ORIGINAL_ARTICLE
سجادهی ابریشمین اصفهان، میرزا مخدوم شریفی و مقام قاضیالقضاتی مکه
در هفتم اکتبر 2009/ پانزدهم مهر 1388، سجادهای ابریشمین متعلق به دورة صفوی در حراج ساتبیز لندن معرفی و فروخته شد. این سجاده تا به امروز دومین قالیچة گرانقیمت جهان شناخته شده است که در این حراج بینالمللی به فروش رسیده است. در کاتالوگ حراج با فرض برخی احتمالات، تاریخ این سجاده مقارن دوران حکمرانی شاه عباس اول ذکر شده است. اما بازخوانی متن سجاده و انطباق آن با مستندات تاریخی حقایق دیگری را در بر دارد. در این مقاله ضمن بررسی ویژگیهای این سجاده و بازخوانی نشانههای نوشتاری و هنری آن، تاریخ، علت و پسزمینة سیاسی ـ اجتماعی بافتن آن معرفی میشود. حاصل این پژوهش نشان میدهد که این سجاده به سفارش میرزا مخدوم شریفی، وزیر شاه اسماعیل دوم، برای پناهندگی او به عثمانی و منصوب شدن او به مقام قاضیالقضاتی مکه بافته شده است.
https://economichistory.ihcs.ac.ir/article_1791_c3c18c92a122b5ac3f6188b2a97d537b.pdf
2015-09-22
1
12
سجادههای صفوی
میرزا مخدوم شریفی
پناهندگی
امپراتوری عثمانی
صفورا
برومند
safura.borumand@gmail.com
1
استادیار پژوهشکده تاریخ/ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
البورینی، حسن بن محمد (1963 م.)، تراجم الاعیان، ج 2، دمشق.
1
ترکمان، اسکندبیگ (1382)، تاریخ عالمآرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر
2
تستری، قاضی نورالله شرفالدین المرعشی الحسینی (1426 ق.)، مصائبالنواصب فی الرّد علی نواقض الروافض، تحقیق قیس العطار، قم: دلیل ما.
3
حاجی خلیفه چلبی، مصطفی بن عبدالله (1376)، تقویمالتواریخ، تصحیح میرهاشم محدث، تهران: میراث مکتوب، احیاء کتاب.
4
حسینی قمی، قاضی احمد بن شرف الدین حسین (1363)، خلاصه التواریخ، ج 2، تصحیح احسان اشراقیع تهران: دانشگاه تهران.
5
روملو، حسن بیگ (1342)، احسن التواریخ، تصحیح چارلس نارمن سیدن، تهران: شمس.
6
سلانیکی، مصطفی افندی (1389) تاریخ سلانیکی، ترجمه حسن بن علی، تصحیح نصرالله صالحی، تهران: طهوری.
7
قزوینی، محمد (1332)، «شرح احال میرزا مخدوم شریفی»، فرهنگ ایران زمین، ش 1، 69-57.
8
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1350). حدیقهالشیعه، انتشارات معارف اسلامی.
9
منجم یزدی، جلال الدین (1366)، تاریخ عباسی (روزنامه ملا جلال)، به کوشش سیفالله وحیدنیا، تهران: وحید.
10
واله اصفهانی، محمد یوسف (1372)، خلد برین (روضه هشتم، حدیقههای اول تا چهارم)، به کوشش میرهاشم محدث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
11
یزدی، علی (1386)، «ناگفتههایی از مصائب النواصب»، کتاب ماه دین، ش 114تا 116، اردیبهشت- خرداد، 55-50.
12
Canby, Sheila R. (2009). Shah ‘Abbas; the Remaking of Iran, London.
13
Eiland, M.L., Jr. and Pinner, Robert (1999). Oriental Carpet and Textile Studies, vol. V, part 2: The Salting Carpets, ICOC, .
14
Franses, Michael (1999), "Some Wool Pile Persian-Design Niche Rugs," Oriental Carpet and Textile Studies, volume V, part 2, Danville, California.
15
Golsorkhi, Shohreh (1994), "Ismail II and Mirza Makhdum Sharifi: an Interlude in Safavid History", International Journal of Middle East Studies, pp. 477-488.
16
http://www.rugrag.com/post/Most-Expensive-Rug-Sells-in-London.aspx (accessed 11 October 2014)
17
http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2009/arts-of-the-islamic-world-l09723/lot.276.html (accessed 11 October 2014)
18
http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/lot.pdf.N09104.html/f/93/N09104-93.pdf
19
http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/lot.pdf.N09104.html/f/93/N09104-93.pdf (accessed 11 October 2014)
20
MILLS, John (1999). The Salting group: a history and a clarification. Oriental Carpet and Textile Studies, 5 ii, pp.1-17.
21
Pope, A. U. (1939). “The Art of Carpet Making. A. History,” in A Survey of Persian Art III, pp. 2257-2430.
22
Rothschild/Cittone carpet, lot 221, Sotheby’s New York, September 20, 2001.
23
Rothschild/Cittone carpet, lot 221, Sotheby’s New York, September 20, 2001(accessed 11 October 2014)
24
Santos, Ana Raquel (2010). The Discovery of Three Lost 'Salting' Carpets: Science as a Tool for Revealing Their History,Lisbon: Universidade Nova De Lisbona.
25
Smith, J. W. (1991). “History in Art,” Art in History, History in Art: Studies in Seventheenth –Century Dutch Culture, Edited by David Freedberg and Jan de Vries, Santa Monica: Getty Center for the History of Art and the Humanities.
26
Stanfeild-Jonson, Rosemary (1993), Mirza Makhdum Sharifi: a 16th Century Sunni Sadr at the Safavid Court, Ph.D. Diss, New York University.
27
Thompon, John (2006). Milestones in the History of Carpets, Milan. 220-223; “Auction Price Guide,” Hali, issue 144, p. 115.
