نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه شیراز

چکیده

نظام عشایری قشقایی دارای تاریخی کهن است که در جهت شرایط زندگی کوچ‌نشینی شکل گرفته است. خانواده کوچک‌ترین واحد اجتماع و هستة اصلی ایل است که نظام طبقاتی حاکم بر آن در امر ازدواج نقش مهمی ایفا‌ می‌کند. مرد دارای اقتدار و تصمیم‌گیرندة نهایی است و زن نیز در عین تابعیت، نقش تعیین‌کننده‌ای در مدیریت امور خانواده دارد. خانواده به‌ظاهر مستقل، اما نفوذ گروه‌های خویشاوند در ابعاد و جنبه‌های گوناگون آن کاملاً مشهود است. در این پژوهش، سعی شده است با استفاده از منابع کتاب‌خانه‌ای و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، نهاد خانواده در ایل قشقایی از منظر تاریخی بررسی شود. این مطالعه نشان می‌دهد در ایل قشقایی خانواده از لحاظ ساختاری گسترده، تک‌همسر، پدرسالار، و درون‌همسر (ازدواج درون‌گروهی) است.

کلیدواژه‌ها

آصف، محمد هاشم(1352). رستم التواریخ، محمد مشیری، تهران: امیر کبیر.
آیت‌اللهی، سید علیرضا(1375).ایالات و عشایر فارس، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز
ابرلینگ، پی یر (1383). کوچ نشینان قشقایی فارس، فرهاد طیبی پور، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
افشار سیستانی، ایرج (1368). مقدمه ای بر شناخت ایل ها، چادر نشینان و طوایف عشایری ایران، ج2، تهران: نسل دانش.
امان‌اللهی بهاروند، سکندر (1360). کوچ نشینی در ایران، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
امیری، رزاق (1382 ). تاریخ و فرهنگ مردم فراشبند، شیراز: نوید شیراز.
ایوانف، میخائیل سرگی یویچ ( 1385 ). عشایر جنوب ( عشایر فارس )، کیوان پهلوان و معصومه راد، تهران: آرون .
بهمن بیگی، محمد ( 1324 ). عرف و عادت در عشایر فارس، تهران:نوید.
پیمان، حبیب‌الله (1374‌). توصیف و تحلیلی از ساختمان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایل قشقایی، تهران : دانشگاه تهران.
تاپر، ریچارد (1387‌). سازمان اجتماعی ایلات و عشایر ایران، (تاریخ کمبریج)، مرتضی ثاقب‌فر، تهران:جامی
ترز، ماری (1376). شهسواران کوهسار، محمدشهبازی، تهران: پیراسته.
تقوی، نعمت‌الله ( 1379 ). جامعه شناسی خانواده، تهران: دانشگاه پیام نور.
حسینی فسایی، حسن (1367‌). فارسنامه ناصری، منصور رستگار فسایی، ج2، تهران: امیرکبیر.
دانشور، نوذر(1374‌). نسیم کوهساران قشقایی، شیراز: چاپخانه مصطفوی.
رکن زاده (آدمیت)، محمد حسین(1370 ). فارس و جنگ بین الملل، تهران: اقبال.
روزنامه استخر، سال 1327ق، شماره1167 .
ساروخانی، باقر( 1385 ). مقدمه ای برجامعه شناسی خانواده، تهران: سروش.
سپهر، محمد تقی بن محمد علی(1337). ناسخ التواریخ، جهانگیر قائم مقامی، تهران: امیر کبیر.
سعیدی سیرجانی، علی اکبر(1362 ). وقایع الاتفاقیه،تهران :انتشارات نوین
سگالن، مارتین(1377). جامعه شناسی تاریخی خانواده،حمید الیاسی، تهران: مرکز.
شهاب یزدی، تاج الدین حسن(بی تا ). جامع التواریخ ، بی جا .
صولت قشقایی، محمد ناصر(1366). سالهای بحران، خاطرات روزانه محمد ناصر قشقایی از فروردین 1329 تا آذر 1333،نصرالله حدادی، تهران :موسسه خدمات فرهنگی رسا.
طبیبی، حشمت الله (1371). جامعه شناسی و مردم شناسی ایلات و عشایر، تهران: دانشگاه تهران
عسکری خانقاه، اصغر  و کمالی، محمد شریف (1380). انسان شناسی عمومی، تهران: سمت.
قهرمانی ابیوردی، مظفر(1373).تاریخ وقایع عشایر فارس، تهران :علمی
کیانی،  منوچهر ( 1385 ). تاریخ مبارزات مردم ایل قشقایی ازصفویه تا پهلوی، شیراز :کیان نشر.
کیانی،  منوچهر (1376 ). سیه چادرها ،شیراز: کیان نشر.
منادی، مرتضی( 1385 )،جامعه شناسی خانواده: تحلیل روزمره گی و فضای درون خانواده، تهران: دانژه.
نوذری، عزت الله (1376 ). ایلات و کولی های استان مرکزی، شیراز: نوید.
ورهرام، غلامرضا (1367 ). نظام سیاسی و سازمان‌های اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران: چاپخانه.
هولتوس، شولتسه (1366 ). سپیده دم در ایران‌، مهرداد اهری ، تهران: نو.
Beck, Lois (1986). "The Qashqai Of Iran". New Haven: Yale  University  press
Garrod, Oliver (1946),"The Qashqai Tribe of  Fars", Journal of  the Royal central  Asian  Society XXXIII, pp30-302.