%0 Journal Article %T تجزیه عنصری سکه‌های نقره ناصرالدین‌شاه قاجار ضرب‌شده در یزد به روش پیکسی (PIXE) %J تحقیقات تاریخ اقتصادی %I پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ) %Z 2383-1278 %A کوهستانی اندرزی, حسین %A نصراللهی, زهرا %A یاغی زهی, مریم %A سعادتمهر, محمدامین %D 2020 %\ 03/15/2020 %V 8 %N 2 %P 211-235 %! تجزیه عنصری سکه‌های نقره ناصرالدین‌شاه قاجار ضرب‌شده در یزد به روش پیکسی (PIXE) %K سکه‌شناسی %K یزد %K ناصرالدین‌شاه قاجار %K آزمایش پیکسی %K باستان‌سنجی %R 10.30465/sehs.2020.5472 %X در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار (1264-1313ه.ق.) قران‌های نقره فراوانی بین سال‌های 1264-1294ه.ق. در ضرابخانه یزد به ضرب رسیده بود. نظام ضرب سکه دوره ناصری هرچند به صورت اسمی پیرو نظام تهران بود، اما در عمل هر شهر نظامی خودمختار داشت و سکه‌های بیشتر شهرها با مقادیر متفاوت خلوص نقره به ضرب می‌رسید. این مقاله بر آن است تا علاوه بر سنجش مقدار خلوص نقره و سیر تغییرات آن در سکه‌های ضرب یزد، قدرت اقتصادی یزد را تبیین نماید و آن را با شهرهای اصلی ایران عصر قاجار، یعنی مشهد، تبریز، اصفهان، و شیراز قیاس کند. بنابراین تجزیه عنصری سکه‌های این دوره با استفاده از شیوه پیکسی پایه اصلی این پژوهش قرار گرفت و تعداد 22 سکه در 11 تاریخ متفاوت، مورد تجزیه عنصری قرار گرفت که در نتیجه روند تغییرات میزان خلوص نقره را به طور میانگین در در کل این دوره ضرب 90.09 درصد، تبیین نمود و جایگاه بالای آن از نظر میزان خلوص نقره در مقایسه با ضرابخانه‌های مشهد (84%)، تبریز (82%)، تهران (90%)، اصفهان (84%)، و شیراز (90%)، مشخص گردید. در آخر نیز اطلاعات ارزشمندی از نوع معادن نقره مورد استفاده، یعنی معادن سروزیت (Cerussite) و نحوه عیار زدن فلز سکه‌ها با فلزات مس و آهن، به دست آمد. %U https://economichistory.ihcs.ac.ir/article_5472_0c50fe1a61838e1e3ba264526944351b.pdf