28
ORIGINAL_ARTICLE
واردات شیشه در دوره قاجار
در این پژوهش، با روش توصیفی به مطالعة میزان و نوع واردات محصولات شیشهای در دورة قاجار‍‍ پرداخته شده است. این بررسی نشان میدهد که بیشترین میزان واردات محصولات شیشهای از کشور روسیه انجام شده است. راههای مناسب و حمل و نقل سریع و آسان در سرعت بخشیدن به این امر بسیار مؤثر بوده است. این واردات شیشههای مصرفی و کاربردی را در بر میگرفت. محصولات شیشهای واردشده از کشورهای اروپایی، که از طریق حکومت عثمانی انجام میگرفت، بیشتر جنبة تزئینی داشت و مخصوص طبقة مرفه جامعة قاجاری بود. هرچند رشد بیرویة محصولات شیشهای موجب شکلگیری تلاشهایی برای تولید آثار شیشهای در ایران میشد، اما بیشتر آثار شیشهای مربوط به دورة قاجار در موزههای ایران متعلق به کشورهای اروپایی و روسیه بود که در این دوره وارد ایران میشد.
https://economichistory.ihcs.ac.ir/article_1792_46caf5581fba4e7c9c78f80d8bca8343.pdf
2015-09-22
13
36
شیشه
واردات شیشه
دوره قاجار
تولید شیشه
آرزو
خانپور
a.khanpour@tabriziau.ac.ir
1
مربی/ دانشگاه هنراسلامی تبریز
LEAD_AUTHOR
محمدتقی
آشوری
taghi.ashouri@gmail.com
2
دانشیار /دانشگاه هنر تهران
AUTHOR
اشرف،احمد(1359)، موانع تاریخی رشد سرمایه­داری در ایران دوره قاجاریه، تهران: انتشارات زمینه.
1
اعتمادالسلطنه، محمدحسن­خان(1363).المآثر و الآثار: چهل سال تاریخ ایران در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه، به کوشش ایرج افشار، جلد1، تهران: انتشارات اساطیر.
2
افشار،مصطفی(1349).سفرنامه خسرومیرزا به پطرزبورغ». به کوشش محمدگلبن، تهران: کتابخانه مستوفی.
3
بروگش،هینریش(1368).سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه مهندس کردبچه، تهران: انتشارات اطلاعات.
4
تاجبخش،احمد(1382).تاریخ تمدن و فرهنگ ایران در دوره قاجاریه، تهران: انتشارات نوید شیراز.
5
جوادی، شفیع(1350). تبریز و پیرامون، تهران: بنیاد فرهنگی رضا پهلوی.
6
خانپور وآشوری، آرزو و محمدتقی،(1391)،«تلاش های دوران قاجار برای تولید شیشه در ایران»،فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، سال سوم،شماره12.
7
دالمانی، هانری رنه(1378).از خراسان تا بختیاری، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران: انتشارات طاووس.
8
رضایی،عبدالعظیم(1378). گنجینه تاریخ ایران، جلددوازدهم، تهران: انتشارات اطلس.
9
سرابی،حسین بن عبدالله(1361).سفرنامه فرخ خان امین الدوله، مخزن الوقایع، تهران: انتشارات اساطیر.
10
شفیع­پور­بالدار،آسیه(1384).بررسی عوامل و علل پیشرفت هنر شیشه­گری در کشورهای پیشرفته و مشکل تولید آن درایران، پایان نامه کارشناسی ارشد صنایع دستی:دانشگاه هنرتهران.
11
شیشه­گر،آرمان(1375).«بارفتن»،دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر سید مصطفی میرسلیم، جلد1، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
12
شیشه­گر،آرمان(1384).«آبگینه»،دانشنامه ایران،زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی جلد1، تهران: بنیاد دایره­المعارف بزرگ اسلامی.
13
عیسوی،چارلز.(1362).تاریخ اقتصادی ایران:دوران قاجاریه، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نشر گستره.
14
گرانتوسکی،آ(1359)،تاریخ ایران، از زمان باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، تهران:پویش.
15
گرمرودی،فتح­الدین.(1347).متن سفرنامه فتاح­خان گرمرودی باروپا در زمان محمدشاه قاجار،به کوشش فتح الدین فتاحی، تهران: بانک بازرگانی ایران.
16
لرد کرزن،جرج.(1350).ایران و قضیه ایران، ترجمه ع.وحید مازندرانی؛ ج2، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
17
مهدوی­و­افشار،اصغروایرج(1380).اسناد­تجارت­ایران؛درسال1287قمری،تهران:شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
18
Diba Leyla s(2015),”crystal” ( /www.iranicaonline.org/articles/crystal /v6/1993/p2) (editor:abbas amant) http://www.iranicaonline.org
19
Floor,willem.(2003).”traditional craft in qajar iran(1800-1925)” .california : mazda publisher.
20
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تحولات صنعت و توسعه صنعتی در ایران بهمنظور آسیبشناسی توسعه صنعتی ایران
هدف از نگارش این مقاله مرور تحولات صنعت و توسعة صنعتی در ایران با استفاده از روش مطالعة کتابخانهای است. در این راستا، ابتدا تحولات تجربی و سپس تحولات نظری مرتبط با توسعة صنعتی مرور شد. نتایج بهدستآمده نشان داد که اگرچه در ایران از لحاظ نظری تحول خاصی در صنعت و توسعة صنعتی رخ نداده است، اما از شروع قرن سیزدهم، از لحاظ تجربی تحولات گستردهای در توسعة صنعتی ایران پدیدار شد که میتوان آنها را در سه مرحلة اصلی شروع قرن سیزدهم هجری شمسی تا پایان سلسلة قاجار، شروع سلسلة پهلوی تا انقلاب اسلامی در ایران، و انقلاب اسلامی 1357 تا عصر کنونی تقسیمبندی کرد. این سه مرحله نشان میدهد که اگرچه ایران جزء کشورهای پیشرو در تدوین برنامههای توسعة صنعتی بوده است، اما کمبود پیشنیازهای نهادی توسعة صنعتی در ابتدای شکلگیری چنین فرایندی از یکسو و سیطرة بیش از حد دولت بر صنایع در طی تاریخ از سوی دیگر سبب شده است تا در مجموع، فرهنگ صنعتی تکوین نیابد و محیط نهادی مرتبط با صنعت دچار هرج و مرج بسیار شود و فقط به صاحب صنعت شدن ایران (نه صنعتی شدن) منجر شود. بنابراین، پیشنهاد میشود دولت با افزایش نقش نظارتی خود به جای مداخلهگری، بهبود محیط نهادی توسعة صنعتی را در دستور کار قرار دهد.
