیین کننده در بیداری ایرانیان و انتقال مبانی مدرنیسم برعهده گیرند. این پژوهش بر آن است تا از منظر اختر به اهمیت مطبوعات در امر نوسازی ایران بپردازد و مشخص کند که مطبوعات در چه جنبه هایی می توانستند به نوسازی ایران کمک کنند؟یافته های پژوهش نشان می دهد روزنامه اختر با استفاده از فضای استانبول و آشنایی با تحولات اروپا نقشی تعیین کننده در معرفی مدرنیسم داشت. از منظر گردانندگان روزنامه اختر، مطبوعات ضمن آنکه منجر به آشنایی با تحولات سایر کشورهای مترقّی می شدند، زمینه ی تعمیم دانش را تسهیل کرده و در امور داخلی نیز با محافظت از قوانین، نخستین واسطه انجام اصلاحات و زبان ملّت در ترقّی کشور معرفی می شدند. <br /> در پژوهش پیش رو تلاش خواهد شد تا بر اساس مندرجات روزنامه اختر به شیوه توصیفی-تحلیلی به بررسی جایگاه مطبوعات در نوسازی ایران پرداخته شود.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Elemental Analysis of Silver Coins of Naser al-Din Shah's Qajar Issued Yazd by the PIXE Methodتجزیه عنصری سکههای نقره ناصرالدینشاه قاجار ضربشده در یزد به روش پیکسی (PIXE)211235547210.30465/sehs.2020.5472FAحسین کوهستانی اندرزیاستاد یار گروه اموزشی باستان شناسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایرانزهرا نصراللهیدانشجوی کارشناسیارشد گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.مریم یاغی زهیدانشجوی کارشناسیارشد گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان زاهدان، ایران.محمدامین سعادتمهردانشجوی دکتری گروه باستانشناسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایرانJournal Article20191216During the reign of Naser al-Din Shah Qajar (1264-1313 AH) there were many silver Qirans between the years 1264-1294 AH. He was beaten in Yazd Mint. Although the Naserite coinage system was nominally a follower of the Tehran system, in practice each city had an autonomous military system, and the coins of most cities were struck with different amounts of silver purity. In addition to measuring the purity of silver and its changes in the coins minted in Yazd, this article explains the economic power of Yazd and compares it with the main cities of Qajar Iran, namely Mashhad, Tabriz, Isfahan, and Shiraz. Therefore, the elemental analysis of coins of this period was the main basis of this study using pixie method and 22 coins in 11 different dates were analyzed as a result of the trend of changes in silver purity on average throughout this period. Multiplication of 90.09%, explained and its high position in terms of silver purity compared to the mints of Mashhad (84%), Tabriz (82%), Tehran (90%), Isfahan (84%), and Shiraz (90%) ), Determined. Finally, valuable information was obtained on the type of silver mines used, namely the Cerussite mines and how the coins were minted with copper and iron metals.در دوره ناصرالدینشاه قاجار (1264-1313ه.ق.) قرانهای نقره فراوانی بین سالهای 1264-1294ه.ق. در ضرابخانه یزد به ضرب رسیده بود. نظام ضرب سکه دوره ناصری هرچند به صورت اسمی پیرو نظام تهران بود، اما در عمل هر شهر نظامی خودمختار داشت و سکههای بیشتر شهرها با مقادیر متفاوت خلوص نقره به ضرب میرسید. این مقاله بر آن است تا علاوه بر سنجش مقدار خلوص نقره و سیر تغییرات آن در سکههای ضرب یزد، قدرت اقتصادی یزد را تبیین نماید و آن را با شهرهای اصلی ایران عصر قاجار، یعنی مشهد، تبریز، اصفهان، و شیراز قیاس کند. بنابراین تجزیه عنصری سکههای این دوره با استفاده از شیوه پیکسی پایه اصلی این پژوهش قرار گرفت و تعداد 22 سکه در 11 تاریخ متفاوت، مورد تجزیه عنصری قرار گرفت که در نتیجه روند تغییرات میزان خلوص نقره را به طور میانگین در در کل این دوره ضرب 90.09 درصد، تبیین نمود و جایگاه بالای آن از نظر میزان خلوص نقره در مقایسه با ضرابخانههای مشهد (84%)، تبریز (82%)، تهران (90%)، اصفهان (84%)، و شیراز (90%)، مشخص گردید. در آخر نیز اطلاعات ارزشمندی از نوع معادن نقره مورد استفاده، یعنی معادن سروزیت (Cerussite) و نحوه عیار زدن فلز سکهها با فلزات مس و آهن، به دست آمد.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Implementation of Cham project and its impact on Iran's oil industry
