نوع مقاله : علمی-مروری

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،ایران.

چکیده

پس از حمله نیروهای متفقین به ایران، بانک ملی ایران و نمایندگان شوروی به منظور تأمین هزینه‌های جنگ جهانی دوم، در اسفند 1321ش. موافقت‌نامه‌ای منعقد کردند که به موجب این قرارداد، دولت شوروی متعهد شد تا در ازای هزینه‌های دریافتی از ایران، پس از پایان یافتن جنگ، بدهی ایران را در قالب دلار و طلا به ایران بازگرداند. پس از خاتمه جنگ جهانی دوم، بدهی شوروی به ایران به یازده تن طلا رسید که می‌بایست به ایران می‌پرداخت. مقاله حاضر در پی آن است که با روش توصیفی – تحلیلی، بررسی کند آیا دولت شوروی توانسته است به تعهدات خود مبنی بر بازگرداندن طلب یازده تن طلای ایران، پایبند بماند یا خیر. یافته‌های پژوهش گواه آن است که دولت شوروی در بازگرداندن مطالبات ایران تعلّل ورزیده و علاوه بر امتناع از انجام این مهم، به حضور نیروهای نظامی خود در خاک ایران اصرار ورزیده است.

کلیدواژه‌ها

ازغندی، علیرضا (1384)، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران1357-1320، تهران:  انتشارات سمت.
امیر خسروی، بابک ( 1375)، نظری از درون به نقش حزب تودۀ ایران، تهران: اطلاعات.
پژوهش گروهی جامی ( 1371)، گذشته چراغ راه آینده است، تهران: نیلوفر.
رحیمی، حسن وسید محمد کاظم حجازی ( 1393)، مطالعه تطبیقی ظهور و سقوط محمد مصدق و محمد مرسی در انقلاب مصر و نهضت ملی نفت در ایران، پژوهش نامه انقلاب اسلامی، سال سوم، شماره 4.
زرگر، افشین ( 1384)،  تنگناهای اتحاد استراتژیک بین ایران و روسیه، راهبرد، شماره 36.
سیف، احمد ( 1378)، مورخ کم حافظه و بی حافظگی تاریخی ما، اطلاعات سیاسی – اقتصادی، فروردین و اردیبهشت، شماره 139 و 140.
شعبانی نصر، فریبا (1376)، اسناد معاهدات دو جانبه ایران با سایر دول، جلد هشتم (قسمت اول و دوم)، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
عنایت الله، رضا ( 1382)، هم سویی شوروی با انگلستان در مخالفت با نهضت ملی ایران، فصل نامۀ موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، شماره 26.
کاتوزیان، محمد علی (1377)، اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز.
کلالی، نرگس ( 1392)، یازده تن طلای ایران، رشد آموزش تاریخ، بهار، شماره 50.
مهدوی، هوشنگ (1369)، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی1357-1300، تهران: نشر پیکان.
مهدوی، هوشنگ (1377)، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی1357-1300، تهران: نشر پیکان.
میزانی، فرج الله (1392)، افسانه طلاهای ایران، تهران: چاوشان نوزایی کبیر.
نجاتی، غلامرضا ( 1377)، مصدق، سال های مبارزه و مقاومت، جلد اول، تهران: رسا.
نجمی علوی ( 1371)، ما هم در این خانه حقی داریم: خاطرات نجمی علوی، تهران: اختران.
وحید مازندرانی، غلامعلی ( 1349)، مجموعه معاهدات دو جانبه معتبر دولت شاهنشاهی ایران تا سال 1349، جلد اول، تهران: وزارت امور خارجه.
مجله بانک ملی ایران، شماره 147، سال بیست و دوم، خرداد 1333. ؛ شماره 158 و 159، اردیبهشت و خرداد 1334.
روزنامه ناطق خراسان، شماره 46، 21/9/1332.
اسناد وزارت امور خارجه، شماره 1325، کارتن 17، پرونده3- 276.55 ؛ شماره 1329، کارتن 11.4، پرونده8 – 42 ؛شماره 1329، کارتن 11.4، پرونده 79 – 42؛شماره 1329، کارتن 11.4، پرونده 82 – 42؛شماره 1329، کارتن 11.4، پرونده 95 – 42؛شماره 1329، کارتن 11.4، پرونده103 – 42؛شماره 1329، کارتن 11.4، پرونده 145 – 42؛ شماره 1333، کارتن 11.4، پرونده 50-60؛