https://economichistory.ihcs.ac.ir/article_1793_6d7c561f01ea6856fbef6ffb70bb64b2.pdf
2015-09-22
37
60
تحولات تجربی
توسعه صنعتی
تحولات نظری
محیط نهادی
محمد حسین
شریفزادگان
m_sharifzadeghan@sbu.ac.ir
1
دانشیار برنامهریزی شهری و منطقهای/دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
همایون
نورایی
hnooraie@gmail.com
2
دانشجوی دکتری برنامهریزی شهری و منطقهای/ دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
انتظاری، بهزاد. جمالی، فیروز. حسین زاده دلیر، کریم. (1386). «درآمدی بر اثرات فضایی سیستم صنعتی فوردیزم در توسعه شهر و مکانیابی شهرکهای صنعتی (مورد نمونه: منطقه شهری تبریز)». پژوهشهای جغرافیایی، شماره 61، صص 73- 88.
1
حبیبی، سید محسن. (1378). از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تأثر. دانشگاه تهران، تهران.
2
حبیبی، مسعود. (1389). «جامعهشناسی دولت نهادی و توسعه صنعتی در ایران». فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، شماره 16، صص. 59- 70.
3
خبرگزاری تسنیم. (1393). «سند راهبردی صنعت، معدن و تجارت کشور در انتظار تصویب نهایی است». قابلدسترس از طریق http://www.tasnimnews.com/Home/Single/505244، (دستیابی در تاریخ 12/10/1393).
4
رزاقی، ابراهیم. (1389). «اصلاح نظام مالیاتی، الویت مقهور طرح تحول اقتصادی». قابلدسترس از طریق http://www.khabaronline.ir/(X(1)S(fzkoke015hoeqfy5gibaew1uk))/detail/96120/root/1268، (دستیابی در تاریخ 17/4/1393).
5
شریفی، پرویز. (1391). «شش دوره صنعتی شدن ایران در قرون نوزدهم و بیستم». روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 2708، ص 31، قابلدسترس از طریق http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2557434، (دستیابی در تاریخ 27/9/1393).
6
طباطبایی، سعادت. (1390). طرح پژوهشی ارزیابی عملکرد بخش صنعت در سالهای 1387 و 1388 و جمعبندی دوره پنجساله اجرای برنامه چهارم توسعه کشور. مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن.
7
فیض پور، محمدعلی. (1388). استراتژی توسعه پایدار صنعتی و معدنی استان یزد: پیشگفتار: مفاهیم، استراتژی توسعه صنعتی کشور و استانها و طرح آمایش صنعتی. وزارت صنایع و معادن، سازمان صنایع و معادن استان یزد با همکاری مرکز تحقیقات مهندسی دانشگاه یزد.
8
قره نژاد، حسن. (1378). مقدمهای بر جغرافیای صنعتی ایران. نشر هشتبهشت، اصفهان.
9
کاپلینسکی، رافائل. و کوپر، چارلز. (1372). تکنولوژی و توسعه در سومین انقلاب صنعتی. ترجمه زنگنه، جمشید. وزارت امور خارجه. تهران.
10
محمدخان، مرتضی. (1390).«سیر تاریخ صنعتی شدن ایران (1)». دوماهنامه کارشناس، سال 27، شماره 86، صص. 27-33.
11
مردوخی، بایزید. (1381). «آسیبشناسی صنعتی ایران». نخستین همایش ملی ایرانشناسی، مقالات اقتصاد ایران، تهران. بنیاد ایرانشناسی، صص 245- 253.
12
مرکز آمار ایران. (1387). نتایج کلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن- 1385: کل کشور. ریاست جمهوری، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی. مرکز آمار ایران. تهران.
13
مرکز آمار ایران. (1393). شاغلان 10 ساله و بیشتر برحسب گروههای عمده فعالیت به تفکیک استان - 1390. قابلدسترس از طریق http://www.sci.org.ir/SitePages/report_90/koli/LabourForce_report.aspx، (دستیابی در تاریخ 14/4/1393).
14
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. (1382). «چشمانداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی». قابلدسترس از طریق http://rc.majlis.ir/fa/law/show/132295، (دستیابی در تاریخ 14/10/1393).
15
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. (1383). «قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران». قابلدسترس از طریق http://rc.majlis.ir/fa/law/show/94202، (دستیابی در تاریخ 10/10/1393).
16
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. (1387). «قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجراء سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی». قابلدسترس از طریق http://rc.majlis.ir/fa/law/show/134223?keyword=%20%D8%A7%D8%B5%D9%84%20%DA%86%D9%87%D9%84%20%D9%88%20%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%20(44)، (دستیابی در تاریخ 14/10/1393).
17
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. (1389). «قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران». قابلدسترس از طریق http://rc.majlis.ir/fa/law/show/790196، (دستیابی در تاریخ 10/10/1393).
18
میرافضلی، سید محمود. (1390). «قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات». قابلدسترس از طریق http://www.vision1404.ir/fa/Article30.aspx، (دستیابی در تاریخ 14/10/1393).
19
نجفی مقدم، محمد سعید. (1393). «رونمایی از برنامه راهبردی صنعت، معدن و تجارت». پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری اسلامی ایران. قابلدسترس از طریق http://www.president.ir/fa/46956، (دستیابی در تاریخ 12/10/1393).
20
وزارت صنعت، معدن و تجارت. (1393). «چشمانداز جمهوری اسلامی ایران در بخش صنعت، معدن و تجارت در سال 1404». قابلدسترس از طریق http://www.mimt.gov.ir/index.php?module=cdk&func=loadmodule&system=cdk&sismodule=user/content_view.php&sisOp=view&ctp_id=23&cnt_id=99223&id=14512، (دستیابی در تاریخ 14/10/1393).