1963-46-46 / 46-42اجرای طرح چم و تاثیرات آن در صنعت نفت ایران 46 – 1342ش / 67- 1963م237254535410.30465/sehs.2020.5354FAاحمد لعبت فرددانش آموخته دکتری تاریخ و مدرس دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.Journal Article20191202the oil industry of iran during the period in 1954-63 was a growing trend in terms of qualitative and qualitative terms. A total of factors contributed to the rise in Iran " s crude oil production and prices as a result of abundant foreign exchange revenues and a large portion of those revenues were invested in development development projects in different sectors. cham 's plan is one of the most important infrastructure projects , which in line with the general policy of development in the iranian oil industry in 1963 - 7 sh , with investment and participation of the national oil company of iran and the oil and government companies through the third development plan was implemented . this analytical - historical research seeks to examine the objectives and functions of the plan and its effects in the iranian oil industry by using library study and documentary studies . the findings of the research show that the plan aimed to improve the quality and quality of iran 's oil export and oil export centers and lead to improve the economic and infrastructural indicators , increase facilities , productivity and export of iran crude oilصنعت نفت ایران در طی سالهای ۴۲-133۳ش/ ۶۳-195۴م روندی رو به رشد و صعودی از لحاظ کمی و کیفی داشته است. مجموع عوامل متعددی باعث افزایش تولید و بهای نفت خام ایران گردید و در نتیجه درآمدهای ارزی فراوانی در اختیار دولت قرار گرفت و بخش زیادی از این درآمدها در طی برنامه های عمرانی توسعه در بخش های مختلف سرمایه گذاری شد. طرح چم یکی از مهمترین زیرساخت های است، که در راستای سیاست های کلی توسعه در صنعت نفت ایران در سال های ۱۳۴۲-۴۶ش/ 67-1963م ، با سرمایه گذاری و مشارکت شرکت ملی نفت ایران و شرکت های عامل نفت و دولت از طریق برنامه سوم توسعه 47-1341ش/ 68 – 1962م) اجرایی شد. این پژوهش تحلیلی- تاریخی در پی آن است که با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و نیز مطالعات اسنادی، اهداف و کارکرد های اجرائی طرح و تاثیرات آن در صنعت نفت ایران را بررسی نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد، طرح با هدف بهبود کمی و کیفی و مدرن شدن مراکز صدور نفت و فرآورده های نفتی ایران اجرائی شده است و منجر به بهبود شاخص های اقتصادی و زیربنایی، افزایش تاسیسات، بهره وری و صدور نفت خام ایران گردید.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315The Sheriffs' attitudes of northern Fars towards implementation of land reform lawنگرشِ کدخدایانِ مناطقِ شمالی فارس نسبت به اجرای قانون اصلاحات ارضی255276535510.30465/sehs.2020.5355FAرضا معینی رودبالیاستادیارِ گروه آموزش الهیات و معارف اسلامیِ دانشگاه فرهنگیان/ تهران/ ایرانمحمد کشاورز بیضاییدانش آموخته دکترای تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایرانمحمد مهدی روشنفکراستادیارِ گروه معارف اسلامیِ دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایرانJournal Article20191204The first bill from among the white Revolution bills was land reform which was administered by Mohammad Reza Shah in 1340. One of the main purposes of land reform law was overthrowing feudalism and feudalistic relations. Fars province as one of the biggest provinces of the country was not excluded from such law. By the commencment of land reform implementation, the owners losing their Lands and properties through such law opposed to its implementation. This is a descriptive and analytical study, making use of historical documents and resources, and aims at finding answers to the attitudes of sheriff's residing in northern parts of Fars Province toward the land reform