نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ/ دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

در سال 555 میلادی، بومین بر ماوراء سیحون حاکم شد و با ساسانیان روابط مستقیم ÷یدا کرد. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق تاریخی، و با رویکرد تاریخ اقتصادی تلاش دارد تا حقایق اقتصادی مربوط به مناسبات دو دولت را در برهه­ای از تاریخ، با استناد به شواهد مختلف و ترکیب دلایل مستدل و تجزیه ‌وتحلیل آن‌ها ارائه نماید. دستاورد کلی و هدف پژوهش آن است که کامیابی یا ناکامی سیاست­های اقتصادی خاقانات ترک و ساسانیان را در برابر هم -که با توجه به متغیرهای گوناگون در نوسان بوده- نشان دهد. نتایج پژوهشی این مقاله، خواننده را قادر خواهد ساخت تا از روند پیشروی فزاینده اقتصادی دولت­ گوگ­ترک در برابر خسرو اول و تاکتیک سیاسی ساسانیان در برابر اهداف اقتصادی نیروی جدید تصویر نسبتاً شفافی به دست آورد. مشخص شدن نقش امپراتوری بیزانس در قبال نیات اقتصادی ترکان و تاثیر آن بر روند سیاست­های اقتصادی دنیای آن زمان از دیگر نتایج پژوهش کنونی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

آل‍ت‍ه‍ای‍م، ‌ف‍ران‍ت‍س‌، روت‌ اس‍ت‍ی‍ل‌ و روب‍رت‌ گ‍وب‍ل(۱۳۸۲)‌. ت‍اری‍خ‌ اق‍ت‍ص‍اد دول‍ت‌ س‍اس‍ان‍ی‌، ترجمه ه‍وش‍ن‍گ‌ ص‍ادق‍ی، ت‍ه‍ران‌: ش‍رک‍ت‌ ان‍تشارات‌ ع‍ل‍م‍ی‌ و ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌‏‫.
اشپولر، برتولد و دیگران (1385). ترکان در ایران، ترجمه و تدوین یعقوب آژند، تهران:انتشارات مولی.
ب‍ل‍ن‍ی‍ت‍س‍ک‍ی، آ.(1371).خ‍راس‍ان‌ و م‍اورال‍ن‍ه‍ر (آس‍ی‍ای‌ میانه)، ترجمه پرویز ورج‍اون‍د، ت‍ه‍ران‌: م‍وس‍س‍ه‌ م‍طال‍ع‍ات‌ و تحقیقات فرهنگی (پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه‌): م‍رک‍ز اس‍ن‍اد فرهنگی‌ آس‍ی‍ا.
پ‍روک‍وپ‍ی‍وس(1382)‌.ج‍ن‍گ‌ه‍ای‌ ای‍ران‌ و روم‌، ت‍رج‍م‍ه‌ م‍ح‍م‍د س‍ع‍ی‍دی،‌ ت‍ه‍ران‌: ش‍رک‍ت‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ علمی و فرهنگی.
پیگولفسکایا،نینا(1391). ایران و بیزانس در سده‌های ششم و هفتم میلادی، ترجمه کامبیز میربهاء، تهران: ققنوس‏‫.
درژ، ژان‌ پ‍ی‍ر و ام‍ی‍ل‌ م‌. ب‍وه‍رر(1378)، ج‍اده‌ اب‍ری‍ش‍م‌،ترجمه ه‍رم‍ز ع‍ب‍دال‍ل‍ه‍ی‌، ت‍ه‍ران‌: روزن‍ه‌ کار.
دری‍ای‍ی، ت‍ورج‌(1382).تاریخ و ف‍ره‍ن‍گ‌ ساسانس، ت‍رج‍م‍ه‌ م‍ه‍رداد ق‍درت‌دیزجی‌، ت‍ه‍ران‌: ق‍ق‍ن‍وس‌‏‫.
دری‍ای‍ی، ت‍ورج‌(1383)‌.ش‍اه‍ن‍ش‍اه‍ی‌ س‍اس‍ان‍ی‌،ت‍رج‍م‍ه‌ مرتضی‌ ث‍اق‍ب‌ف‍ر،ت‍ه‍ران‌: ق‍ق‍ن‍وس‌‏‫‏‏.
دینورى، ابوحنیفه احمد بن داود(1371). اخبار الطوال،ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران:نشر نى.
رضا، عنایت‌الله(1374). ایران و ترکان در روزگار ساسانیان،تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
رئیس‌نیا، رحیم [و دیگران](1389).ترکان تاریخ، زبان، ادبیات، تهران:کتاب مرجع‏‫.
