نوع مقاله : علمی-ترویجی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه بیرجند
2 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بیرجند
چکیده
جغرافیاى اقتصادى بخشى از جغرافیاى انسانى است که در آن دو عامل انسان و طبیعت در ارتباط با یکدیگر قرار مى‌گیرند و چگونگى بهره‌بردارى انسان از منابع بررسى مى‌شود. این منابع گاهی طبیعی و در مواردی نیز نشأتگرفته از نیازهای مادی انسان هستند که تجارت یا روابط بازرگانی، نمونۀ بارز دستۀ دوم است.
برقراری امنیت راههای تجاری لازمۀ رونق تجارت در هر منطقه است. حضور فعال نزاریان در قهستان امنیت جادهها را با خطر جدی مواجه کرد؛ این امر در آغاز سلجوقیان و حکام مناطق همجوار را به واکنشهای نظامی و در نهایت تعامل با نزاریان واداشت. ارتباط موجود میان سیاست قلعهگزینی نزاریان در قهستان و درگیری‌های مکرر سلجوقیان با آنان، پرسش مطرحشده در پژوهش حاضر است. جواب فرضی به پرسش مطرحشده این است که اختلالی که نزاریان به لطف استحکامات خود در امر تجارت ایجاد میکردند، صدمات اقتصادی جبرانناپذیری را بر سلجوقیان وارد میآورد و به دنبال آن، درگیری با نزاریان را امری اجتنابناپذیر میکرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Quhistan Economic Geography and Its Impact on Relations between Nizaris and Seljuks
نویسندگان [English]
- Sayyed Mohammadreza Sadesi 1
- Mohammad Hassan Elahizadeh 2
1 . M.A in history, University of Birjand
2 Assistant Professor, Department of history, University of Birjand,
چکیده [English]
Economic geography is part of human geography. In the former, man and nature are studied in relation with each other. In addition, the way man utilizes resources is also investigated. These resources are sometimes natural, and they are sometimes the result of human material needs; trade and business are examples of this second category.
Establishing security in the trade roads is necessary for trade boost in any region. The active presence of Nizaris in Quhistan put the security of roads under a serious danger. This initially led to reactions by Seljuks and rulers of neighboring territories, but eventually forced them to interact with the Nezaris. The question raised in this research is the relationship between Nizaris' policy of choosing castles in Quhistan and repetitive clashes between them and the Seljuks. The hypothetical answer to the question is that thanks to the Nizaris powerful economic trades, any disorder would bring irreparable economic damage to the Seljuks; this made fighting with the Nizaris inevitable.
کلیدواژه‌ها [English]
- Seljuks
- Nizaris
- Quhistan
- Doroh
- Tabas Messina
ابنحوقل، محمدبنعلی (1345). صورۀالارض، ترجمۀ جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ابنندیم، محمدبناسحاق (1430ق). الفهرست، به اهتمام ایمن فؤاد سید، ج 1، لندن: مؤسسۀ الفرقان للتراث الإسلامی.
ابناثیر، عزالدین (1415ق). الکاملفیالتاریخ، به اهتمام عبدالله القاضی، ج 9، بیروت: دارالکتب علمیه.
ابیالفدا، عمادالدین اسماعیل (1325ق). المختصرفیاخبارالبشر، ج 4، قاهره: المطبعۀ الحسینیۀ المصریه.
اصطخری، ابواسحاق ابراهیم (1347). ممالک و مسالک، ترجمۀ محمدبناسعدبنعبدالله تستری، به اهتمام ایرج افشار، تهران: مجموعۀ انتشارات ادبی و تاریخی و موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
اقبال، عباس (1338). وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، به کوشش محمدتقی دانشپژوه و یحیی ذکاء، تهران: دانشگاه تهران.
بلاذری، احمدبنیحییبنجابر (1417ق). انسابالاشراف، به اهتمام سهیل زکار و ریاض زرکلی، ج 3، بیروت: دارالفکر.
مارکوپولو (1363). سفرنامه، ترجمۀ منصور سجادی، تهران: گویش.
تاریخ سیستان (1388). تصحیح محمدتقی بهار، تهران: زوار.