law. Results indicated that some sheriffs depriving from their previous rights decided to oppose the land reform law and did not co-operate with the state officials in implementing such law. On the other hand, they started to fire the farmers from their villages, confiscate their properties, and loot their agricultural products in order to show their dissatisfaction to the land reform law. Of course, , in some rare cases in northern parts of Fars province, some sheriffs decided to co-operate with land reform officials in decreasing the Taxes paid by the Farmers. However, the complete implementation of the land reform law was not reached till the Islamic revolution came into vogue.اصلاحات ارضی به عنوان نخستین لایحه از لوایح ششگانهی انقلاب سفید، توسط محمد رضا شاه پهلوی در سال 1340ش. با اهداف مختلفی از جمله برانداختن ملوکالطوایفی و از بین بردن نظام ارباب و رعیتی به اجرا گذاشته شد.استان فارس نیز به عنوان استان هفتم و یکی از مهمترین و وسیع ترین استانهای زراعی ایران از این قاعده مستثنی نماند. با آغاز اجرای این قانون، مالکین، از جمله کدخدایان مناطق شمال فارس که املاک خویش را به نفع زارعین از دست می دادند، مخالفتهای خویش را با تحقّق آن آغاز نمودند. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع و اسناد تاریخی، به دنبال پاسخ برای این پرسش است که نگرش و رویکرد کدخدایان مناطقِ شمالی فارس به عنوان گروهی از خرده مالکان نسبت به این قانون چه بوده است؟.یافتهها نشان میدهند که با تصویب قانون اصلاحات ارضی، کدخدایانِ این مناطق نسبت به حقوق سابقشان محروم مانده و در جهت عدم اجرای قانون مذکور و در راستای حمایتِ بزرگ مالکان از آنان به تعدیّات خود به زارعین اقدام نمودند. اخراج از محل سکونت، مصادره اموال و دارایی ،چپاول و غارت محصولات کشاورزی آنان از جمله این تعدیات به شمار می آمد. علی رغم همراهی برخی از کدخدایان مناطق شمالی فارس با این قانون، حکومت در جهت جلوگیری از تعدیات کدخدایان به کشاورزان، به تغییر در فانون انتخاب کدخدایان مبادرت نمود. هر چند اجرای صحیح این قانون نیز در بیشتر مواقع با نفوذ و دور زدن کدخدایان، تا شکلگیری انقلاب اسلامی و الغای منصب کدخدایی عقیم ماند.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315Analyzing of economics place in educational programs of History's discipline to licentiate's degree from interdisciplinary researchesرابطۀ دانش اقتصاد با دانش تاریخ در برنامه آموزشی دورۀ کارشناسی رشته تاریخ277299462910.30465/sehs.2020.4629FAعلیرضا ملایی توانیدانشیار، پژوهشکده تاریخ پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایرانJournal Article20191223Abstract<br /> There are deep relations between History and humanities especially economics and History via interdisciplinary studies from methodic and epistemic and research subjects. Any lessons didn't was with economics approach in History discipline's program for several decades. Therefore that is question that how did been interactions between History and in educational programs of History discipline from establishment since now? How was changed this interactions in during times? What were factors important at this way? This article attempted shoed whit explanation method analyzed relation between History and economics from aspect function's concepts and subjects of economics and measurement and analyzing these interactions. This research concluded economics place increased in educational programs of History discipline after every review. So social science's maters increased upper surface in last review.<br /> Key words: History's discipline, economics, in educational programs, interdisciplinary studies.