نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسندگان

1 استادیار تاریخ /پردیس علوم انسانی .دانشکده علوم سیاسی و حقوق دانشگاه یزد

2 کارشناسی ارشد تاریخ /پردیس علو انسانی .دانشکده علوم سیاسی و حقوق، دانشگاه یزد

چکیده

زنان ایران از عصر پهلوی به بعد به دنبال تحولات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و شکل­گیری جامعه مدرن با عهده­دار شدن برخی از مشاغل اجتماعی و فرهنگی نقش به سزای در جامعه ایفا نمودند. یکی از اموری که به صورت گسترده­تری این نقش را نشان می­دهد، در زمینه سنت وقف و موقوفات می­باشد. مقاله حاضر که به موقوفات زنان یزد از عصر پهلوی تا عصر حاضر می­پردازد،درصدد است تا با توجه به جایگاه وقف در یزد در بازه­ی زمانی مشخص شده، وسعت و اهمیت نقش زنان را در امر وقف نشان دهد و باتوجه به وقفنامه­های موجود و اسناد مکتوب به دست آمده، به سوالات ذیل پاسخ گوید: میزان مشارکت زنان در امر وقف در کدام دوره بیشتر بوده است؟ زنان واقف از چه قشر و طبقه اجتماعی بوده­اند و انگیزه آنها ازوقف چه بوده؟ بررسی­ها نشان می­دهد که این نقش در عصرانقلاب اسلامی توسعه پیدا می­کند که نشانگر هم جایگاه اجتماعی وهم استقلال مالی زنان دراین دوره می­باشد.

کلیدواژه‌ها

فاطمه بیگم(فاقد وقفنامه)، (12 تیر1393)، گواهی مصرف، زارچ: ادره تحقیق اوقاف شهرستان یزد، [کلاسه پرونده 1176-93 و ف-44].
فاطمه خانم(فاقد وقفنامه)، (20 اردیبهشت1391)، گواهی مصرف، زارچ: اداره تحقیق اوقاف شهرستان یزد، [کلاسه پرونده 91-20 و ف-25].
فاطمه خانم(فاقد وقفنامه)، (12 تیر 1393)، گواهی مصرف، یزد: اداره تحقیق اوقاف شهرستان یزد، [کلاسه پرونده 1184-93 و ف-10].
فاطمه و سکینه محمدرضائی بنت محمد وراث خدیجه متوسل المهدی (17 خرداد1386)، وراثت، یزد: اداره اوقاف شهرستان یزد، [کلاسه خ/50].
فاطمه نساء حاجی کریم میبدی حسب الوکاله عباس طالبی هدش(24 اسفند1391)، وکالت، یزد:  دفتر اسناد رسمی106 یزد، به شماره 2791، ج13: سردفتر: ص 19-20.
فاطمه نازنین(12مرداد1393)، گواهی مصرف، ابرندآّباد:  اداره تحقیق سازمان و شهرستان یزد، [کلاسه پرونده،1540-93 و ف/75].
فاطمههمتیبنتحسین(15 آذر 1327)،یزد: ادارهاوقافشهرستانیزد،[کلاسهف/78].
فاطمهبنائیشورغینیبنتعلی(28 اردیبهشت1323)،یزد: ادارهاوقافشهرستانیزد، [شمارهف/10 وف/79]
عمهبیگم، (18 خرداد 1381)،گواهیمصرف،یزد: ادارهاوقافشهرستانیزد، [ کلاسهع-90]،شماره 22.
کبری خانم(فاقد وقفنامه)(20اسفند 1381)، گواهی مصرف، یزد:  اداره تحقیق اوقاف شهرستان یزد، [کلاسه، ک-8].
شهربانو(22 شهریور1380)،گواهیمصرف،یزد: ادارهاوقافشهرستانیزد،[کلاسهش-9]،شماره 143.
مریم خانم(فاقد وقف نامه)(2 تیر1389)، گواهی مصرف، اداره اوقاف شهرستان یزد،[کلاسه م- 300]، شماره23.
منور خانم(فاقد وقفنامه)(21 مهر 1387)، بی جا، اداره اوقاف شهرستان یزد، نامه شماره15748.
منور هادی پور علی آبادی فرزند اسدالله(18 آذر 1392)، یزد: دفتر اسناد رسمی 106، (19/09/1392)، ج16، شماره 3749، ص139-142 ؛ اداره اوقاف شهرستان یزد،[کلاسه م/200].
ملا سکینه(فاقد وقفنامه)(20 اسفند 1381)، گواهی مصرف، بی جا: اداره اوقاف شهرستان یزد، [کلاسه م/81]، شماره7.
معصومه کریمی زارچی بنت سیدحسن و طاهره بابادی زارچ بنت حسین(10 مرداد 1371)، زارچ: دفتر اسناد رسمی42 اشکذر، (10/05/1371)، ج15سر دفتر، شماره 4806، ص62.
آبراهامیان،یرواند (1389)،تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی،چاپ چهارم.
سجادی، احمد (1390)، «آثار اجتماعی وقف اسلامی در ایران(قسمت اول)، فصلنامه فرهنگی، تحقیقی، اجتماعی، تاریخی»، تهران: سازمان اوقاف و امور خیریه، 19(75)،ص52-84.
سلیمانی، سعید؛ گل بخش، محمدحسین (بی تا)، موقوفات یزد، 4ج: ج1-2-3-4، یزد: مرکز یزد شناسی کتابخانه وزیری.
عرفان­فر، محمدجواد (1387)،فهرست اسناد موقوفات ایران: شهرستان یزد و حومه، 2ج: ج1-2، یزد: عرشیان، اداره اوقاف و امور خیریه استان یزد.
عرفان فر، محمد جواد (1384)،مجموعه اسناد موقوفات شهرستان میبد، 2ج: ج2، قم:نسیم کوثر، چاپ اول.
گلشن، جلال (1327ش)، وقفنامه مرحومین امیرچقماق و زوجه او ستی­فاطمه بنت سلطان محمد (سنه 849 هجری)،یزد: چاپخانه گلبهار؛ انتشارات شعبه یک هیئت اسلامی یزد.
میرجلیلی، محمدجعفر (1379)،بررسی سیرتاریخی و تاثیرات اجتماعی فرهنگی وقف، بی­جا: بی نا.