21
Dadashpoor, H. (2006). Industrial clustering and regional economic development:Empirical evidence from four industrial clusters in theTehran metropolitan region, Iran. A Thesis Submitted in Fulfillment of theconditions for the degree of Doctor of Philosophy of Natural and Built Environments of University of South Australia.
22
IMF (International Montery Fund). (2010). World Economic and Financial Surveys: World Economic Outlook Database. International Montery Fund.
23
Jadidi, M. M. (2002). The role of industry and mining sector in development of different regions of the iran. Planning Bureu, Industry Ministry.
24
Moeini, E. (1996). Technology management and innovation in strategic industries in iran, University of Strathclyde, Glasgow, UK.
25
Richardson, H. W. (1975). Regional planning in iran. Growth & Change, 6(3), 16-19.
26
UNIDO. (1995). Islamic republic of Iran: Industrial revitalization (Industrial development review series). Economist Intelligence Unit for the United Nations Industrial Development Organization.
27
UNIDO. (1999). Islamic republic of iran: Industrial sectors survey on the potential for non-oil manufacturing exports, United Nations Industrial Development Organisation.
28
UNIDO. (2003). Strategy document to enhance the contribution of an efficient and competitive sme sector to industrial and economic development in iran. United Nations Industrial Development Organisation, Vienna.
29
ORIGINAL_ARTICLE
تأملی بر جامعه طبقاتی عصر ساسانی و تداوم آن در قرون اولیه اسلامی (با تکیه بر خاندان بختیشوع)
در دورة ساسانی جامعة ایران به طبقات گوناگونی تقسیم شده بود. هر چند در بسیاری از منابع از ممکن نبودن تحرک طبقاتی در این دوره سخن رفته است، اما شواهدی مبنی بر امکان تحرک و ارتقای طبقاتی وجود دارد. همچنین، به نظر میرسد که جامعة طبقاتی عهد ساسانی بیشتر به منظور تخصصگرایی و هویت خاص هر طبقه مطرح بوده است. این موضوع سبب میشد مشاغل در خاندانها موروثی شود و فرزندان تجارب نیاکان و پدران خود را به ارث برند و آن را به نسلهای بعد از خود انتقال دهند. این امر تا حدودی در دورة اسلامی نیز (مانند موروثی بودن پزشکی در خاندان بختیشوع) حفظ شد. هدف از نگارش مقالة حاضر، با استناد به منابع و با روش تحلیلی، شرح و بسط موارد پیشگفته است.
https://economichistory.ihcs.ac.ir/article_1794_fa542692a9b0d85625321aa5562cc1e6.pdf
2015-09-22
61
75
جامعه طبقاتی
ساسانی
دوره اسلامی
خاندان بختیشوع
نجم الدین
گیلانی
ngilani58@gmail.com
1
دانشجوی دکتری تاریخ/ دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
آذرنوش، آذرتاش (1374). «آل­بختیشوع»، دایره­المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنودی، تهران: مرکز دایره­المعارف بزرگ اسلامی، ج1، ص 603- 602.
1
آذرنیوشه/ صالحی، عباسعلی / کورش (1391).«دهقانان ایرانی در روند گذار از دوره­ی ساسانی به دوره­ی اسلامی»،مجله پژوهش­های تاریخی ایران و اسلام، شماره 11، پاییز و زمستان.
2
ابن حوقل، محمدبن علی (1345).صوره الارض، ترجمه جعفر شعار، بنیاد فرهنگ ایران: تهران.
3
ابن­ابی­اُصیبعه (1349).عیون­الانباء فی طبقات­الاطباء،به کوشش سیدجعفر غضبان و محمود نجم­آبادی، جلد1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4
اشپولر، برتولد (1369).ایران در قرون نخستین، جلد 1و2، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
5
افلاطون (بی­تا).جمهور، فؤاد روحانی، تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب.
6
اینوسترانسف، کنستانتین (1384). تحقیقاتی درباره­ی ساسانیان، ترجمه­ی کاظم کاظمزاده، تهران.
7
براون، ادوارد (1351).طب اسلامی، ترجمه رجبنیا مسعود ، تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
8
بلعمی، ابوعلی (1343).شاهکارهای ادبیات فارسی، (بهرام چوبین)، تهران: موسسه مطبوعاتی امیرکبیر.
9
بهار، مهرداد (1373). «دیدگاه­های تازه درباره­ی مزدک» جستاری چند در فرهنگ ایران، تهران: فکر روز.
10
بهار، مهرداد (1375).ادیان آسیایی، تهران: نشر چشمه.
11
پطروشفسکی، ایلیا پاولیچ (1363).اسلام در ایران از هجرت تا پایان قرن نهم هجری، تهران: پیام.
12
تفضلی، احمد (1354).مینوی خرد، تهران: انتشارات بنیاد و فرهنگ ایران.
13
جاحظ، عمربن­بحر (1332). التاج، ترجمه حبیب­الله نیکبخت، تهران: نشر آشیانه کتاب.
14
جلیلیان، شهرام (1392).تاریخ جندی­شاپور، اهواز: دانشگاه علوم پزشکی جُندی­شاپور اهواز.
15
جلیلیان، شهرام (1393).«جایگاه پزشکان جندی­شاپوری خاندان بختیشوع در شکوفایی پزشکی اسلامی»، مجله مطالعات ایرانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال دوازدهم، شماره­ی بیست و چهارم، پاییز و زمستان.
16
حلبی، علی اصغر (1365).تاریخ تمدنِ اسلام،تهران: چاپ و نشر بنیاد.
17
خنجی، امیرحسین (بی­تا). بخش ششم، شاهنشاهی ساسانی، گفتار نخست، سایت ایران تاریخ.
18
دریایی، تورج (1392).ساسانیان، ترجمه شهرناز اعتمادی، تهران: انتشارات توس.
19
دینوری، ابن­قتیبه (1418).عیون­الاخبار، بیروت: دارالکتب العلمیه.
20
رضایی، رمضان و دیگران (1389).«نقش دبیران ایرانی در تأسیس و تکوین دیوانسالاری اسلامی در قرن اول هجری»،پژوهشنامه­ی تاریخ تمدن اسلامی، سال چهل و سوم، شماره­ی یکم، پاییز و زمستان.