شکست تخصصگرائی افراطی و ظهور خلاءهای بزرگ در مرز دانشهای همجوار، مطالعات بینرشتهای را گریزناپذیر ساخته است. تاریخ در زمرۀ آن دسته از رشتههای دانشگاهی است که از ظرفیتهای بالای میانرشتهای با سایر رشتههای علوم انسانی برخوردار است. از همینرو، میتوان پیوند عمیقی میان رشتۀ تاریخ با علم اقتصاد از نظر موضوعی، معرفتی و روشی برقرار کرد. تا چند دهه پس از تأسیس رشته تاریخ هیچ درسی با رویکرد علم اقتصاد به درون برنامههای آموزشی رشتۀ تاریخ راه نیافت. بنابراین، مساله این است که تعاملات دانش تاریخ با علم اقتصاد در برنامۀ آموزشی دورۀ کارشناسی رشتۀ تاریخ از ابتدا تا کنون چگونه نگریسته شده و این تعامل در گذر زمان چگونه تحول یافته و چه عواملی در شکل دادن به آن مؤثر بوده است؟ نگارنده با روش توصیفی- تبیینی میکوشد نسبت دانش تاریخ و علم اقتصاد را از حیث کاربست مفاهیم و مباحث خاص علم اقتصاد در سرفصلهای برنامۀ آموزشی رشتۀ تاریخ مورد ارزیابی قرار دهد و با سنجش و تحلیل بسامد این مفاهیم، جنبهای از این تعامل را نشان دهد. نتیجۀ این تحقیق گویای آن است که جایگاه علم اقتصاد در روند برنامهریزی آموزشی رشتهی تاریخ به ویژه پس از استقلالش از جغرافیا تا امروز در پی هر بازنگری همواره روندی رو به رشد یافته است. هرچند در فضای پس از انقلاب و متأثر از آموزههای انقلاب فرهنگی این پیوند کاهش یافت اما در آخرین بازنگری که در سال 1375 صورت گرفت حجم درسهای همپیوند با دانش اقتصاد و کاربرد واژگان و مفاهیم آن افزایش چشمگیری یافت.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200315An Explanation of the Phenomenon of Trust in the Prophet (PBUH) in the Social Network of Muslims in Medina through the Presentation of a Paradigmatic Model Based on the Methodical Approach of the Grounded Theoryتبیین پدیدۀ «اعتماد» به پیامبر(ص) در «شبکه اجتماعی» مسلمانان در مدینه؛ با ارائۀ الگوی پارادایمی بر اساس رویکرد روشی نظریۀ زمینهای301328555810.30465/sehs.2020.5558FAفرخ السادات میرسعیدقاضیدانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه الزهراء، تهران، ایرانشهلا بختیاریدانشیار گروه تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایرانعلی محمد ولویاستاد گروه تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایرانفاطمه جمیلی کهنه شهریاستادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایرانJournal Article20200915In Medina the Prophet (PBUH) was faced with several faults and problems with the social order arising from the structure of relationships based on the values and norms of the Age of Ignorance, social capitals in those relationships, and non-conformity of some members of the social network with reformation of the structure of the relationships. On the other hand, Koranic evidence and transmitted-historical sources testify to the ubiquitous presence of the category of trust in, and agreement with the Prophet (PBUH) among another group of Muslims. This article aims to identify and explain the basis and conditions for the formation of the phenomenon of trust in the Prophet (PBUH) as well as actions/reactions by him, the trusting and trust-avoiding groups, and their behavioral outcomes in Muslims’ social network. <br />Due to the lack of a hypothesis, this study simultaneously collected data in a purposeful manner and determined the sample size based on theoretical saturation, using the paradigmatic model of the methodical approach of the grounded theory through constant comparative analysis. <br />According to the research findings, the basis for the trust in the Prophet (PBUH) was emotional and cognitive and the reflection of the trust is observed in the camaraderie and agreement among, and moldability of the trusting group under the influence of the Prophet (PBUH). The formation of the trust was accounted for by the Prophet’s qualitative, extensive and constant communication and interaction with such action components as the human touch, honoring people, affection, forbearance, emotional stability, righteousness, decidedness, acumen, and responsibility against the background of a social order based on humiliation, discrimination, neurosis, and revenge in the Age of Ignorance. By nullifying the measures taken by the trust-avoiding group, the strategies adopted by The Holy Prophet and the trusting group improved and facilitated interactions in Muslims’ social network.