جرفادقانی، ناصحبنظفر (1357). ترجمۀ تاریخ یمینی، به اهتمام جعفر شعار، تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
جوزجانی، عثمانبنسراجالدین (1342). طبقات ناصری، تصحیح عبدالحی حبیبی، ج 1و 2، کابل: انجمن تاریخ افغانستان.
جوینی، عطاملک (1387). تاریخ جهانگشا، تحریر نوین منصور ثروت، تهران: امیرکبیر.
حدود العالم من المشرق الی المغرب (1362). تصحیح منوچهر ستوده، تهران: طهوری.
حموی، یاقوت (1397ق). معجمالبلدان، بیروت: دارالصادر.
خرندزی زیدری نسوی، شهابالدین (1384). سیرت جلالالدین منکبرنی، ترجمۀ فارسی از اصل عربی از مترجم مجهول در قرن هفتم هجری، به اهتمام مجتبی مینوی، تهران: علمی فرهنگی.
خواندمیر، غیاثالدین (1317). دستورالوزرا، تهران: بینا.
دفتری، فرهاد (1386). تاریخ و عقاید اسماعیلی، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان روز.
راوندی، محمدبنعلی (1363). راحۀالصدور و آیۀالسرور در تاریخ آل سلجوق، به اهتمام محمد اقبال، تهران: علمی.
رشیدالدین فضلالله همدانی (1388). جامعالتواریخ، به اهتمام محمدتقی دانشپژوه و محمد مدرسی زنجانی، تهران: علمی و فرهنگی.
علوی حسینی، ابوالمعالی محمدبنحسین (1342). بیانالادیان، تصحیح هاشم رضی، تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی فراهانی.
العیون والحدائق فی اخبار الحقائق (1871م). تصحیح دی گوئجه. م. ج، ج 3، چاپ لیدن.
فرقانی، محمد فاروق (1381). تاریخ اسماعیلیان قهستان، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فرید، یدالله (1366). سیر اندیشه در قلمرو جغرافیاى انسانی، تبریز: دانشگاه تبریز.
کاشانی، جمالالدین ابوالقاسم عبدالله (1366). زبدۀالتواریخ، بخش فاطمیان و نزاریان، به اهتمام محمدتقی دانشپژوه، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
کرمانی، افضلالدین (1343). سلجوقیان و غز در کرمان، تحریر محمدبنابراهیم خبیصی، به اهتمام محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: طهوری.
کرمانی، افضلالدین (1356). عقد العلی للموقف الاعلی، به اهتمام علی محمد عامری نائینی، تهران: روزبهان.
گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک (1363). تاریخ گردیزی، به اهتمام عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب.
لسترنج، گای (1383). جغرافیای تاریخی سرزمینهای شرقی خلافت، ترجمۀ محمود عرفان، تهران: علمی و فرهنگی.
مستوفی قزوینی، حمدالله (1362 الف). تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
مستوفی قزوینی، حمدالله (1362 ب). نزهۀالقلوب، تصحیح گای لسترنج، تهران: دنیای کتاب.
مسعودی، ابوالحسنعلیبنحسین (۱۳۴7). مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، ج 2، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
معزی، مریم (1389). «بازنگری در روابط اسماعیلیان و ملوک نیمروز بر پایۀ متنی نویافته»، مطالعات تاریخ اسلام، سال دوم، ش 6.
ملک شاهحسینبنملک غیاثالدین (1389). احیاءالملوک، به اهتمام منوچهر ستوده، تهران: علمی و فرهنگی.
میرخواند، محمدبنخاوندشاهبنمحمود (1270ق). روضۀالصفا فی سیرۀالأنبیا و الملوک و الخلفا، چاپ سنگی، تهران: بینا.
نسفی سمرقندی، عمربنمحمد (1420ق). القند فی ذکر علماء سمرقند، به اهتمام یوسف الهادی، تهران: میراث مکتوب.
نظامالملک طوسی (1387). سیاستنامه یا سیرالملوک، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: علمی و فرهنگی.
ویلی، پیتر (1386). آشیانۀ عقاب، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان.
هاجسن، مارشال (1387). فرقۀ اسماعیلیه، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: علمی و فرهنگی.
)