21
روشه، گی (1368).تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
22
زیدان، جرجی­ (1372).تاریخ تمدن اسلام، ترجمه و نگارش علی جواهرکلام، تهران: امیرکبیر.
23
سرمدی، محمدتقی (1379).پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر، تهران: سرمدی.
24
طبری، محمدبن جریر (1375).تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد دوم، تهران: اساطیر.
25
فردوسی، ابوالقاسم (1386).شاهنامه، بکوشش محمد- دبیر سیاقی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
26
فریدونی، علی (1380).اندیشه­ی سیاسی اخوان­اصفا، تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
27
قفطی، ابوالحسن­علی­بن یوسف بن ابراهیم (1371).تاریخ­الحکما، به کوشش بهین دارائی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
28
کولسنیکف، آ. ای (2537). ایران در آستانه­ی یورش تازیان، ترجمه یحیایی، تهران: آگاه.
29
کاتوزیان، ناصر (1377).فلسفه حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
30
گرشاسب چوکسی، جمشید (1381).ستیز و سازش، نادر میرسعیدی، تهران: ققنوس.
31
محمدی ملایری، محمد (1380).تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانى به عصر اسلامى، جلد 3و4، تهران: انتشارات توس.
32
محمدی/ سلطانی، مقصود/ مهدی (1390).«درآمدی بر سهم ایرانیان در پیدایش و گسترش قلمرو فلسفه»، فصلنامه­ حکمت و فلسفه، 1390، شماره دوم، زمستان، 80- 44.
33
مسعودی، علی بن حسین(1344).مروج الذهب، ترجمه ابواقاسم پاینده، تهران: انتشارت علمی و فرهنگی.
34
­­­­­­­­­­­­منشی، نصراله (1383)، کلیله و دمنه،تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
35
مینوی، مجتبی (1354).نامه­ی تنسر به گشنسپ، تهران: انتشارات خوارزمی.
36
نجم­آبادی، محمود (1353).تاریخ طب در ایران پس از اسلام، جلد دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
37
نظام­الملک، ابوعلی حسن توسی (1347).سِیرالملوک (سیاست­نامه)، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
38
هانری ماسه و چند تن از خاورشناسان (1339).تمدن ایرانی، ترجمه دکتر عیسی بهنام، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
39
Ahmad, Ashraf.and Ali,Banuazizi (1992). CLASS SYSTEM iv. Classes In Medieval Islamic Persia, EncyclopadiaIranica, Vol. V, Fasc. 6, pp. 658-667
40
M. Boyce (1957)."The Parthian Gōsān and Iranian Minstrel Tradition,"JRAS, pp. 10-15.
41
M. Shaki (1983)."Revertible and Irrevertible Grants in Sasanian Law",StudiaIranica12/2, , pp. 183-94.
42
N. Pigulevskaya (1963). Les villes de l’étatiranien aux époques partheetsassanide. Contribution à l’histoiresociale de la basseantiquité, Paris.
43
ORIGINAL_ARTICLE
اتهام به الحاد و مصادیق آن در دوران سلجوقیان
الحاد در علم کلام و فقه اسلامی به معنای انکار وجود خدای یگانه، نپذیرفتن دین حق، بازگشت از دین اسلام یا ارتکاب گناه در مسجدالحرام است. اما در طی تاریخ، طبقة حاکم و رهبران فرقههای مذهبی مکرراً از اتهام به الحاد به مثابة دستاویزی برای حذف رقیبان و مخالفان استفاده کردند. در دورة سلجوقیان، مناسبات حکومت با دستگاه خلافت عباسی، که بر سر دعوی قیمومیت سیاسی و مذهبی بر سرزمینهای اسلامی مبتنی بود، وارد مرحلة متفاوتی شد که به تبع آن، بر نوع نگرش و مصادیق اتهام بر الحاد تأثیرگذار بود. در این پژوهش مصادیق اتهام به الحاد و ویژگیهای شخصیتی و فکری متهمان به الحاد در دورة سلجوقیان بررسی شده است. نگارندگان درصدد پاسخ به این پرسشاند که «اتهام به الحاد بیشتر متأثر از شرایط سیاسی و اجتماعی بود یا از گرایشات و تعصبات دینی نشئت میگرفت؟» در این پژوهش، دادهها به روش کتابخانهای گردآوری و به شیوة توصیفی ـ تحلیلی تجزیه و تحلیل شده است. نتیجة این پژوهش نشان میدهد که جهتگیری سیاسی حاکمیت، میزان وابستگی سلجوقیان به نهاد خلافت، تعصب دینی و مذهبی نظام حاکم و علما، فضای اجتماعی ـ مذهبی، و به سخن دیگر، عوامل سیاسی و مذهبی توأمان در ایراد اتهام الحاد به افراد، گروهها، یا مکاتب فکری نقش مهمی داشته است.
https://economichistory.ihcs.ac.ir/article_1795_fa5da3c1ff73078ce84dd40baaac14db.pdf
2015-09-22
77
95
الحاد
سلجوقیان
قرن پنجم هجری
ایران
عباسیان
رقیه
واحددرآبادی
roghayeh1358@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
صفورا
برومند
safura.borumand@gmail.com
2
استادیار تاریخ/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
AUTHOR
ابن­اثیر، عزالدینعلی بن اثیر(1371). تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ترجمه­ی ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، جلد 26و24و 23و 22 و 14 تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی.
1
ابنجوزی، ابو­الفرج عبد­الرحمن بن علیبنمحمد (1412 /1992). المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، به تحقیق محمد عبد­القادر عطا و مصطفی عبد­القادر عطا. جلد17و16و15، بیروت: دار الکتب العلمیه.
2
ابنجوزی، ابو­الفرج عبد­الرحمن بن علیبنمحمد ( 1368). تلبیس و ابلیس، ترجمه­ی علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
3
ابنخلدون، ( 1363). العبر، تاریخ ابنخلدون، ترجمه­ی عبدالحمید آیتی، جلد4، تهران: مؤسسه­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
4
ابن­کثیر الدمشقی، ابو­الفداء اسماعیل بن عمر ( 1407 / 1986). البدایه والنهایه، جلد12، بیروت: دارالفکر.