طب‍ری‌، م‍ح‍م‍دبن‌ ج‍ری‍ر(1378).تاریخ‌نامه طبری،گ‍ردان‍ی‍ده‌ م‍ن‍س‍وب‌ ب‍ه‌ ب‍ل‍ع‍م‍ی‌ ب‍ه‌ ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌‌ م‍ح‍م‍د روش‍ن‌، تهران: سروش. جلد 2.
فرانک، آیرین و دیوید ب‍راون‍س‍ت‍ون‌ (1376). جاده ابریشم،ترجمه محسن ثلاثی، تهران: سروش(ان‍ت‍ش‍ارات‌ ص‍دا و سیما).
فرای، ری‍چ‍ارد‌نلسون(1388). ت‍اری‍خ‌ ب‍اس‍ت‍ان‍ی‌ ای‍ران‌، ترجمه م‍س‍ع‍ود رجب نیا، ت‍ه‍ران‌: ش‍رک‍ت‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ علمی و فرهنگی‏‫.
کاشغری، محمود(1384)، دیوان لغات الترک، ترجمه حسین محمدزاده صدیق، تبریز: نشر اختر.
کیان‌راد، حسین(1385). جامعه و اقتصاد عصر ساسانی، تهران: سخن.
گروسه، رنه(1365).امپراتوری صحرانوردان،ترجمه عبدالحسین میکده،تهران:شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
مقدسى، مطهر بن طاهر (1374). آفرینش و تاریخ،ترجمه محمدرضا شفیعى کدکنى، تهران: نشر آگه، ج. اول.
ویسهوفر، ژوزف(1389).ایرانیان، یونانیان و رومیان: نگاهی به داد و ستد فرهنگی میان ایران و یونان، ترجمه جمشید ارجمند. تهران: فرزان روز‏‫.
وینتر، انگلبرت و بئاته دیگناس(1387).روم و ایران دو قدرت جهانی درکشاکش و همزیستی؛ ترجمه‌ کیکاووس جهانداری، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز‏‫.
هوارد،جیمز(1393).«دولت و جامعه ایران در اواخر دوره ساسانی»در، وستا سرخوش کرتیس و سارا استوارت‏‫، عصر ساسانی، ترجمه محمدتقی ایمان‌پور و کیومرث علی‌زاده، مشهد‏‫: دانشگاه فردوسی مشهد‏‫،صص.180-163
Adas, Michael (2001). Agricultural and Pastoral Societies in Ancient and Classical History,Philadelphia: Temple University Press.
Beckwith, Christopher I. (2009). Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present,Princeton: Princeton University Press.
Beg, Saif(1990), “The Gök Turk and the Sasanians: The Wars of the Silk Road”in, Denis, Sinor,The Cambridge History of Early Inner Asia [vol.1], London: Cambridge University Press.
Cihan, Cihad(2017).”Türk Devlet Felsefesi Açısından Kök Türk Devleti'nin Dış Politikası", Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 59-71. June 9.
Gyselen, Ryka (1996), “Economy iv. In the Sasanian Iran,” in Encyclopedia Iranica Volume VIII, California: Mazda Publisher
Karadeniz, Yılmaz (2011)."I. Hüsrev Döneminde İpek Yolu Üzerinde Sasani-Göktürk Mücadelesi (531–579,.”Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,Cilt: 4. Sayı: 16
Kitagawa Joseph (2002).The Religious Traditions of Asia: Religion, History, and Culture,London: Routledge.
Litvinsky, B. A., Zhang Guang-da, R. Shabani Samghabadi, eds.( 1996). History of the Civilizations of Central Asia, Volume III: The Crossroads of Civilizations: A.D. 250 to 750. Paris: UNESCO Publishing.
Litvinsky B.A., Zhang Guang-da, R.Shabani Samghabadi (1996). History of Civilizations of Central Asia - Vol. 3,Paris:UNESCO.
Liu, Xinru.(2010). The Silk Road in World History,London: Oxford University press.
Luttwak, Edward N.(2009).The Grand Strategy of the Byzantine Empire, Harvard: Harvard University Press.
Menander Protector) .(1985The history of Menander the Guardsman, Ed. and trans. R. C. Blockley. (ARCA classical and medieval texts, papers and monographs, 17.), Liverpool: F. Cairns.
Theophylact Simukata (1987). History, Translated by Micheal and Mary Whitny, London: Oxford University Press.