پیامبر(ص) در مدینه با آسیب ها و مسائل متعدد در نظم اجتماعی با توجه به ساختار روابط مبتنی بر ارزشها و هنجارهای جاهلی و سرمایههای اجتماعی موجود در آنها و ناهمسویی برخی اعضای شبکه اجتماعی مسلمانان در اصلاح ساختار روابط روبرو بود. از سوی دیگر شواهد قرآنی و منابع تاریخی- روایی دلالت بر وجود پرکاربردِ مقولۀ «اعتماد» و همسویی جمعی دیگر از مسلمانان با پیامبر(ص) دارد. هدف مقالۀ حاضر شناسایی و تبیین «مبنا»، «علل و شرایط» شکل گیری پدیدۀ «اعتماد» نسبت به پیامبر(ص) و «کنش/ واکنش های» پیامبر(ص)، گروه «اعتمادگر» و «اعتمادگریز» حول این پدیده و پیامد رفتاری آن در «شبکه اجتماعی» مسلمانان است.<br /> این پژوهش به دلیل فقدان فرضیه، با بهره گیری از الگوی پارادیمی «رویکرد روشی نظریه زمینهای» با تحلیل مقایسهای مداوم، هم زمان با جمع آوری هدفمند دادهها و تعیین حجم بر اساس اشباع نظری، انجام شده است.<br /> بر اساس یافته های پژوهش مبنای «اعتماد» به پیامبر(ص) «شناختی» و «عاطفی» بوده است که بازتاب آن در همدلی، همراهی و الگوپذیری گروه «اعتمادگر» از پیامبر(ص) مشاهده می شود. و تحت تأثیر ارتباطات و تعاملات کیفی گسترده و مستمر پیامبر(ص) با اقشار مختلف با مولفههای کنشی نظیر «مردمی بودن»، کرامت بخشی، رأفت، گذشت، ثبات عاطفی، حق گرایی، قاطعیت، درایت و مسئولیت پذیری پیامبر(ص)، در شرایط زمینه ای نظم اجتماعی مبتنی بر استخفاف، تبعیض، روانجوخویی و انتقام دوره جاهلی شکل گرفته است. راهبردهای پیامبر(ص) و «گروه اعتمادگر» در بی اثر کردن اقدامات گروه «اعتمادگریز» و حفظ و تقویت این پدیده، موجب بهسازی و تسهیل تعاملات در شبکه اجتماعی مسلمانان گردید.پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)تحقیقات تاریخ اقتصادی2383-12788220200916criminological review of qajarieجرم شناسی عصر قاجاریه در بستر تاریخ اجتماعی329372558510.30465/sehs.2020.5585FAمرجان نگهی مخلص آبادیاستادیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایرانJournal Article20200506Qajar’s vicissitudinous era is getting many researchers attention in various fields of humanities. However, in the field of criminological studies this period has been neglected. The issue of this article is to study the underlying factors of the occurrence of crime in this era. This descriptive-analytical study based on the contents of first-hand historical sources have shown that the factors are derived from the socio-political structure of Iran in this period such as authoritarian rule and kingship, leading to phenomena of societal class, lack of security, migration, lack of enforceable law and, governmental, military, judicial and cultural corruption. The occurrence of these phenomena lead to increasing of poverty, unemployment, migration and thin agriculture and domestic and traditional production. According to criminological theories, these phenomena and bottlenecks provide and accelerate the causal roots of the occurrence of crime in the Qajar era.عصر قاجار به عنوان یکی از دوره های پرفراز و نشیب مورد توجه پژوهشگران بسیاری در حوزه های مختلف علوم انسانی است. با این وجود، در حوزه جرم شناسی پرداختن به این دوره مغفول مانده است. مسئله در این مقاله بررسی عوامل زمینه ساز وقوع جرم در این دوره است. این بررسی توصیفی- تحلیلی که بر مبنای مندرجات منابع دست اول تاریخی و تحقیقات معتبر صورت گرفته، گویای آن است که زمینهها و عوامل برگرفته از ساختار سیاسی-اجتماعی ایران عهد قاجاریه چون حکومت خودکامه و خویشاوندسالاری، منجر به ایجاد پدیده هایی مانند جامعه طبقاتی، فقدان امنیت، مهاجرت، نبود قانون دایمی و لازمالاجرا، فساد حکومتی ، نظامی، قضایی و فرهنگی شده است. این پدیده ها به موازات رخ دادهای این دوره ، منجر به پیدایی و گسترش تنگناهایی چون افزایش فقر، بیکاری،مهاجرت، از رونق افتادن کشاورزی و تولیدات داخلی و سنتی شده است.از منظر جرم شناسی، این پدیده ها و تنگناها در فراهم سازی و سرعت بخشیدن به ایجاد زمینه های ارتکاب جرم و بروز رفتارهای نابهنجار در عهد قاجاریه اثرگذار بوده است.