5
اسفزاری، معین­الدین محمد زمچی (1338). روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، به تصحیح سیدکاظم امام. جلد1، تهران: دانشگاه تهران.
6
بغدادی، ابو­منصور عبد­القاهر (1333). الفرق بین الفرق، به اهتمام محمدجواد مشکور، تبریز: چایخانه­ی شفق.
7
بنداریاصفهانی، فتحبنعلی (1356). تاریخ سلسله­ی سلجوقی، ترجمه­ی محمدحسین جلیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
8
بوروکوی، ژرژ (1381). سرگذشت پیر هرات، ترجمه­ی دکتر روان فرهادی، تهران: الست فردا.
9
بهار، مهرداد (1374). جستاری چند در فرهنگ ایران، تهران: فکر روز.
10
بیهقی، علیبنزید (1361). تاریخ بیهق، به تصحیح احمد بنبهمنیار، تهران: کتابفروشی فروغی.
11
پورجوادی، نصرالله (1374). عین القضاه و استادان او، تهران : اساطیر.
12
تتوی، احمد (1382). تاریخ الفی، بهتصحیح غلامرضا طباطبائیمجد، جلد4، تهران: علمی و فرهنگی.
13
تفضلی، احمد (1380). مینوی خرد، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: توس.
14
حسینی، صدر­الدین ابوالحسن علیبنناصر بن علی (1380). زبده التواریخ اخبار الامراء و الملوک السلجوقیه، ترجمه­ی رمضانعلی روحالهی، بهتصحیح محمد نورالدین، تهران: ایل شاهسون بغدادی.
15
خواند­میر، غیاث­الدین بن همام­الدین (1380). حبیب­السیر، جلد2، تهران: خیام.
16
حموی، یاقوتبنعبدالله (1380). معجمالبلدان، ترجمه­ی علینقی منزوی، جلد2، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
17
رازی، شیخ جمال­الدین (1398ه). رَۉحُالجِنان و روُحالجَنان، تصحیح و حواشی حاجمیرزا ابوالحسن ابوالفتوح شعرانی، جلد4، تهران: اسلامیه.
18
راوندی، محمد بن علی بن سلیمان (1364). راحه­الصدور و آیه­السرور، بهتصحیح محمد اقبال و مجتبی مینوی، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
19
سمرقندی، دولتشاه بنبختیار (1382). تذکرهالشعرا به اهتمام و تصحیح ادوارد براون، تهران: اساطیر.
20
شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم (1325). مللونحل، ترجمه­ی افضل­الدین صدر ترکه اصفهانی، به تصحیح سیدمحمدرضا جلال نائینی، چاپ دوم، تهران: چاپخانه­ی تابان.
21
طوسی، ابو­علی حسنبنعلی (1344). سیاستنامه، با حواشی و اشارات و تصحیح علامه فقید محمد قزوینی و با تصحیح مجدد و تعلیقات و مقدمه به کوشش مرتضی مدرسی چهار­دهی، چاپ دوم، تهران: تهران مصور.
22
غزالی، ابوحامد (1966م، 1385ق). تهافت الفلاسفه، بهتحقیق دکتر سلیمان دنیا، چاپ چهارم، قاهره: دارالمعارف مصر.
23
غزالی، ابوحامد (1356). احیاء علوم­الدین، ترجمه­ی مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
24
غزالی، ابوحامد (1349). المنقذ من الضلال، ترجمه­ی زینالدین کیائی، تهران: ناصرخسرو.
25
الفاخوری، الجر و حنا، خلیل (1358). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه­ی عبدالحمید آیتی، جلد2، تهران: آموزش انقلاب اسلامی(فرانکلین سابق).
26
فارسی، عبد­الغافر بن اسماعیل (1403). المنتخب من السیاق تاریخ نیسابور، قم : مدرسین حوزه علمیه­ی قم.
27
قبادیانی مروزی، ابو­معین حمید­الدین ناصرخسرو (1348). وجه دین، تهران: کتابخانه­ی طهوری.
28
قزوینیرازی، عبدالجلیل (1391). النقض، تصحیح استاد فقید میرجلالالدین محدث ارموی، با ویرایش و تحقیق جدید بهکوشش محمد حسین درایتی، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
29
قزوینی، زکریا بن محمد (1373). آثار­البلاد و اخبار العباد، ترجمه­ی میرزاجهانگیر قاجار، تهران: امیرکبیر.
30
کرمانی، ناصر­الدین منشی (1362). سمطالعلی للحضرهالعلیا، بهتحقیق عباس اقبالآشتیانی، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
31
لوئیس، برنارد و دیگران (1363). اسماعیلیان در تاریخ، ترجمه­ی یعقوب آژند، تهران: مولی.
32
محمدبنابراهیم، (1343). سلجوقیان و غز در کرمان، بهتصحیح محمدابراهیم باستانیپاریزی، تهران: کتابخانه­ طهوری.
33
مستوفی، حمد­الله بن ابیبکربناحمد (1364). تاریخگزیده، بهتحقیق عبدالحسین نوایی، چاپسوم، تهران: امیرکبیر.
34
مسعودی، ابوالحسن علیبنالحسین (1374). مروجالذهب و معادنالجواهر، ترجمه­ ابوالقاسم پاینده، جلد2، چاپ پنجم، تهران: علمی-فرهنگی.
35
مقدسی، ابوعبدالله محمدبناحمد (1361). احسنالتقاسیم فی معرفه الا قالیم، ترجمه­ علینقی منزوی، جلد1، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
36
نرشخی، ابوبکر محمد بن جعفر (1363). تاریخ بخارا، ترجمه ابونصر احمد بن محمد بن نصرالقباوی، تلخیص محمد بن زفربن عمر، تحقیق محمدتقی مدرس رضوی، چاپ دوم، تهران: توس.
37
نیشابوری، خواجه امام ظهیرالدین (1332). سلجوقنامه، تهران: خاور.
38
هاجسن، مارشال (1343). فرقه­ اسماعیلیه، ترجمه­ فریدون بدره­ای، تهران: کتابفروشی تهران.
39
همدانی، خواجه رشید­الدین فضلالله (1381). تاریخ اسماعیلیان و فاطمیان، تحقیق و پژوهش محمدتقی دانشپژوه و محمد مدرسی، چاپ سوم، تهران: علمی-فرهنگی.
40
همدانی، خواجه رشید­الدین فضلالله (1387). اسماعیلیان، بهتصحیح محمد روشن، تهران: میراثمکتوب.
41
همدانی، عین­القضات (1362). نامه­های عین­القضات همدانی، بهاهتمام علینقی منزوی و عفیف عسران، با نظارت و اصلاح حسن خدیوجم، جلد2و1، تهران: افست گلشن.
42
مقالات
43
آقایانی چاوشی، جعفر (بهار و تابستان1384). «آیا خیام و ابوالعلای معری زندیق بوده­اند؟» فرهنگ، شماره­54-53، صص 73-41.
44
باسانی، آ (1379 ). «دین در دوره سلجوقی»: تاریخ ایران کیمبریج، تاریخ ایران از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، ج 5، تهران: امیر کبیر، صص 288-271.
45
بوترابی، خدیجه (1390). «کفر»: (دایرةالمعارف تشیع)، زیرنظر احمد صدر حاجسیدجوادی، کامران فانی، بهاء­الدین خرمشاهی و دیگران، جلد14، تهران: حکمت، صص134-132.
46
تاجیک، محمدرضا (زمستان1390). «صوفی شالودهشکن غزالی و واسازی عارفانه متن»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 7، شماره­ 1. صص54-39.
47
دادبه، اصغر(1369). «ارتداد»: (دایرةالمعارف تشیع)، زیرنظر احمدصدر حاجسیدجوادی، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی و دیگران، جلد2، تهران: سازمان دایرةالمعارف، صص56-55.
48
رفیعی، علی (1379). «رافضی»: (دایره­المعارف تشیع)، زیرنظر احمدصدر حاجسیدجوادی، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی و دیگران، جلد8، تهران: شهید سعید محبی، صص 104-101.
49
قوام و دربر، ابوالقاسم، مریم (تابستان1390). «سبکشناسی لایهای: توصیف و تبیین بافتمند سبکنامه شماره­ یک غزالی در دولایه کاربردشناسی و نحو»، فصلنامه تخصصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال چهارم، شماره­ی2، صص 213-193.
50
Madelong, W. (1993). “ Mulhed”. Encyclopaedia of IsIam, Vol. 7. Leiden: Brill, p.546
51
ORIGINAL_ARTICLE
نهاد زندان در دورة وزارت و صدارت میرزا حسین خان (1287-1297ه.ق.)
نظام قضایی و نهاد زندان در عصر قاجار به سبب نبودن قوانین مدون کاستیهای بسیاری داشت که این امر به بروز اندیشة اصلاحات منجر شد. در پژوهش حاضر، ضمن پرداختن به وضعیت زندانیان و بررسی اندیشمندانی که در دورة قدرتیابی میرزا حسینخان سپهسالار به ارائة نظریات خود پرداختند، این مسئله مد نظر قرار گرفت که آیا اصلاح نظام قضایی و نهاد زندان تابعی از تغییر در ساختار حقوقی یا ساختار سیاسی و اجتماعی جامعه بود؟ با این فرض که این نظریهها بر اثر تغییر در ساختار سیاسی جامعه مطرح شدند و بر اثر ناکام ماندن اصلاحات سیاسی این اندیشهها نیز به مرحلة اجرا درنیامدند. نتایج نشان میدهد سلطة نظام استبداد در جامعة عصر قاجار تا پیش از مشروطه مانع از ایجاد تحول در ساختار حقوقی بود، به طوری که مطرح شدن اندیشة اصلاح نظام قضایی در عمل نتوانست صورت اجرایی به خود بگیرد.
https://economichistory.ihcs.ac.ir/article_1796_e708a11fe9b62dcdd1f6195bbf80224f.pdf
2015-09-22
97
120
قاجار
نظام قضایی
نهاد زندان
زندانیان
سپهسالار
شهرام
یوسفی فر
shyousefifar@yahoo.com
1
استاد پژوهشکده تاریخ/ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
AUTHOR
فاطمه
عباسی تودشتکی
abasift61@gmail.com
2
کارشناسی ارشد تاریخ/ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
آدمیت، فریدون (1351)، اندیشه ترقی و حکومت قانون، عصر سپهسالار، تهران: خوارزمی.
1
آدمیت، فریدون (1363)، اندیشه های طالبوف تبریزی، تهران: دماوند.
2
آدمیت، فریدون (1340)، فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت، تهران: سخن.
3
اصیل، حجت الله (1376)، زندگی و اندیشه میرزا ملکم خان، تهران: نی.
4
اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1306)، المآثر و الآثار، تهران: دارالطباعه خاصه دولتی.
5
اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1367)، تاریخ منتظم ناصرى، به تصحیح محمد اسماعیل رضوانى، ج3، تهران: دنیاى کتاب.
6
اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1357)، خلسه مشهور به خوابنامه، به کوشش محمود کتیرایی، تهران: توکا.
7
اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1350)، روزنامه خاطرات، مقدمه و فهارس ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
8
افضل الملک، غلامحسین (1361)، افضل التواریخ، به تصحیح منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.
9
امین، حسن (1382)، تاریخ حقوق ایران، تهران: دایره المعارف ایران شناسی.
10
باستانی پاریزی، محمد ابراهیم (1354)، تلاش آزادی، تهران: نوین.
11
بروگش، هینریش (1388)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه محمدحسین کرد بچه، تهران: اطلاعات.
12
بیانی، خانبابا (1375)، پنجاه سال تاریخ ایران در دوره ناصری، ج6، تهران: علم.
13
تاج السلطنه (1361)، خاطرات تاجالسلطنه، به تصحیح منصوره اتحادیه، تهران: نشر تاریخ ایران.
14
جهانگیر میرزا (1384)، تاریخ نو، به تصحیح عباس اقبال آشتیانى، تهران: نشر علم.
15
خان ملک ساسانی، احمد(1382)، سیاستگران دوره قاجار، به کوشش سید مرتضی آل داوود، تهران: مگستان.
16
دامغانی، محمدتقی (1357)، صدسال پیش از این (مقدمه ای بر تاریخ حقوق جدید ایران)، تهران: شبگیر.
17
دروویل، گاسپار(1370)، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران: شباویز.
18
دولت آبادى، یحیی (1371)، حیات یحیى، ج1و2، تهران: عطار.
19
رشدیه، شمس الدین (1362)، سوانح عمر، تهران: نشر تاریخ ایران.
20
رنه دالمانى، هانرى (1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیارى، ترجمه: محمد على فره وشى، تهران: امیرکبیر.
21
زرگری نژاد، غلامحسین (مصحح) (1380)، رسایل سیاسی عصر قاجار،تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
22
سپهر، محمدتقی (1344)، ناسخ التواریخ(سلاطین قاجاریه)، به تصحیح و حواشی محمدباقر بهبودی، ج4، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
23
سرنا، کارلا (1362)، آدمها و آئینها در ایران، ترجمه علی اصغر سعیدی، تهران: زوار.
24
سعیدى سیرجانى( گردآورنده) (1383)، وقایع اتفاقیه، تهران: آسیم.
25
سیاح محلاتی، محمدعلی (1346)، خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت، به کوشش حمید سیاح و سیف الله گلکار، تهران: ابن سینا.
26
شقاقى، حسینقلى خان(ممتحن الدوله) (1353)، خاطرات ممتحنالدوله، به تصحیح حسینقلى خان شقاقى، تهران: امیرکبیر.
27
شیخ رضایی، انسیه و آذری، شهلا (گردآورنده) (1377)، گزارشهای نظمیه از محلات طهران، ج1و2، تهران: سازمان اسناد ملی ایران، پژوهشکده اسناد.
28
طالبوف، عبدالرحیم (1357الف)، آزادی و سیاست، به کوشش ایرج افشار، تهران: سحر.
29
طالبوف، عبدالرحیم (1357ب)، سیاست طالبی، به کوشش رحیم رئیس نیا ودیگران، تهران: نشر علم.
30
طالبوف، عبدالرحیم (1346)، کتاب احمد، با مقدمه باقر مؤمنی، تهران: شبگیر.
31
طیبی، محمد(1388)، نظام قضایی و آیین دادرسی ایران (از افشاریه تا انقلاب مشروطه)، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
32
فلور، ویلم (1366)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در دوره قاجار، ترجمه ابوالقاسم سری، ج1، تهران: توس.
33
فلور، ویلم و بنانی، امین (1388)، نظام قضایی عصر قاجار و پهلوی، ترجمه حسن زندیه، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
34
کاساکوفسکی، و.آ (1355)، خاطرات کلنل کاساکوفسکی، ترجمه عباسقلی جلی، تهران: نشر سیمرغ.
35
کرمانى، ناظم الاسلام (1384)، تاریخ بیدارى ایرانیان، تهران: امیر کبیر.
36
کسروى، احمد (1383)، تاریخ مشروطه ایران، تهران: امیر کبیر.
37
لواء مختاری، پاشا (1329)، تاریخ هفتاد ساله پلیس ایران، بیجا: چاپخانه ارتش.
38
مجد الاسلام کرمانى، احمد(1350)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، به تصحیح محمد خلیل پور، ج1و2، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
39
محیط طباطبایی، محمد(1327)، مجموعه آثار میرزا ملکم خان، تهران: کتابخانه دانش.
40
مدرسی، یحیی و سامعی، حسین و صفوی مبرهن، زهرا (1380)، فرهنگ اصطلاحات دوره قاجار، قشون و نظمیه، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
41
مستشارالدوله، یوسف (1285)، رساله موسوم به یک کلمه، بیجا: مطبعه شاهنشاهی.
42
ملک آرا، عباس میرزا (1325)، شرح حال، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: انجمن نشر آثار ایران.
43
واتسن، رابرت گرنت (1356)، تاریخ ایران دوره قاجاریه، ترجمه ع. وحید مازندرانی، تهران: امیرکبیر.
44
ویشارد، جان (1363)، بیست سال در ایران، ترجمه علی پیرنیا، تهران: نوین.
45
ویلس، چارلز جیمز(1363)، تاریخ اجتماعی ایران درعهد قاجاریه، ترجمه سید عبدالله انوار، به کوشش جمشید دودانگه و مهرداد نیکنام، تهران: طلوع.
46
نوایی، عبدالحسین و کسری، نیلوفر(گردآورنده) (1377)، اسناد میرزا عبدالوهاب خان آصف الدوله، ج3، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
47
هومن، احمد (1339)، زندان و زندانیها یا رژیم پنی تانسیر، تهران: چاپخانه دانشگاه تهران.
48
اسناد اداره آرشیو و پژوهش اسناد وزارت امور خارجه (1319ق.)، ش28-4-14،1ص.
49
اسناد اداره آرشیو و پژوهش اسناد وزارت امور خارجه (1317ق.)، شK18-P19-3،1ص.
50
اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (بیتا) ش296001610،1ص.
51
روزنامه ایران سلطانی (1321)،ش6 و (1323)،ش8، «لوح مطبوعات فارسی ایران»، تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
52
روزنامه وقایع اتفاقیه (1267)،ش32، «لوح مطبوعات فارسی ایران»، تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
53
زندیه، حسن (1387)، « نخستین چالش های نظام کهن قضایی و تجارب عصر جدید (عصر حکومت سنتی قاجار/عصر پیش از مشروطیت)»، مجله فرهنگ،س21،ش68.
54
طاهر احمدی، محمود(1384)، «اصلاحات سپهسالار»، گنجینه اسناد،ش60.
55
عباسی تودِشکی، فاطمه (1391)، «زندان و زندانی در دوره قاجار از آغاز تا مشروطه(1209-1324ه.ق.)»، پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
56